Đăng bởi Vanachi vào 11/07/2005 19:52, đã sửa 5 lần, lần cuối bởi Vanachi vào 03/08/2023 11:25

無題(相見時難別亦難)

相見時難別亦難,
東風無力百花殘。
春蠶到死絲方盡,
蠟炬成灰淚始幹。
曉鏡但愁雲鬢改,
夜吟應覺月光寒。
蓬萊此去無多路,
青鳥殷勤為探看。

 

Vô đề (Tương kiến thì nan biệt diệc nan)

Tương kiến thì nan biệt diệc nan,
Đông phong vô lực bách hoa tàn.
Xuân tàm đáo tử ty phương tận,
Lạp cự thành hôi lệ thuỷ can.
Hiểu kính đãn sầu vân mấn cải,
Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn.
Bồng Lai thử khứ vô đa lộ,
Thanh điểu ân cần vị thám khan.

 

Dịch nghĩa

Gặp gỡ nhau đã khó, chia lìa nhau lại càng khó,
Gió xuân không đủ sức, để trăm hoa tàn úa.
Tằm xuân đến chết mới nhả hết tơ,
Ngọn nến thành tro mới khô nước mắt.
Sớm mai soi gương, buồn cho tóc mây đã thay đổi,
Ngâm thơ ban đêm chợt nhận ra ánh trăng lạnh lẽo.
Đường từ đây tới Bồng Lai dù không xa,
Chim xanh hãy vì ta mà ân cần thăm dò tin tức.


Đây là một trong những bài thơ bí hiểm của Lý Thương Ẩn. Có thuyết cho rằng đây là một bài thơ bày tỏ tình cảm. Nguyên Lý Thương Ẩn sau Cam Lộ chi biến năm Thái Hoà thứ 8 (834) đời Đường Văn Tông cũng bị ảnh hưởng tới quan lộ, nên lánh đời đi học đạo tiên tại Linh Đô quán phía đông núi Ngọc Dương trong khoảng 4 năm. Trong thời gian này ông có gặp một cung nữ họ Tống hầu hạ cho công chúa ở Thanh Đô quán ở ngọn phía tây núi. Hai người khi gặp gỡ rất quyến luyến, nhưng sau đó cung nữ theo công chúa nhập đạo. Hai người một đông một tây núi khoảng cách khá gần nhưng Lý không có cách nào gặp, vì vậy mới làm bài thơ này. Bồng Lai ở câu thơ này chính là ám chỉ Thanh Đô quán. Lý Thương Ẩn còn có các bài thơ Tặng Hoa Dương Tống chân nhân kiêm ký Thanh Đô Lưu tiên sinh 贈華陽宋真人兼寄清都劉先生, Nguyệt dạ trùng ký Tống Hoa Dương tỷ muội 月夜重寄宋華陽姊妹 liên quan tới mối quan hệ này.

Thuyết khác cho rằng bài thơ này làm năm Thái Trung thứ 5 (851) đời Đường Tuyên Tông. Ông từng làm phán quan trong mạc phủ của Vũ Ninh quân Tiết độ sứ Lư Hoằng Chỉ 盧弘止 ở Trừ Châu. Mùa xuân năm Thái Trung thứ 5 (851), Lư Hoằng Chỉ bệnh qua đời, Lý Thương Ẩn từ Trừ Châu về Trường An. Thời gian này phe của Ngưu Tăng Nhụ 牛僧孺 đang nắm quyền, và con trai của Lệnh Hồ Sở 令狐楚 là Lệnh Hồ Đào 令狐綯 nhậm Tể tướng kiêm Lễ bộ Thượng thư. Lý Thương Ẩn thời trẻ từng cùng Lệnh Hồ Đào học Lệnh Hồ Sở, năm Khai Thành thứ 2 (837) vào kinh và được Lệnh Hồ Đào tiến cử nên đỗ tiến sĩ, hai người trở nên thân thiết. Sau đó Lý Thương Ẩn tới làm trong mạc phủ và trở thành con rể của Vương Mậu Nguyên 王茂元, bị coi là bè đảng xa của Lý Đức Dụ 李德裕 nên quan lộ trắc trở, sau đó phiêu bạc một thời gian. Khi trở về Trường An từ Trừ Châu, Lý Thương Ẩn lại không còn nơi trông cậy, nên mong được Lệnh Hồ Đào tiến cử. Ông viết một số bài thơ vô đề để bày tỏ, đây là một bài.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 6 trang (57 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] [4] [5] ... ›Trang sau »Trang cuối

Ảnh đại diện

Bản dịch của Lam Giang (I)

Khó gặp nhau rồi khó biệt nhau,
Trăm hoa gió nhẹ cũng tàn mau.
Kiếp tằm khô xác guồng tơ dứt,
Ngọn nến tàn tro cạn giọt sầu.
Gương sáng đã buồn phơ tóc mượt,
Thơ khuya càng sợ lạnh trăng thâu.
Bồng Lai nỏ biết đường thăm viếng,
May gặp chim xanh cậy dẫn đầu.

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Huyết Anh Vũ

Gặp khó, rời xa lại khó hơn
Gió đông yếu ớt mặc hoa tàn
Tằm kia tới chết còn vương vấn
Nến cạn lâu rồi lệ mới tan
Tóc mây sao nỡ vương màu tuyết
Ngâm thơ thấy nguyệt lạnh tựa băng
Bồng Lai biết có chăng duyên phận
Nhắn gửi chim ngoan chút thở than.

