Hồi 05

Vào hầu lạy trước đài xuân,
Hương đưa chén chuốc gấm nhuần tiệc cao.
915. Bấy lâu con học thế nào?
“Ngọc kinh nghe đã xôn xao mở trường.
“Nệ gì định tỉnh lễ thường,
“Làm cho thân hiển danh dương mới là”.
Phu nhân lại dạy chuyện nhà:
920. “Đại khoa nhân thể tiểu khoa cũng vừa”.
Nỗi Lưu nói kể sau xưa,
Tay trao cho nhận mấy tờ thiếp canh.
Nỗi mình lại ngán cho mình,
Trời sao sấm dậy, đất bình sầu xây.
925. Lòng thơ như dại như ngây,
Gửi qua thoắt đã trở giày về song.
“Thôi thôi lòng đã phụ lòng!
“Trăm năm bẻ một chữ đồng vì ai.
“Bẽ bàng trăng tối mưa mai,
930. “Sao duyên ngang ngửa cho người dở dang?
“Người xa đành lẽ chưa tường,
“Cửa thu luống chực tin sương góc trời.
“Dẫu vàng dẫu đá với người,
“Nặng tình đâu dám nhẹ lời song thân.
935. Năm canh cung nguyệt lựa dần,
Năm lần xa nhớ, năm lần thở than.
“Ông tơ khéo lẽ đa đoan,
“Ba sinh luống đợi Ngọc Hoàn còn lâu.
“Khuôn xanh kia mới hiểm sâu,
940. “Đã lừa nhau, lại tỏ nhau nữa mà”.

Ác vàng thấm thoát bay qua,
Phủ Dương sinh nhật một nhà đầy vui.
Chàng Diêu đệ lễ sang chơi,
Rượu đua cuộc thánh thơ bồi câu tiên.
945. Khi vui chạnh nhớ bạn hiền,
Thấy Diêu hầu dễ nên quên sự chàng,
Rằng: “Từ bẻ liễu lên đường,
“Gửi mai sao hãy trễ tràng đến nay”.
Việc Lưu, Diêu mới giãi bày:
950. “Yý vì hôn sự nên chầy chưa sang”.
Nàng vừa đứng trước rèm tương,
Bên tai một trận thê lương gió ào.
Nghe qua vội trở gót vào,
Sóng trôi lớp lớp nhường xao bể lòng.
955. “Vì ai lở đỉnh lấp giòng,
“Đã đành gối chiếc, chăn mong nhầm người”.
Cạn lời Hương mới lựa lời:
“Dù ai nỡ phụ chi ai luống chờ!
“Nhuỵ đào vẹn vẻ còn tơ,
960. “Ví ra bướm lọc ong lừa hiếm ai”.
Thoảng nghe những tiếng trái tai,
Thét rằng: “Giọng khéo dông dài gớm chăng!
“Vì ai quyến gió rủ trăng,
“Bây giờ còn dám đãi đằng với ai?
965. “Phận đàn bà, ngỡ là chơi,
“Một ngày tăm tiếng, muôn đời mắt tai.
“Mặc ai thề nhạt, nguyền phai,
“Tự ta xuân khoá mây cài với ta”.
Đỡ lời Nguyệt mới thưa qua:
970. “Tơ duyên cũng chửa hẳn là dứt xong,
“Duyên kia dù hẳn phụ lòng,
“Mặc ai xin hãy thung dung nghĩ nào”!
“Mưa tuôn ngấn ngọc như bào,
“Phận đành là thế dẫu sao cùng đành!
975. “Rồi đây bèo nước lênh đênh,
“Cành hoa vô chủ đã đành từ đây.
“Buồng riêng thức thức phô bày,
“Lòng nào vui những của này với ai.
“Ngón cầm dù lựa vào tai,
980. “Điệu cao đã vậy nào người tri âm?
“Túi thơ dù đúc nên ngâm,
“Phẩm đề ai kẻ đồng tâm với mình?
“Bút hoa dù vẽ nên tranh,
“Lấy ai mà nhận nét tình cho hay?
985. “Cuộc cờ ai kẻ ngang tay?
“Thấy cờ mà tưởng những ngày chơi đêm.
“Nào gương, nào chỉ, nào kim,
“Vì ai mà để chi thêm bận lòng.
“Sạch sanh phó trận lửa nồng,
990. “Tiên thề đành để ghi lòng kiếp sau”.

