歸去來辭
Quy khứ lai từ
Bài văn về việc trở về

歸去來兮，田園將蕪，胡不歸！
Quy khứ lai hề, điền viên tương vu, hồ bất quy!
Về đi thôi! Ruộng vườn sắp trở thành hoang vu, cớ sao chưa về?

既自以心為形役，奚惆悵而獨悲？
Ký tự dĩ tâm vi hình dịch, hề trù trướng nhi độc bi?
Đã để tâm hồn cho thể xác sai khiến thì sao còn ảo não, buồn khổ một mình mà làm chi?

悟已往之不諫，知來者可追。
Ngộ dĩ vãng chi bất gián, tri lai giả khả truy.
Ta đã hiểu rõ rồi, những việc đã qua không thể sửa chữa được, nhưng những việc sau này còn có thể đổi thay,

實迷途其未遠，覺今是而昨非。
Thực mê đồ kỳ vị viễn, giác kim thị nhi tạc phi.
Bởi vì ta chưa đi sâu vào con đường lầm lạc, ta thấy rõ ngày hôm nay ta đúng mà ngày hôm qua là sai.

舟遙遙以輕颺，風飄飄而吹衣。
Chu dao dao dĩ khinh dương, phong phiêu phiêu nhi xuy y.
Thuyền nhè nhẹ lướt đi, gió mát thổi bay tà áo.

問征夫以前路，恨晨光之熹微。
Vấn chinh phu dĩ tiền lộ, hận thần quang chi hy vi.
Hỏi thăm khách qua đường, con đường phía trước, giận thay, ánh mặt trời buổi mai lờ mờ không rõ.

乃瞻衡宇，載欣載奔。
Nãi chiêm hành vũ, tái hân tái bôn.
Nhìn thấy nhà, lòng vui sướng quá, ta rảo bước đi nhanh.

僮僕歡迎，稚子候門。
Đồng bộc hoan nghinh, trĩ tử hậu môn.
Đầy tớ chạy ra đón ta, con thơ chờ ta ở cổng.

三徑就荒，松菊猶存。
Tam kính tựu hoang, tùng cúc do tồn.
Cỏ hoang phủ lấp đường đi trong vườn, nhưng cây tùng cây cúc vẫn như xưa.

攜幼入室，有酒盈樽。
Huề ấu nhập thất, hữu tửu doanh tôn.
Dắt con vào nhà, có sẵn rượu đầy vò.

引壺觴以自酌，眄庭柯以怡顏。
Dẫn hồ trường dĩ tự chước, miện đình kha dĩ di nhan.
Ta cầm bình rượu tự rót cho ta, trông cành lá tươi tốt trước sân mà lòng vui vô hạn.

倚南窗以寄傲，審容膝之易安。
Ỷ nam song dĩ ký ngạo, thẩm dung tất chi dị an.
Ngồi dựa vào cửa sổ phía nam, mà ký thác tâm tình phóng khoáng, mới biết nơi nhỏ hẹp này đủ để duỗi chân, cũng đủ sống an nhàn.

園日涉以成趣，門雖設而常關。
Viên nhật thiệp dĩ thành thú, môn tuy thiết nhi thường quan.
Ngày ngày đi bách bộ trong vườn, thích thú biết bao, tuy có cửa ngõ, nhưng lúc nào ta cũng đóng kín.

策扶老以流憩，時矯首而遊觀。
Sách phù lão dĩ lưu khế, thời kiểu thủ nhi du quan.
Ta chống gậy đi mãi, lâu lâu lại ngửng lên nhìn về phía xa.

雲無心以出岫，鳥倦飛而知還。
Vân vô tâm dĩ xuất tụ, điểu quyện phi nhi tri hoàn.
Đám mây tự nhiên bay ra khỏi núi, chim bay mỏi cánh thì nhớ bay về.

景翳翳以將入，撫孤松而盤桓。
Cảnh ế ế dĩ tương nhập, phủ cô tùng nhi bàn hoàn.
Mặt trời sắp khuất sau rặng núi, nhưng ta vẫn đứng mân mê cây tùng lẻ loi, thơ thẩn đấy mãi.

歸去來兮，請息交以絕遊。
Quy khứ lai hề, thỉnh tức giao dĩ tuyệt du.
Về đi thôi! Từ đây không giao du với ai nữa,

世與我而相違，復駕言兮焉求？
Thế dữ ngã nhi tương vi, phục giá ngôn hề yên cầu?
Ta với đời không còn liên quan gì với nhau nữa. Giao du để làm gì?

悅親戚之情話，樂琴書以消憂。
Duyệt thân thích chi tình thoại, lạc cầm thư dĩ tiêu ưu.
Ta vui sướng lắng nghe những lời tình tứ của người thân, ta vui với đèn sách để giải mối ưu phiền trong lòng ta.

農人告余以春及，將有事於西疇。
Nông nhân cáo dư dĩ xuân cập, tương hữu sự ư tây trù.
Nhà nông cho ta biết ngày xuân đã đến, phải cày cấy đám ruộng phía tây.

或命巾車，或棹孤舟。
Hoặc mệnh cân xa, hoặc trạo cô chu.
Có lúc ta ngồi trên chiếc xe che mui, có lúc ta chèo, con thuyền nhỏ.

既窈窕以尋壑，亦崎嶇而經丘。
Ký yểu điệu dĩ tầm hác, diệc khi khu nhi kinh khâu.
Ta cho thuyền đi vào sâu tìm nguồn suối, hay là đánh xe lên các đống gò.

木欣欣以向榮，泉涓涓而始流。
Mộc hân hân dĩ hướng vinh, tuyền quyên quyên nhi thuỷ lưu.
Cỏ cây xanh tốt, suối chảy không ngừng.

羨萬物之得時，感吾生之行休。
Tiện vạn vật chi đắc thời, cảm ngô sinh chi hành hưu.
Ta càng thèm muốn thấy vạn vật gặp thời, và càng cảm thương cho việc xuất xứ của ta.

已矣乎！
Dĩ hĩ hồ!
Nhưng thôi!

寓形宇內復幾時，曷不委心任去留？
Ngụ hình vũ nội phục kỷ thời, hạt bất uỷ tâm nhiệm khứ lưu?
Tấm thân gửi trên cõi đời này, hỏi còn được mấy lúc.

胡為遑遑，欲何之？
Hồ vi hoàng hoàng, dục hà chi?
Sao không để mặc cho nó trôi đi, còn hoảng hốt muốn đi đâu nữa?

富貴非吾願，帝鄉不可期。
Phú quý phi ngô nguyện, đế hương bất khả kỳ.
Giàu sang vốn không phải sở nguyện của ta, mà cảnh tiên thì ta không có cách gì đi tới.

懷良辰以孤往，或植杖而耘耔。
Hoài lương thần dĩ cô vãng, hoặc thực trượng nhi vân tỷ.
Nay gặp thời tiết đẹp, một mình ta dạo chơi, hoặc cầm gậy bới cỏ hoang.

登東皋以舒嘯，臨清流而賦詩。
Đăng đông cao dĩ thư khiếu, lâm thanh lưu nhi phú thi.
Tới bờ ruộng hoang ta ngâm nga, lội dòng suối, ta làm thơ, mặc vạn vật biến hoá cho đến lúc tận cùng.

聊乘化以歸盡，樂夫天命復奚疑!
Liêu thừa hoá dĩ quy tận, lạc phù thiên mệnh phục hề nghi?
Vui đạo trời, biết mệnh người, còn có điều gì nghi hoặc nữa.