Hồ Quốc Vỹ

Ông chủ vừa xây xong kho
Chứa đầy thực phẩm thơm tho ngon lành
Để đề phòng lũ chuột ranh
Lẻn vào đục khoét ăn nhanh hại nhiều
Ông liền nuôi một bầy mèo
Ngày đêm canh gác, sớm chiều luân phiên
Tưởng rằng như thế là yên
Nhưng trong "bảo vệ" có tên vô loài
Mất hàng chưa biết tại ai
Thôi thì đuổi hết ra ngoài cho xong
Từ khi chẳng có canh phòng
Chuột hoành hành dữ vì không sợ mèo
Tha hồ ăn trộm leo trèo
Chỉ ba tuần lễ tiêu điều rỗng kho

Lẽ đời một mất mười ngờ
Chó treo mèo đậy phải lo giữ hàng
Khi mất trộm, xét kỹ càng
Chớ nên hấp tấp vội vàng nghi oan
Đuổi hết cả ngay lẫn gian
Chúng càng được thể làm càn tham ô
Người ngay oan trái đầy bồ
Còn phường ăn cắp hoan hô reo mừng

Đừng ăn hiếp những người sức yếu
Chớ cậy mình chế giễu người ngu
Đến khi họ quyết trả thù
Sợ gì kẻ mạnh, đánh cho tan tành

Con Sư tử cậy mình sức khoẻ
Chúa sơn lâm khinh rẻ Muỗi rừng
Muỗi con nhịn nhục, chẳng đừng
Quyết đánh du kích để trừng phạt Sư
Thoạt tiên Muỗi vù vù đập cánh
Kêu vo ve bên cạnh lỗ tai
Mãnh sư mất ngủ mệt nhoài
Muỗi bèn sà xuống vòi dài đốt đau
Châm nhiều cú vào đầu, vào mũi
Sư tử vung đuôi nổi tam bành
Muỗi con dũng cảm bay quanh
Đốt và hút máu càng nhanh, rất nhiều
Sư tử ngứa gầm kêu điên dại
Khiến cả rừng sợ hãi nín hơi
Muỗi con vừa đốt vừa cười
Sư tử lồng lộn khắp người ngứa ran
Giãy giụa mãi hơi tàn sắp chết
Muỗi mới tha, ký kết hoà bình
Ung dung bay khắp rừng xanh
Thổi kèn chiến thắng, nổi danh anh hùng

Vườn xuân hóng ngọn gió lành
Một con ruồi nhỏ đậu cành đung đưa
Nhìn thấy Ong hút hoa gần đó
Ruồi bảo rằng: - Ong nhỏ đáng yêu!
Thương mày từ sáng đến chiều
Bay bao nhiêu dặm? Kiếm nhiều mật không?
Tao mà thế, chớ hòng bắt buộc
Sống nhởn nhơ vẫn được ăn no
Vì quen biết hết quan to
Nhà giàu thết tiệc tao mò đến ngay
Gặp cưới xin hay ngày sinh nhật
Đầy thức ăn quý nhất, rượu ngon
Cốc pha lê, đĩa bạc tròn
Tao ăn trước khách, hỏi còn ai hơn?
Cô dâu trẻ tao hôn thoả mãn
Vào má hông, môi thắm, mắt xanh
Ong rằng: - Tôi biết tài anh
Nhưng nghe người họ ghét khinh giống ruồi
Họ xua đuổi, khắp nơi đóng cửa
Chẳng ai mờ anh nữa, nhục sao!
- Lạ chưa, ai đuổi được tao
Người đóng cửa sổ, ruồi lao lỗ chồ...

Mặc Ruồi ăn nói hồ đồ
Ong lo đem mật về cho cả đàn

Biết đập nước có vài lỗ rỉ
Chỉ cối xay chẳng nghỉ một ngày
Nhất là đang vụ mùa này
Khách đông cối cứ việc xay ra tiền
Ông bảo cối: cứ nghiền đừng ngại
Nước thiếu gì đâu phải lo xa
Dần dần lỗ rỉ rộng ra
Nước vào không đủ, cối ta đứng liền
Chủ cối mới ngạc nhiên hớt hải
Chạy ra đê đắp lại mương sông
Thấy đàn gà vịt rất đông
Bèn la: Lũ quỷ thật không biết điều
Bay uống nước quá nhiều, hết nước
Cối tao không chạy được, khổ thay!
Bực mình hắn vớ khúc cây
Đập luôn, gà vịt chạy bay mất đàn

Xin đừng có trách oan cái cối
Cũng chớ nên đổ tội cho gà
Trách ông chủ cối nhà ta
Không lo từ trước, thế là hỏng to
Ngụ ngôn - phòng chuyện bất ngờ
Đừng mất bò mới chịu lo làm chuồng

Chó sói vốn giống tham ăn
Bắt mồi nhai nghiến chẳng cần nhè xương
Nên nhiều bữa ăn thường bị hóc
Xương mắc ngang chẳng hộc được ra
Lần này hóc phải xương gà
Chỉ còn chờ chết rên la suốt ngày
Một con Sếu vừa bay qua đấy
Sói lạy van nhờ lấy xương ra
Sếu không biết Sói gian tà
Nên thò vào họng Sói mà gỡ xương
Sói khỏi hóc như thường lại đểu
Chẳng cám ơn con Sếu câu nào
Chắc vì bụng đói như cào
Định lờ không trả thù lao cho thầy
Sếu thật thà, chưa bay, đợi đấy
Vừa mở mồm đòi lấy tiền công
Sói liền quát lớn: - "Thằng ngông
Mày chui miệng Sói mà không việc gì
Cảm ơn tao, cút đi cho rảnh
Tao đang thèm cổ cánh Sếu đây"

- "Vô ơn bạc nghĩa thế này
Tao mà biết trước cho mày chết toi!"