Bập bùng chưa nguội bếp sầu,
Nhện sa chợt mảng tin đâu trước mành.
Dương gia chuyển thụ thăng kinh,
Đề huề chuyển soạn thuỷ trình trẩy ra.
995. Nỗi mình thêm rộn nỗi nhà,
Khi xa, xa biết là xa mấy trùng.
Hành trang sắm sửa vừa xong,
Con thuyền chen chúc đưa giong cánh lèo.
Giang sơn tám bức sầu treo,
1000. Cảnh mai để chạnh, sắc chiều như xui.
Kìa đâu cát bẵng một doi,
Mấy chòm lếch đếch lôi thôi trận nhàn.
Kìa đâu mây tận chân ngàn,
Lưng đèo xao xác, hợp tan chợ chiều.
1005. Kìa đâu viễn phố quạnh hiu,
Chân trời thấp thoáng con chèo về khơi.
Kìa đâu bờ bến lôi thôi,
Ngư thôn mấy móc, mặt trời tà dương.
Kìa đâu nghi ngút khói sương,
1010. Chày khuya mấy tiếng, chuông vang bên chùa.
Kìa đâu nước lạnh trời thu,
Động đình phẳng lặng một hồ trăng in.
Kìa đâu ban tối đỗ thuyền,
Trắng bay hoa tuyết giang thiên một màu.
1015. Kìa đâu trúc lệ nhuộm thâu,
Tiêu tương lích chích mưa mau canh chầy.
Cảnh kia thêm bận lòng này,
Phượng thành sáng mở nào hay đã gần.
Cửa doanh liễu mới rước xuân,
1020. Biên thư đã thấy tấu văn bệ thiều.
Rợ Hồ lỗng thói con kiêu,
Ruổi mù bụi ngựa, trẩy theo ải nhàn.
Sân phong lựa mặt sai quan,
Lại sai Dương tướng giữ giàng việc biên.
1025. Hịch mau một mảnh sao truyền,
Đành chăm việc nước, phải quên việc nhà.
Hàn lâm sẵn có Tiền nha,
Với phu nhân vả cũng là đồng thân.
Hãy sang tạm trú cho gần,
1030. Đợi ngày dẹp giặc, xem chừng chẳng khơi.
Tiền nghe đón rước tận nơi,
Dọn lầu sửa chốn nghỉ ngơi thanh nhàn.
Chị em, cậu, cháu đoàn viên,
Đành lòng Dương mới gióng yên cõi ngoài.

1035. Một phương đóng vững thành dài,
Nuốt không Hồ yết sa loài khuyển dương,
Tình kiều tử, dạ phần hương,
Dù cay đắng cũng phận thường nghĩ nao.
Sầu kia kể đã là bao,
1040. Nỗi người chiếc bóng ra vào lại thương.
Sinh từ núm náu phần hương,
Trời thu ba cữ, doành Tương một ngày.
Bụi trông muôn hộc chất đầy,
Cánh nào bay đến ngỏ bày trước trang.
1045. Liệu cơ ra lạy tôn đường,
Tràng châu xin lại tìm sang cựu trình.
Được lời theo lối thuỷ hành,
Thẳng giong buồm lá thênh thênh xuôi giòng.
Sông nguyền, bể dặn trùng trùng,
1050. Phụ phàng nọ những thẹn thùng nước non.
Vườn riêng còn thú cầm tôn,
Hoàng diêu, Tử nguỵ vẫn còn chưa phai.
Cành trông cỗi ngắm chờ ai,
Đầy song tuyết điểm hoa mai trắng ngần.
1055. Lần sang thăm thú vườn gần,
Một vùng cỏ biếc mấy lần cửa son.
Lơ thơ cây cỗi cành non,
Rêu in cầu đá, tuyết mòn lối thơm.
Lầu thơ khói toả mây trùm,
1060. Chồi sai thưa bẻ, khóm sờm vắng via.

