Bồng Doanh đô xứng liệt tiên du 蓬瀛都稱列仙遊 • Bồng Lai và Doanh Châu xứng đáng là nơi các tiên rong chơi
Thơ » Việt Nam » Nguyễn » Cao Bá Quát » Thơ chữ Hán
Một số bài cùng tác giả
Đăng bởi Vanachi vào 23/03/2014 21:26
蓬瀛都稱列仙遊
瑤草開三島，
瓊花萃十洲。
昔曾千佛選，
今稱列仙遊。
十二丹霄路，
三千碧落秋。
萬爐凡骨換，
橤榜盛名留。
同日霓裳詠，
前身月斧修。
紅塵經小謫，
員嶠為勾留。
回首方壼即，
連雲甲第浮。
花魁誰獨占，
春宴又遨頭？
Bồng Doanh đô xứng liệt tiên du
Dao thảo khai tam đảo,
Quỳnh hoa tuỵ thập châu.
Tích tằng thiên Phật tuyển,
Kim xứng liệt tiên du.
Thập nhị đan tiêu lộ,
Tam thiên bích lạc thu.
Vạn lô phàm cốt hoán,
Nhị bảng thịnh danh lưu.
Đồng nhật “Nghê thường” vịnh,
Tiền thân nguyệt phủ tu.
Hồng trần kinh tiểu trích,
Viên Kiểu vị câu lưu.
Hồi thủ Phương Hồ tức,
Liên vân giáp đệ phù.
Hoa khôi thuỳ độc chiếm,
Xuân yến hựu ngao đầu?
Bài thơ ca ngợi những bậc tiến sĩ có tâm hồn thanh cao, những vị tiên bị đày xuống trần, nay lại trở về ngao du nơi tiên cảnh.
|
Tam đảo tức tam thần sơn, ba ngọn núi thần tiên ở gồm Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu, đều ở ngoài biển. Thơ Đông Phương Sóc: “Thập châu tam đảo, tương kỳ thập dao thảo” (Chốn thập châu, tam đảo, hẹn nhau thu lượm cỏ dao). |
|
Mười khoảng đất ở giữa biển, nơi cư trú của các thần tiên. Đông Phương Sóc đời Hán có sách Thập châu ký nói về những khoảng đất này, trong đó có Doanh Châu. |
|
Phật giáo có “Thiên Phật danh kinh”. Sách Chích ngôn chép Trương Trác nhiều lần rớt tiến sĩ, lấy cuốn Đăng khoa ký đội lên đầu và nói “đây là kinh ghi tên nghìn Phật”. Trong bài tựa sách Đăng khoa lục của nước ta, Nguyễn Hoãn cũng ghi sách này tên là Thiên Phật kinh. Được tuyển trong nghìn Phật ý nói thi đỗ tiến sĩ. |
|
Chỉ 12 cung hoàng đạo tức các đường chuyển động biểu kiến của mặt trời hằng năm. Tầng mây ráng đỏ chỉ vẻ trời ở một thời điểm sáng đẹp nhất. Thơ Du tiên của Du Xiển: “Non thần khiến đậm sắc từng mây ráng đỏ; Nhà ngọc sát liền đỉnh núi tuyết”. |
|
Tên cũ của bảng tiến sĩ. Sách Nghệ lâm phạt sơn chép: Đại la thiên (tầng trời cao nhất) treo bảng ở Nhị Châu cung, nên gọi bảng tiến sĩ là Nhị bảng. |
|
Tức “Nghê thường vũ y khúc”, tên khúc nhạc do Đường Minh Hoàng đặt cho một điệu múa Bà-la-môn từ Tân Cương đưa về mà ông cho là giống với điệu múa hát của các nàng tiên chính mình đã thấy khi được một đạo sĩ dẫn đi thăm cung Quảng Hàn trên mặt trăng. Thơ Lý Thương Ẩn: “Tằng ký Đại la thiên thượng sự, Chúng tiên đồng nhật vịnh Nghê thường” (Tứng nhớ việc ghi trên tầng Đại la; Các tiên cùng ngày vịnh khúc “Nghê thường”). |
|
Hình trăng khuyết như cái búa. Thơ Phật tích nham thi của Tô Thức: “Phương kỳ dục hợp thì, Thiên tương huy nguyệt phủ” (Sắp sửa muốn gặt nhau, Thợ trời huơ búa trăng). Bài Ký báo ân tương lão của Đới Phục Cổ: “Phong cân nguyệt phủ nhật phân nhiên, hành khan hoa ốc đột ngột tại nhãn tiền” (Rìu gió búa trăng ngày bận rộn, tới xem nhà đẹp đột ngột hiện ra trước mắt). |
|
Chỉ cảnh phồn hoa náo nhiệt ở cõi trần, đối nghịch với cõi tiên. |
|
Tên một ngọn núi tiên. Sách Liệt tử viết: Phía đông Bột Hải, cách xa không biết mấy ức dặm, có một vực thẳm lớn, trong đó nổi lên 5 ngọn núi: Đan Dư, Viên Kiểu, Phương Hồ, Doanh Châu, Bồng Lai, người ở trên đó đều thuộc loại tiên thánh. |
|
Tên người dân Tứ Xuyên gọi thái thú theo Thanh Đô ký: Thái thú đi ngao du, con trai con gái đứng trên giường gỗ xem gọi là “ngao sàng”, và gọi thái thú là “ngao đầu”. Hai câu cuối ý nói không phải là mình đỗ cao, chỉ đơn thuần là được hưởng yến tiệc và ra làm quan. |
Nguồn: Cao Bá Quát toàn tập - tập 1, Trung tâm Nghiên cứu quốc học, NXB Văn học, 2004
Xếp theo:
Trang trong tổng số 1 trang (2 bài trả lời)
[1]
Bản dịch của Phạm Vũ Toản
Gửi bởi Vanachi ngày 23/03/2014 21:26
Cỏ dao ba đảo mọc chật
Hoa quỳnh mười châu tụ đầy
Xưa từng lựa trong ngàn Phật
Nay dành tiên nữ du nhai
Mười hai đường mây ráng đỏ
Ba ngàn thu trải trời xanh
Cốt phàm muôn lò chỉnh sửa
Bảng vàng còn lại phương danh
Cùng ngày vịnh "Nghê thường khúc"
Kiếp trước thân sửa búa trăng
Một thuở bị đày cõi tục
Núi Viên sau đó giữ cầm
Tới ngọn Phương Hồ quay lại
Nổi trôi khoa giáp mây vần
Hoa khôi ai riêng chiếm lấy
Yến xuân dự, lại phong quan
Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Nguyệt thị cố hương minh.
Bản dịch của Trương Việt Linh
Gửi bởi Trương Việt Linh ngày 23/07/2016 21:03
Cỏ dao đầy ba đảo
Hoa quỳnh nở mười châu
Xưa tuyển từ ngàn Phật
Nay xứng chốn tiên chơi
Mười hai đường mây đỏ
Ba ngàn thu trời xanh
Vạn lò thay đổi cốt
Bảng vàng lưu thơm danh
Nghê Thường chung buổi vịnh
Búa trăng kiếp trước dùng
Bụi hồng từng đày đoạ
Viên Kiều nay lưu chân
Phương hồ quay bước đến
Khoa bảng rạng vầng mây
Hoa khôi ai chiếm được
Tiệc xuân tràn vui vầy