Một người thân của rất nhiều người lạNhận tin nghệ sĩ người Nga Valentina Tolkunova ra đi mãi mãi, không chỉ có những người Nga đau buồn. Tin này làm chấn động nhiều người Việt từng sống, học tập và làm việc ở Liên Xô cũ và ở nước Nga, làm cả những người Việt chưa từng ở Nga nhưng đã yêu mến những ca khúc Xô Viết cũng bồi hồi trong những hồi tưởng tiếc nuối về một giọng ca đẹp và sang trọng đã từng làm tim họ rung lên với những niềm vui và nỗi buồn trong vắt của con người. Phần đông họ nhớ đến Tolkunova với “Em làm sao khác được”(nhạc Aleksandra Pakhmutova)… Bài hát thật gần gũi với cảm thức phương Đông của những người Việt, nói về một tình yêu nhẫn nhịn, đầy hy sinh, nhưng cũng mạnh mẽ, quyết liệt, lại vang lên qua giọng hát mượt mà tình cảm của Tolkunova, có lẽ, không một ai từng nghe lại có thể quên được giai điệu này, lời ca này:
“Chẳng bao giờ hết được lo âu
Cả ban ngày và trong giấc ngủ
Một nơi xa tiếng tù và than thở
Xin tha thứ cho em vì đã yêu anh
Khi anh ốm mệt, em sẽ đến nhanh
Dùng đôi tay xóa đi đau đớn
Em biết làm mọi điều, làm được hết
Trái tim này có phải đá đâu anh!
… Em sẽ làm tan những mẩu đá lạnh xám màu
Bằng trái tim mình nồng nàn lửa cháy
Sẽ yêu anh, em sẽ yêu anh mãi
Em có thể nào làm khác được đâu!”
Tháng 3 năm 1999, Valentina Tolkunova đã sang Việt Nam lưu diễn. Bà vô cùng ngạc nhiên trước hồi đáp sôi nổi của khán giả khi bà cất giọng “Chẳng bao giờ hết được lo âu…”. Trong số những người mấp máy môi hát theo, có một cô gái bé nhỏ người Việt, chị Hà Việt Anh, một cựu sinh viên trường ĐHTH Lomonosov, đã lên sân khấu song ca cùng nghệ sĩ, trong một niềm xúc động khó tả. Và bây giờ, chia sẻ với chúng tôi nỗi đau buồn khi nghe tin dữ, Hà Việt Anh cũng rất xúc động. Chị kể: “Sau buổi được cùng hát với thần tượng ca nhạc Xô Viết của mình ở Việt Nam, tôi được nhận rất nhiều tình cảm của bà, một nghệ sĩ, một ngôi sao, nhưng tình cảm thật sự chân thành như bất kỳ một phụ nữ Nga bình thường nào khác. Bà đến nhà tôi chơi, ăn bữa cơm vui vẻ với gia đình, và từ đó, chúng tôi thường xuyên trao đổi thư từ, liên lạc qua điện thoại. Sau này có hai lần tôi sang Nga, bà mẹ già 80 tuổi của nghệ sĩ cũng tự tay làm cơm Nga mời tôi. Và lần nào, Valentina Vasilievna cũng đưa tôi đi xem ballet hoặc hòa nhạc tại Nhà hát Lớn. Một chi tiết nữa cũng rất đáng nhớ, là ngày sinh của tôi trùng ngày sinh của Valentina Vasilievna. Điều trùng hợp này khiến bà vừa ngạc nhiên, vừa thích thú… Ngày hôm nay, tôi cảm thấy mình vừa mất một người thân”.
Không chỉ chị Hà Việt Anh, còn rất nhiều người yêu tiếng hát Tolkunova cảm nhận sự mất mát như vậy.
Một người bạn, nữ đồng nghiệp của Tolkunova, ca sĩ Ludmila Ryumina, đã nói về bà bằng những lời trân trọng nhất: “Valia là một biểu tượng của nữ tính, một biểu tượng đẹp của người phụ nữ Nga, không bao giờ vun vén cho mình, yêu người hết lòng, và được người đời đáp lại”.
Nhiều người thân của Tolkunova cũng đồng tình với Ryumina. Rằng bà là người nồng nhiệt, không biết từ chối ai bao giờ. Rằng ai cũng yêu bà. Đàn ông yêu và trọng, đàn bà thì không tị hiềm, vì họ nhìn thấy mình và những điều mình mơ ước trong con người này. Trong cả những bài ca mà Tolkunova đã từng hát nữa.
