Tạ Côn 謝混

Tạ Côn 謝混 (381-412) tự Thúc Nguyên 叔源, tiểu tự Ích Thọ 益壽, nguyên quán quận Trần, Dương Hạ (nay là Thái Khang, Hà Nam), là văn học gia thời Đông Tấn. Trong năm Nguyên Hưng (402-404) đời Tấn An Đế 晉安帝, Tạ Côn làm Trung thư lệnh, từng gia nhập dưới trướng Lưu Dụ 劉裕, tham gia chiến dịch thảo phạt Hoàn Huyền 桓玄. Năm Nghĩa Hy thứ 2 (406), Giám sát sử Dương Châu là Vương Mật 王謐 qua đời, Lưu Nghị 劉毅 và những người khác tiến cử Tạ Côn kế nhiệm, nhưng Lưu Dụ lại tự lĩnh chức này. Năm Nghĩa Hy thứ 5 (409), Tạ Côn được thăng làm Thượng thư tả phó xạ, nhận chức Lại bộ Thượng thư. Năm Nghĩa Hy thứ 7 (411), Lưu Dụ làm Thái uý, các triều thần tập trung chúc mừng, chỉ Tạ Côn trang phục không chỉnh tề, có vẻ ngạo mạn. Năm Nghĩa Hy thứ 8 (412), Lưu Dụ tấn công Lưu Nghị, Tạ Côn cũng bị giết.

Tạ Côn là nhân vật trung tâm của dòng họ Tạ vào thời Tấn - Tống, cũng là trung tâm của giới chính trị và văn đàn đương thời. Lý do quan trọng khiến ông được thế là ông có khả năng sáng tác những tác phẩm đủ sức làm thay đổi dư luận, được đời khen ngợi. Chung Vanh 鍾嶸 đánh giá ông kế thừa Quách Phác 郭璞, Lưu Côn 劉琨 và những người khác, có nhận xét cao. Trong Thi phẩm 詩品, khi bình phẩm thơ của Tạ Côn, Chung Vanh viết: “thơ bắt nguồn từ Trương Hoa, tài lực yếu ớt, nên cốt làm cho thơ mình thanh tân rõ ràng, riêng tạo được vẻ phong lưu, tuấn dật, đẹp đẽ phù hoa” và xếp ông vào phần Trung phẩm. Bài thơ Du tây trì 遊西池 là tác phẩm tiêu biểu. Đặc biệt câu: “Cảnh trắc minh cầm tập, Thuỷ mộc trạm thanh hoa” 景昃鳴禽集，水木湛清華 được đời đời suy tôn là danh cú. Tạ Côn có tập thơ gồm 5 quyển, đã thất lạc từ lâu, sau đó lại biên soạn Văn chương lưu biệt bản 文章流別本 (12 quyển), cũng đã mất.