Biết ai hầu hỏi sự duyên,
Viên ông đã thấy trong miền rò ra.
Mon men thăm hỏi gần xa,
Mới tường mon mạch, nay đà phó kinh.
1065. Ngán chiều lả chả đôi doành,
Buồn nương bên triện, dạo quanh khắp toà.
Băn khoăn đến trước đình Ba,
Lương không yến đỗ, song tà nhện trăng.
Dẫu thơ vách hãy dăng dăng,
1070. Xã thơ cách mấy mươi từng người thơ.
Hiên cài lác đác sao thưa,
Sân rêu nọ chốn ngày xưa chén đồng.
Mày dương liễu mặt phù dung,
Ngắm hoa thêm nhắc tấm lòng sinh ly.
1075. Trăng thề vẫn đó tri tri,
Liễu chương đài biết nay đi đâu rồi.
Mừng xuân đào hãy ngậm cười,
Vẻ hồng trơ đó, mặt người nào đâu?
Khi sao son gác phấn lầu,
1080. Giờ sao tan tác mặc dầu khói sương.
Ấy ai dập lửa vùi hương,
Để ai nát đá phai vàng với ai?
Giận riêng trăm nỗi chất đầy,
Một hơi giá ngắt, hai tay lạnh đồng,
1085. May sao vừa gặp Viên công,
Rụng rời kíp gọi gia đồng thuốc thang.
Tỉnh ra về đến trú phường,
Giấc buồn chưa giã, mạch tương lại đầy.
Nỗi chàng kể đã chua cay,
1090. Nỗi nàng nào biết đến rày những sao.
Một mình một ngọn đèn hao,
Aáng mây biên ải, chiêm bao cho liền.
Chợt nghe Tiền cậu báo tin:
“Giặc Hồ nghiêng nước, vây miền ngọc quan.
1095. “Dương công luỹ mảnh quân đơn,
Miếu đường truyền hịch mưu toan tơi bời”.
Một nhà nghe nói rụng rời,
Sự mình kia với sự đời hay sao:
“Ví chăng làm kiếp má đào,
1100. “Thì ra tay thước quản bao cát lầm”.
Lầu khuya thẻ cạn canh trầm,
Thôi lai láng tưởng, lại thầm thì than.
Aỉ mây tin tức khơi ngàn,
Cửa bèo nênh nổi, nhà lan lật lừa.
1105. Xiết bao phận mỏng như tờ,
Nợ bình sinh, nỗi tóc tơ chưa đền.
Đêm đêm vừng nguyệt hoa đèn,
Mai gầy guộc vóc, liễu đen đủi mày.
Bể sầu càng vợi càng đầy,
1110. Đã đường kia lại nỗi này, mới ghê!
Đình Ba từ trở gót về,
Tiếng quyên đã gọi bóng hoè theo xuân.
Diêu sinh thăm hỏi ân cần,
Lấy kỳ thi cử, ép phần thuốc thang.
1115. Sinh rằng: “Duyên nghiệp dở dang,
“Thôi thời còn nghĩ chi đường lợi danh”.
Dám thưa: “Dạy thế sao đành,
“Sân lai sáu kỷ, song huỳnh mười thu.
“Lại gì cho trọng hơn ru?
1120. “Mà coi muôn dặm vân cù làm chơi.
“Gió bằng chín vạn bay khơi,
“Bất bình dẫu việc tày trời cũng xong”.
Nghe lời như dẹp cơn nồng,
Nhân kỳ phó cử quyết lòng tầm phương.