Hồ Quốc Vỹ

Làm việc gì cũng cần nhất trí
Có thuận hoà mới dễ thành công
Còn như lục đục, dù đông
Mỗi người một phách, chớ hòng việc trôi

Vào một buổi đẹp trời ba bạn
Thiên nga, Tôm hùm với Cá măng
Cùng nhau kéo một xe hàng
Cả ba gắng sức - xe càng đứng im
Vì sao vậy? Hãy tìm nguyên cớ
Hoá ra Tôm chỉ cố giật lùi
Thiên nga kéo bổng lên trời
Cá măng thì cố sức bơi xa bờ
Đến nay xe vẫn nằm trơ
Nếu ai có hỏi, xin nhờ ngụ ngôn
Cho hay dù việc cỏn con
Mà không nhất trí thì còn hỏng to
Thuận chồng, thuận vợ, hát hò
Biển Đông cũng cạn, chẳng lo lắng gì

Khỉ, Lừa cùng với Dê và Gấu
Lập một dàn tứ tấu - bốn đàn:
Hai vĩ cầm, một đàn "alt"
Một công-trơ-bát thành dàn nhạc hay
Bìa rừng chọn gốc cây bóng mát
Bắt đầu hoà - tiếng nhạc khó nghe
Bởi vì chẳng phải tay nghề
Đánh xuôi thổi ngược chán phè lỗ tai
Nhưng Khỉ bảo tại ngồi sai chỗ
Gấu lại đây, Lừa ở bên này
Một hồi sắp xếp loay hoay
Hoà lên - nhạc cũng chẳng hay hớm gì
Nghe tiếng nhạc, Hoạ mi bay đến
Thấy cãi nhau vì chuyện chỗ ngồi
Hoạ mi rằng: Các bạn ơi
Nhạc hay dở chính tại người nhạc công
Các bạn kém, đã không tập luyện
So dây chưa đúng quyện vào nhau
Thì ngồi chỗ đó hay đâu
Nhạc nghe cũng chỉ nhức đầu mà thôi!

Gặp anh bạn cưỡi xe sang trọng
Tôi ngạc nhiên: anh sống ra sao?
Rõ ràng vừa mới hôm nào
Hãy còn thất nghiệp ra vào tiệm vay
Bạn tôi giải thích thế này:
- Trúng một canh bạc, vận may nên người!
Bẵng một dạo đi chơi ngoài phố
Thấy một người nghèo khổ nằm rên
Nhìn xem vẫn cậu bạn hiền
Hiểu ra, tôi chẳng ngạc nhiên chút nào
Ham được bạc, thu vào thì ít
Khát nước rồi thua hết trắng tay
Bạn tôi triết lý đến hay:
- Bánh xe số phận còn quay trên đời!
- Anh bạn hỡi, thôi thôi, tỉnh ngộ
Mua bánh mì, tôi hộ mấy đồng
Cửa nhà xe cộ mất tong
Còn đâu số phận mà mong gỡ dần

Bà lớn nọ đã già, trái nết
Vợ quan mà keo kiệt, lắm điều
Nuôi hai cô gái nhà nghèo
Con sen con ở sớm chiều làm công
Suốt cả buổi làm không hết việc
Dù ngày dưng, lễ Tết càng lo
Bà già nghiệt ngã lò mò
Bới ra đủ việc cốt cho họ làm
Gà vừa gáy, bà tham đã thức
Gọi hai cô đang giấc ngủ ngon
Quai mồm giao việc, giục luôn
Nào đốt lò sưởi để còn nấu ăn
Nào lau nhà, quét sân, dọn ngõ
Giặt xong rồi ngồi đó vá may
Quanh năm suốt tháng, suốt ngày
Đầu tắt mặt tối, vai gầy héo hon
Hai cô rất căm con gà trống
Sớm gáy vang đánh động bà già
Một hôm bà chủ vắng nhà
Giết gà, đổ tội cáo tha xóm ngoài
Tưởng đỡ khổ, kéo dài giấc ngủ
Nào ai ngờ bà chủ khọm già
Lại còn dậy sớm hơn gà
Mới vừa chợp mắt canh ba thức rồi
Hai cô lại đầu sai lắm việc
Càng khổ hơn, đâm tiếc con gà
Tránh vỏ dưa, gặp vỏ dừa
Gặp bà keo kiệt chẳng vừa, khổ thêm!

