Tìm bài trả lời thơ

Tựa nhịp cầu Tô ngâm cổ Thi,
Thái ông cùng ngắm cảnh thanh kỳ.
Thành cao mây khói xuân muôn sắc,
Đất rộng sông hồ bọc tứ vi.
Bốn phía thư phòng trăng soi tỏ,
Một nhà Nam Bắc nghĩa tương tri.
Làng ta chọn ở cùng làng tốt,
Họ Nguyễn nhập làng cũng thích nghi.

Ở phần dịch xuôi, nhà xuất bản Hải Phòng dịch tựa bài thơ là “Tiễn Chánh sứ Nội các Thị lang Nguyễn Thuật đi sứ nước Thanh“, với chú thích như sau:

"Nguyễn Thuật (1842 - ?) hiệu Hà Đinh, quê làng Hà Lam, huyện Lễ Dương, tỉnh Quảng Nam, đậu cử nhân năm 1867, đậu phó bảng năm 1868. Sơ bổ Thị lang Nội các, Thượng thư bộ Hộ. Đi sứ Thanh về, làm Thượng thư bộ Lại, phong hàm Thái tử thiếu bảo, Hiệp biện đại học sĩ, vào giảng hầu vua ở Tòa kinh diên, Thời này Lê Khắc Cẩn cũng ở Nội các Huế."

Muôn dặm đường xa tiễn Sứ quân,
Bồng Lai xuống chiếu chọn lương thần.
Oai phong ngựa sứ màu đen trắng,
Nghi lễ Bắc triều múa phượng lân.
Nhân Hải biển xanh nhiều cảnh lạ,
Châu Giang bến lớn cánh buồm lâng.
Long Biên trăng chiếu quanh bàn tiệc,
Thấy dáng sứ quân khác tục trần.

Khói ngút non Lô sóng Chiết giang
Khi chưa đến đó luôn mơ màng
Đến rồi hoá vẫn không gì khác
Khói ngút non Lô sóng Chiết giang.

Bùi tướng công là Bùi Văn Dị (1832 - ?), còn có tên là Bùi Ân Niên, hiệu Châu Giang, người làng Châu Cầu (Phủ Lý) huyện Kim Bảng tỉnh Hà Nam. Ông đậu Phó bảng khoa Ất sửu 1865 (Tự Đức thứ 18) năm 34 tuổi, sau lại thi đậu Tiến sĩ. Vào Huế, làm ở Viện hàn lâm, Nội các, rồi đi sứ nước Thanh. Ra Bắc, làm Bắc kỳ Kinh lược phó sứ. Tuổi già vào Huế làm Thượng thư bộ Lại, sung Sử quán Phó tổng tài, kiêm quản Khâm thiên giám. Ông có nhiều tác phẩm để đời.

Đức độ khôi ngô bậc á khanh
Đoan trang phong nhã được lưu danh
Thương dân như chuyện Dương xuân khúc,
Quý vật kém chi Nguyệt đán bình.
Nam phố bao phen cho gặp mặt?
Tây Hồ năm tháng thẳm sâu tình.
Trường An bao bận làm du khách.
Sông nước bờ tre gắn với mình.

Không đầy
Không trống rỗng
Nhân sinh không là mộng
Cũng tình cờ thế thôi!

Tuyệt vời!

Ở phần dịch xuôi, Nhà xuất bản Hải Phòng dịch tựa bài thơ là "Họa thơ ông Đặng: Đi thi tiến sĩ gửi thư này để tiễn", với phụ chú như sau:

"Ta cũng theo Minh Thanh gọi thi tiến sĩ là “Xuân thí”, gọi thi hương cống là “Thu thí”.
Theo nguyên chú: Bài thơ này viết ngày 24 tháng 1 năm Canh thìn (1880)."

Ơn vua hun đúc bậc tài danh,
Như điểm bông hoa khó phẩm bình.
Gừng quế càng già càng cay gắt,
Bách tùng cực rét cực tươi xanh.
Cúc vàng trong mộng màu thu đậm,
Lan thấm hương trời thơm ngát quanh.
Sau phút xem hoa nhìn cảnh phố,
Tựa cầu Tô Lịch đợi “hồi trình”.

Nhà xuất bản Hải Phòng chú thích tựa bài thơ như sau:

"Nguyên chú: Lúc này, mưa dầm kéo đến tháng Ba, quan huyện doãn định ngày mồng 6 thì về huyện lị. Hôm ấy trời cũng có mưa, nhân đó làm bài thơ này tiễn."