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Huyết Anh Vũ

Khó được gần nhau, khó ly tan
Gió đông hèn yếu mặc hoa tàn
Tằm xuân đã chết tơ lòng dứt
Nến cháy thành tro lệ hết lan
Trông gương buổi sớm buồn tóc bạc
Ngâm vịnh đêm về lạnh cùng trăng
Bồng Lai đâu lối cho người đến
Chim xanh có hỏi giúp ta chăng

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

về câu 7 của bài thơ này

Bồng Lai thử khứ vô đa lộ
rất nhiều dịch giả trong đó có Trần Trọng-Kim,Lê Nguyễn Lưu,Bùi Khánh Đản ... khi dịch nghĩa chú là
"Đường đến Bồng Lai không xa là mấy" rồi khi dịch ra thơ cũng theo ý ấy,tôi thì nghiêng về phía : Đường đến Bồng Lai không có nhiều lối thì nó mới nhất quán với câu kết : Thanh điểu ân càn vị thám khan (Đành phải nhờ
chim xanh vì ta mà thăm hỏi v..v..
Mong được nghe thêm.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

vô đa lộ

Nghĩa của câu 7 có 2 cách diễn giải, một là không có nhiều lối, hai là đường không xa. Về nghĩa thì cũng gần tương đồng:
- không có nhiều lối nhưng vẫn phải cậy chim xanh thăm dò tin tức
- đường không xa nhưng vẫn phải cậy chim xanh thăm dò tin tức
Tuy nhiên người ta nghiêng về cách thứ hai hơn.

Tương truyền Lý Thương Ẩn làm bài này năm 835, khi đó 23 tuổi, có lên Linh Đô quán ở ngọn phía đông núi Ngọc Dương học đạo. Trong thời gian này Lý đã gặp một cung nữ họ Tống hầu hạ cho công chúa ở Thanh Đô quán ở ngọn phía tây núi Ngọc Dương. Hai người khi gặp gỡ rất quyến luyến, nhưng sau đó theo công chúa nhập đạo (làm đạo sĩ). Hai người một đông một tây núi Ngọc Dương khoảng cách khá gần nhưng Lý không có cách nào gặp, vì vậy mới làm bài thơ này. Bồng Lai ở câu thơ này chính là ám chỉ Thanh Đô quán.

Lý Thương Ẩn còn có bài thơ "Tặng Hoa Dương Tống chân nhân kiêm ký Thanh Đô Lưu tiên sinh" 贈華陽宋真人兼寄清都劉先生.

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Phùng Tường-Vân

Trùng phùng, ly biệt: khó khăn
Gió Đông ngăn chẳng nổi tàn trăm hoa
Tằm xuân chết chẳng hết tơ
Nến khuya tắt lụn lệ khô được nào
Sớm soi gương tóc hư hao
Đêm ngâm ngợi ánh trăng, sao lạnh lòng!
Đường đi khó tới non Bồng
Cậy chim xanh gửi chút lòng thân thương.

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của vươngthanh

Gặp nhau khó
Xa nhau càng khó biết bao
Gió xuân hơi sức cạn hao
Để trăm hoa rụng một chiều nắng phai
Con tằm đến chết, thương thay!
Tơ tằm còn vướng tình ai trong lòng
Nến kia nước mắt đoanh tròng
Đến khi tro lạnh mới giòng lệ khô
Sáng buồn tóc bạc rồi ư  
Khuya ngâm, ánh nguyệt lạnh mờ hơi băng  
Bồng Lai chi mấy xa xăm
Chim xanh xin hãy hỏi thăm giùm mình .


tháng 11 năm 2008
Giòng thơ ai thả phiêu diêu
Một đời mãi nhớ tiếng tiêu hoạ đàn
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Lý Tầm Hoan

Đã khó gặp nhau, lại khó xa
Gió đông tuy nhẹ, tàn trăm hoa
Tằm xuân đến chết tơ chưa hết
Nến cháy thành tro lệ vẫn nhoà
Buổi sớm soi gương buồn tóc bạc
Nửa đêm thứ giấc lạnh trăng tà
Bồng Lai không nhiều lối
Chim xanh hỏi giúp ta.

hoa khai kham chiết trực tu chiết
mạc đãi vô hoa không chiết chi
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Khuê (II)

Khó được gần nhau cũng khó xa;
Gió đông hiu hắt, xác xơ hoa.
Con tằm đến chết thôi tơ nhả;
Ngọn nến thành tro lệ mới nhoà.
Trăng sáng ngâm thơ hồn lạnh lẽo;
Tóc mây soi kính, sắc phôi pha.
Bồng Lai muốn đến không nhiều lối,
Dò hỏi chim xanh gắng giúp ta.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Hoàng Giáp Tôn

Khó gặp nhau càng khó chia xa,
Gió đông bất lực, héo trăm hoa.
Tằm xuân đến chết tơ đành dứt,
Nến cháy thành tro lệ cạn nhòa.
Gương sớm mỗi soi buồn tóc ngả
Đêm ngâm biết lạnh ánh trăng là
Bồng Lai lối tới bao nhiêu nhỉ?
Cậy với chim xanh dọ giúp ta!

45.00
Trả lời

Trang trong tổng số 6 trang (57 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] [4] [5] ... ›Trang sau »Trang cuối