Nguyễn Huy Hoàng

Nếu tôi là một người đến sớm
tôi sẽ tìm những giới hạn của minh triết
bằng cách tới những cây sồi thiêng
hay ông mù ở địa phương với đôi môi bốc hoả.
Nhưng đây là bây giờ. Đây là N.Y.C.
Tôi đến chỗ Clive.
Chúng tôi gặp ở một quán ăn
và xếp hàng cho bữa sáng đặc biệt.
Clive là người Anh.
Anh cố làm cho tay đầu bếp người Hispanic to lớn hiểu được món bánh mì nướng
kiểu Pháp “tái.” “Vợ tôi bảo
không được nói nhão,” Clive nói.
Chúng tôi trả tiền. Currie xuất hiện.
Chúng tôi ngồi và nói chuyện
về chuyến đi Guantánamo sắp tới của Clive, nơi,
mặc dù anh đã đến những ba mươi sáu lần, người ta vẫn chất vấn
(lần này) chữ ký của anh.
Anh cười.
Thân chủ hiện tại của anh, một người đàn ông Maroc,
đã được xoá cáo trạng để phóng thích
và cũng được thông báo
anh ta sẽ không bao giờ được đi.
Clive, một luật sư, chất vấn
logic của điều này.
Anh lại cười, rồi nói, “Tôi không nên cười,”
rồi kể thêm nhiều chuyện.
“Bằng chứng” ở Guantánamo thường là do những người chỉ điểm cung cấp.
Gần đây cùng một người chỉ điểm đã đưa ra bằng chứng
chống lại ba trăm người khác nhau.
Clive băn khoăn về những động cơ của anh ta
và tìm hiểu đôi chút. Hoá ra
cứ mỗi lần chỉ điểm
anh ta lại được cho vào thăm “lều tình yêu”
nơi người Mỹ chiếu phim khiêu dâm.
Clive dự định sẽ chất vấn
con số ba trăm kia
trên cơ sở thống kê.
Hầu hết con người ta chỉ biết có ba trăm người
trên cả thế giới, các nhà nhân khẩu học nói.
Nếu bạn nghĩ như một luật sư
thì bạn sẽ tìm những giới hạn của minh triết
trong những thực tế như thế.
Bánh mì nướng kiểu Pháp của anh đến.
“Có tái không?” tôi hỏi. Anh thở dài
rồi kể thêm nhiều chuyện,
về cậu con trai anh ở nhà ám ảnh với “The Goon Show.”
Tôi không nghĩ như một luật sư.
Tôi mong được xem
cách những cây sồi thiêng đến thì thầm qua một người đàn ông như Clive,
đang đấu tranh cho những người đang chờ án tử hoặc ở những nơi như là Gitmo
suốt ba mươi lăm năm,
nhưng lo lắng
con trai anh không thấy những giá trị đích đáng của “Monty Python”
hay nắm được nguồn gốc trực tiếp của nó từ The Goons.
Tôi hình dung một gia đình cười đùa, cãi cọ
ở quê nhà Wexford.
Clive nhìn đồng hồ.
Tôi bỏ các mẩu bánh mì nướng kiểu Pháp của anh vào thùng rác.
Chúng tôi sẽ gặp lại.
Anh thích cái ý tưởng
(ý tưởng của Currie)
du hành quanh Pakistan với một đoàn vũ công bốn cặp.
Vì điệu nhảy bốn cặp là một “điệu chào hỏi”
và chúng tôi cần thêm chào hỏi! Clive mỉm cười
và đi lên phố
trong cái quần mông xệ của anh,
trông không giống lắm một luật sư gạo cội,
và những giới hạn của minh triết ở lại,
chà—vì có lẽ chúng ta, những người dễ lẫn lộn lời chào của lũ chó và các vị thần,
ưa những giới hạn
để hành động hơn—ít
hoặc nhiều nơi chúng đã ở.

Trước khi đến chiến hào, cho phép tôi nói với các bạn rằng ngôi làng
là một đống đổ nát và tháp nhà thờ chỉ còn lại móng; mỗi ngôi nhà
đều đã bị tàn phá bởi đạn pháo nổ và hoả lực súng máy.

