Đồng Vĩnh Châu có giống rắn lạ,
Thân đen vằn trắng,
Bò ngang cũng làm héo cỏ cây;
Cắn phải người, vô phương cứu chữa.
Vậy mà thịt sả làm khô thì ăn nên thuốc,
Trừ được đại phong, loan uyển, lâu lệ.
Cứu được bệnh hiểm, diệt được ung sang.
Trước thái y phụng mạng thâu liễm,
Lệ mỗi năm trưng nạp hai lần,
Kén người bắt rắn, cho miễn thuế thân.
Dân Vĩnh Châu tranh nhau theo nghiệp ấy.

Có nhà họ Tưởng kia, nghề truyền đã ba đời.
Hỏi ra thì đáp:
"Ông tôi chết vì nó, cha tôi cũng chết vì nó.
Còn tôi nối nghiệp kể đã mười hai năm, mà đã mấy lần vào sanh ra tử."
Đáp lời ta mà mặt chừng đau đớn lắm.
Ta chạnh lòng mới bảo:
"Thật độc lắm thay,
Hãy để ta riêng cáo việc ngươi cùng ty lại,
Bỏ sưu dịch, trở lại nạp thuế, nên chăng?"
Họ Tưởng hốt hoảng, nước mắt ròng ròng:
"Ngài vì thương tôi mà muốn cứu tôi,
Dẫu việc sưu dịch có là điều bất hạnh,
Song bỏ sưu mà nạp thuế thì tôi càng bất hạnh hơn.
Nếu không bắt rắn, tôi hẳn khốn đốn lâu rồi,
Nhà tôi ba đời ở đây kể đã sáu mươi năm.
Mà xóm làng sinh nhai cùng cực,
Thuế nặng sưu cao, vét đất bòn nhà chẳng đủ.
Cùng nhau bỏ đi, đói khát ngã dọc đường,
Đội mưa gió, nhiễm nóng lạnh,
Ốm thoi thóp, nối nhau mà chết.
Trước cùng ở với ông tôi,
Nay mười nhà không còn một;
Cùng ở với cha tôi,
Nay mười nhà còn chẳng được đôi ba;
Cùng ở với tôi mười hai năm trước,
Nay mười nhà còn chưa được bốn năm.
Nếu không chết cũng bỏ đi,
Chỉ có tôi nhờ bắt rắn mà sống đến giờ.
Kẻ lại dữ đến làng,
Hạch sách đầu trên xóm dưới, tra khảo trong nhà ngoài ngõ.
Người người hớt hải run sợ, đến gà chó cũng chẳng yên.
Tôi ren rén sẽ dậy,
Hé hũ dòm, thấy rắn vẫn còn,
Mới yên dạ đi nằm.
Cẩn trọng nuôi ăn, đợi hồi dâng nạp.
Còn mình thì cào bới đất vườn,
Được chi ăn nấy, qua ngày cho hết kiếp.
Thế mỗi năm chỉ liều chết hai lần,
Còn kỳ dư sống hớn hở yên vui,
Há có như xóm giềng ngày ngày chịu khổ.
Nay có vì vậy mà chết,
So với người cũng còn hậu hĩ hơn,
Sao lại cho là độc?"

Ta nghe mà bi thương...
Khổng Tử xưa nói: "Chính trị hà khắc độc hơn hổ dữ."
Ta vốn thường vẫn ngờ,
Nay, nhân chuyện họ Tưởng mà tin.
Than ôi! Thế mới biết sưu thuế là độc,
So ra rắn nọ chẳng bằng.
Nay xin chép lại chuyện này,
Mong người xem xét dân tình thấy ra.

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.