Hai chiếc xe chở đầy nồi đất
Đến đỉnh đồi hóng mát nghỉ chân
Dốc cao, đường núi gập ghềnh
Chủ hàng cẩn thận tự mình dắt xe
Chiếc đi trước ngựa nghe người dắt
Xuống đến nơi nồi đất chẳng rơi
Chiếc xe còn ở đỉnh đồi
Ngựa non hăng máu cất lời chê bai:
- Đường như thế mà ngài rón rén
Đi lò dò, chẳng thẹn ngựa hay
Nói rồi nó chạy như bay
Xe lao xuống dốc, húc cây đổ kềnh
Nồi đất vỡ tan tành vương vãi
Chủ bực mình, thiệt hại nhỏ đâu
Quất cho ngựa một trận đau
Ngựa non van lạy, bận sau xin chừa

Kẻ chủ quan làm bừa tưởng giỏi
Chê bai người, quen thói bốc giời
Gây ra thiệt hại gấp đôi
Chuyện này xin kể cho đời làm răn

Con sâu róm ở gần vườn nọ
Gạ chủ nhà: Xin cụ làm ơn
Cho tôi nương náu trong vườn
Tôi không cần lá, quả thơm chẳng màng
Ông cụ nghĩ cũng thương sâu nhỏ
Nó hứa rồi, chật chỗ gì đâu!
Được lời lập tức con sâu
Leo lên cây táo, gật đầu cảm ơn
Qua mấy tháng trong vườn táo chín
Hương thơm ngon, sâu nhịn chẳng xơi
Một lời đã hứa chắc rồi
Dù là sâu bọ, nuốt lời không nên!

Một cậu bé nhà bên dòm ngó
Muốn trèo cây, lại sợ ngã què!
Bèn gọi sâu róm, rủ rê
Cùng nhau hái quả, lời thề tạm quên!
- Được để tôi leo lên cắn cuống
Gặm một hồi táo rụng xuống thôi
Nhưng xin cậu hứa một lời:
Miếng ngon phải bớt cho tôi chút phần!
Táo rụng, cậu bé ăn nuốt vội
Quên cả sâu đang đợi chia phần
Con sâu bội ước tham ăn
Cậu bé dẫm chết làm răn cho đời

Lũ ếch chán bãi lầy, ao tối
Rủ nhau leo lên núi làm nhà
Hốc sâu mát mẻ, đầy hoa
Nhưng sang mùa hạ nóng và cạn khô
Cả lũ ếch bây giờ khổ sở
Ra sức kêu tưởng vỡ cả trời
- Xin Trời làm phép mưa rơi
Thật nhiều, dâng nước tới nơi chúng ngồi
Nghe điếc tai, ông Trời giận dữ
Quát: - Chúng bay một lũ điên rồ!
Bay đòi mưa bão thật to
Lụt người dưới thấp bây giờ ra sao
Biết điều xuống dưới ao mà sống
Nước hãy còn, chẳng nóng hạn đâu!
Nhưng lũ ếch vẫn bảo nhau
Cứ kêu oàm oạp hòng cầu trời mưa

Đời cũng lắm kẻ như lũ ếch
Chỉ biết mình, ai chết mặc ai
Miễn là danh giá, phát tài
Còn ai đói khổ, kêu hoài kệ nhau

Hai con chó Polkan, Barbos
Vốn cùng là bạn tốt từ xưa
Ăn no sau bữa cơm trưa
Nằm dài sưởi nắng lại vừa gác sân
Ban ngày vắng, chẳng cần sủa cắn
Chúng chuyện trò bàn tán sự đời:
Sống như ta được mấy người
Thương nhau, tình bạn ấy thời quý sao!
Tôi còn nhớ hồi nào khốn khổ
Phải sống cùng lũ chó nhà giàu
Nhà cao cửa rộng, đói đâu
Mà luôn ủng oẳng tranh nhau như người
Thật xấu hổ, đang chơi tử tế
Chủ vứt xương, cắn xé nhau ngay
Miếng ăn - miếng nhục, nhục thay
Hết tình bạn chó, xấu lây giống loài

Tôi nghe chuyện của hai con chó
Nghĩ chuyện người nào có khác đâu
Khi vui thì vỗ tay vào
Đến khi tranh chấp, ai nào thương nhau

Anh chăn cừu ngồi bên bờ suối
Khóc than: vừa chết đuối mất cừu
Con cừu anh quý anh yêu
Xuống sông bị nước cuốn vèo mất tăm
Suối nghe thấy rủa thầm sông mãi:
Lòng sông sâu đã hại bao người
Vỡ đê nước lụt trắng trời
Ngập hư nhà cửa, cuốn trôi mùa màng
Suối ít nước lòng càng trong sạch
Tưới đẹp rừng, lau lách, bụi cây
Rì rào chảy suốt tháng ngày
Người và gia súc đến đây giải nồm
Suối chẳng hại một con gà mái
Người đốt rừng, suối lại dập luôn
Ai ngờ cho đến một hôm
Trời mưa tầm tã, nước tuôn đục ngầu
Thiếu rừng cản, nước mau thành lũ
Ập về làng hung dữ hơn sông
Hoa màu mất, lũ trắng đồng
Anh chăn cừu nọ bị dòng cuốn trôi

Thế mới biết trên đời khó đoán
Ai hiền lành, ai bạn, ai thù?
Sông sâu còn có kẻ dò
Suối kia ít nước, ai đo bao giờ