Chiếc Diều dựa gió lên cao
Vênh vang tưởng sắp chui vào đám mây
Trông thấy Bướm vàng bay bờ dậu
Diều bảo rằng: Trông cậu tí teo
Chắc rằng ghen tị với Diều
Học ta bay thử theo chiều gió Tây
Bướm bảo: Cậu bị dây buộc cánh
Dẫu bay cao nhưng cảnh tù đày
Luôn bị người khác giật dây
Mua vui cho họ chẳng hay hớm gì
Tôi tuy bay thấp tí ti
Tự do tuỳ thích muốn đi hướng nào
Cậu vừa mới lên cao một tí
Đã khinh người ỷ thế mình cao
Coi chừng gặp trận mưa rào
Cánh Diều ướt rách, lộn nhào nát tan

Sư tử nhận được nhiều đơn kiện
Bọn quan tham tuỳ tiện hoành hành
Bọn giàu bóc lột dân lành
Phải đề phòng sớm kẻo thành quốc tai
Sư tử quyết ra ngoài cung cấm
Đi vi hành để thẩm tra xem
Một hôm đến khúc sông êm
Thấy người câu cá rán liền để ăn
Ngó trên bếp chảo gang đầy mỡ
Thấy cá đang nhảy múa rõ ràng
Chúa rừng mới hỏi anh chàng:
- Ngươi làm chi vậy, rán vàng cá chăng?
- Tâu bệ hạ, tôi đang bảo vệ
Khúc sông này lắm kẻ câu gian
Nhờ tôi cá sống bình an
Nên mừng nhảy múa tạ ơn đức Ngài
Câu giải thích bùi tai Sư tử
Vua khen rồi chẳng thử kiểm tra
Mặc anh câu cá cười khà
Nhìn cá nhảy múa hoá ra cá vàng
Mừng vua nâng cốc rượu vang
Nhắm cùng cá rán lại càng thơm ngon
Để hiểu rõ nguồn cơn xã hội
Cần kiểm tra chớ vội tin người
Quan liêu thì đáng chê cười
Cũng khen vua tốt chẳng rời xa dân

Áo Triska khuỷu tay bị rách
Cô bèn đem cắt quách ống tay
Rồi đem vải ở chỗ này
Vá luôn vào khuỷu - lành ngay tức thì
Cô mặc áo diện đi chợ Tết
Bị những người hiểu biết chê bai
Triska nghĩ: phải sửa sai
Về cắt vạt áo nối hai tay liền
Từ chiếc áo dài duyên dáng vậy
Chữa mấy lần thành váy mi-ni
Đời nay chuyện có khác gì
Nhiều người tính quẩn mỗi khi sai lầm
Càng chữa lại càng thâm thủng lớn
Con lợn lành thành lợn chết toi
Bài học này, Triska ơi
Chữa áo thành váy mọi người cười cho

Bị nước lũ cuốn trôi nhà cửa
Chết lợn gà ngập nửa hoa màu
Nông dân than thở với nhau
Oán con suối nhỏ đổ vào thành sông
Sông to lớn nhưng không hung dữ
Chảy hiền hoà chẳng lũ bất ngờ
Dòng xanh lặng đẹp như mơ
Điểm tô thành phố hai bờ yên vui
Tôi thông cảm với người bị nạn
Đừng tưởng rằng sông lớn hiền lành
Bao nhiêu của cải nhà anh
Đổ ra sông sạch sành sanh còn gì
Trời mưa lớn một khi đê vỡ
Sẽ lụt to còn khổ dân hơn
Đừng đổ oan ngọn suối con
Đôi khi sông lớn lại còn hại to

Hai người bạn buổi tối trời
mải vui câu chuyện dạo chơi trong làng
Một con chó sủa vang đầu ngõ
Thế là bao con chó nhà bên
Xồ ra khí thế như điên
Một anh cúi xuống nhặt liền đá to
Bạn ngăn lại: Mặc cho chúng sủa
Đừng dây vào lũ chó làm chi
Ném một con chẳng ích gì
Chúng càng hung dữ khó đi an toàn
Họ rảo bước nhẹ nhàng khỏi ngõ
Quả nhiên rồi lũ chó yên dần
Đường ta ta thẳng bước chân
Chó sủa mặc chó không cần dây dưa

Hai nhà buôn mở chung cửa hiệu
Lãi rất nhiều chẳng thiếu chi tiền
Đến khi kết thúc chợ phiên
Cùng nhau chia lãi đồng niên đồng phường
Thói đời chia của thường cãi cọ
Chuyện tiền hàng ấy có lạ đâu
Đang khi to tiếng cãi nhau
Cửa hàng bốc cháy. "Chạy mau cứu hàng!"
Nhưng mặc kệ họ đang tính toán
Một người đòi thêm vạn đồng vàng
Người kia đòi tính rõ ràng
Nếu không quyết toán chẳng nhường một phân
Mải cãi cọ nhà gần cháy hết
Sụp xuống đầu họ chết đen thui
Chỉ vì một chút tiền lời
Mạng toi vốn liếng đi đời nhà ma

Trong công việc đâu là cấp bách
Phải lo toan tìm cách gỡ mau
Đừng vì chút lợi cãi nhau
Mất tiền mất của còn đâu mạng người