Tôi thấy một con thỏ rừng đi trên phố chính một khoảnh khắc trước,
rồi dừng lại với mặt trời chiếu ánh sáng đỏ rực qua đôi tai của nó.

từ nơi các sinh viên của tôi hỏi tôi
vì sao Sylvia Plath lại muốn ăn đàn ông,
có hai người sốc thuốc. Đây là miền quê Ohio,
và những thứ thuốc mới từ Columbus
được pha với chất an thần cho voi.
Cảnh sát giờ là những cô y tá.
Họ không mơ. Các sinh viên của tôi cố gắng
hiểu vì sao cái giọng
trong bài thơ khoe khoang về cái chết
mà không bao giờ chết. Cách đây chưa đến một dặm,
hai người đàn ông tỉnh lại
trong phòng khách đầy hộp cát
và Optimo của họ. Họ không đặc biệt sợ
trước cảnh sát và tĩnh mạch của mình. Họ đều
đã chết trước đây, và được hồi sinh bằng Narcan.
Hôm đó là mùng 6 tháng 11, và bầu trời
đã trống trải quá lâu sự trống trơn của nó
đã trở nên mềm dẻo. Hai người họ từ chối
được tiếp tục điều trị y tế. Một người bỏ
một túi dế vào một bể thằn lằn.
Các sinh viên của tôi đang thành thật cố gắng
để phân tích cái chết: âm điệu và phép lặp của nó,
những gốc Đức của nó. Cảnh sát
không biết phải nói sao
với sinh viên của tôi. Họ gắt và lên mặt
trước một cuộc ẩu đả hoặc xông qua đường
bởi vì họ đã quen với việc kéo người chết
trở lại cuộc sống và câu những cái tên
ra khỏi miệng họ. Họ không thể không
nhìn bất cứ ai như cần được cứu vớt
bằng vũ lực. Chưa đến một dặm từ nơi sinh viên tôi
cho tôi xem đề cương của cái mà các em đang cố gắng
nói về sự hồi sinh, một trong hai người đàn ông
rút điện thoại từ chiếc quần đùi dệt kim ra
và gọi đến Columbus. Các sinh viên của tôi lo rằng
họ không giải thích được nơi Plath kết thúc
và cái chết bắt đầu. Chưa đến một dặm
từ lớp học chúng tôi, đàn ông tan
như bột trong nước. Đàn ông ở quá gần
ta không thể thấy họ. Đàn ông như không khí.

Văn phòng nó là thinh
không. Vào ngày nghỉ

nó vẫn đi làm—
quả thép văng là

kẻ nghiện công việc. Nó
lơ lửng ở trên

kia, và ngay cả
ý niệm về bầu

trời lớn cũng vỡ vụn.

Tôi bảo mẹ
tôi đã đoạt được giải Nobel.

Lại nữa? bà nói. Lần này
là ngành nào?

Đó là một trò nhỏ
chúng tôi chơi: tôi giả vờ

mình là người khác, bà
giả vờ rằng bà chưa chết.

Buổi tối chúng tôi ngồi trong phòng
khách, bên nhau. Thứ Sáu tôi lấy

chỗ của mẹ tôi (trưa)
ở tiệm làm đẹp. Ruth,

người trong bốn mươi năm gội
đầu cho bà, gội đầu cho tôi.

Chúng tôi đều ở sa mạc
bên nhau. Mẹ cháu

thích nước lạnh,
Ruth nói—mới với tôi.

Từ một ngàn
cái miệng, người chết tập hợp lại.

Tất nhiên chúng tôi lấy
xà phòng của nhà nghỉ. Chẳng

phải là nên làm thế sao? Để
chúng tôi có thể về nhà

và cố gắng nắm
những thanh

trơn tuột ấy, thứ,
như mọi thứ

chúng tôi làm
như của mình, chạm

chúng tôi, và biến mất?

Họ hỏi lấy cái
họ cần: một

tách và một đĩa,
một ngày có người

đóng thế là
đêm, và hai đèn

thợ mỏ, dùng khi
người này lạc

mất người kia.

Không phải ai cũng có thể
là một người thắp đèn.

Có người phải
là đèn,

và có người
thì phải, trong những phòng

mất mát ngồi,
không hình dung nổi cái

gì cần được thắp.

Dao dĩa không tạo nên một mái nhà
dẫu thêm một cái thìa
thì đặc biệt hữu ích.

Rèm mới không tạo nên một mái nhà
dẫu vài cửa sổ
được trang trí đẹp nhất.

Để một mái nhà là một mái nhà,
bạn cần nhiều thứ
mà bạn sẽ muốn bỏ.

Lời người Eskimo khuyên bảo:
dựng một căn lều tuyết vững chãi
bằng tuyết trong giày;

cái kim băng, để quên
trên cổ áo khoác,
ở tĩnh mạch cảnh.