Nữ nghệ sĩ yêu công việc từ thiện. Bà tham gia các chương trình nghệ thuật dành cho người tàn tật, người già, trẻ em, miễn phí hoặc cát-sê rất ít. Bà yêu trẻ con và thích trò chuyện với bọn trẻ. Chính vì thế, chính là bà chứ không ai khác biết cách hát bài hát ru ngọt mềm đến thế. Các đồng nghiệp kể lại, rằng mỗi lần đi công diễn ở xa về là Tolkunova có thêm nhiều người yêu mến. Bà thường mang kẹo cho trẻ gần nơi nghỉ hoặc làm việc, sẵn sàng kiên nhẫn ký tặng người hâm mộ…
Và vui thay, những buổi biểu diễn của bà luôn đầy chật khán giả. Tờ Sự thật đoàn viên còn kể một câu chuyện cảm động thế này: tháng 6-2004, Tolkunova biểu diễn miễn phí cho những người yêu ca nhạc ở thành phố Tambov trong một hội trường chỉ có sức chứa 1000 người. Nhiều người phải đứng ngoài. Sau buổi biểu diễn, Tolkunova đã bước ra và hát cả ở ngoài đường, nơi những người hâm mộ kém may mắn đang đứng đợi. Trong số họ, có người vợ của một nhà thơ địa phương tìm gặp nữ nghệ sĩ xin giúp đỡ. Gia đình nhà thơ ấy bấy giờ rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn, nhà cháy, nhà thơ bị tai nạn ôtô, phải nằm viện. Tolkunova đã không ngại ngần hứa giúp gia đình nhà thơ, đồng thời viết mấy chữ cho người đang nằm viện vào đằng sau tấm ảnh của mình: “Seriogia, chóng khỏe nhé!”
Nhiều lần, trong các cuộc trả lời phỏng vấn, Tolkunova kể rằng bà đặc biệt thích thú khi những người hâm mộ không gọi bà trịnh trọng theo phụ danh, mà đơn giản là Valia, Valechka hay Valentina. “Sự giản dị kéo mọi người gần lại với tôi, và đưa trái tim tôi lại gần với họ”.
Hạnh phúc Hồi còn học phổ thông, Tolkunova đã thi vào nhóm văn nghệ của Nhà văn hóa trung tâm dành cho con em nhân viên đường sắt, và 10 năm liền hát trong dàn đồng ca thiếu nhi. Năm 1964 thi đỗ vào phân khoa chỉ huy- hợp xướng của trường đại học văn hóa quốc gia Matxcơva. Năm 1971, tốt nghiệp trường trung cấp âm nhạc mang tên Gnesiny. Valentina Tolkunova bắt đầu nổi danh qua qua bộ phim truyền hình “Ngày lại ngày”, trong đó nữ ca sĩ trẻ đã trình bày những ca khúc của Ilia Kataev. Từ bấy giờ mở ra thời kỳ làm việc không ngừng nghỉ với các nhạc sĩ và nhà thơ sáng tác ca khúc, để lại cho đời nhiều bài hát là biểu tượng một thời của nền âm nhạc Xô Viết. Tolkunova luôn thích hát cho trẻ em. Bà đặc biệt hay nhắc đến bài hát “Những chú bé mũi hếch”, lời thơ của Angelina Bulycheva, một nữ sĩ người Ukraine. Bà cũng từng sáng tác nhạc cho trẻ em, trên nền thơ của nữ sĩ này. Những ca khúc hoàn toàn không… hiện đại. Nhưng các em thích, đó là điều quan trọng nhất. Ở đây không thể không nhắc đến bài hát: “Hãy nói cùng con đi mẹ” đã một thời nằm ở top yêu thích của mọi nhà. Bài hát hơi buồn buồn, tha thiết, khiến những bà mẹ rơi lệ: Nói với con đi mẹ ơi/ Nói với con về một điều gì đó/ Cho đến khi bầu trời đêm thắp sao rực sáng/ Hãy tặng cho con một lần nữa tuổi thơ…
Năm 1987, Tolkunova đứng ra thành lập và chỉ huy dàn dựng Nhà hát ca nhạc kịch ART. Nhà hát trình diễn những vở ca kịch và opera. Cũng từ đó, Tolkunova bận rộn đến phút cuối của cuộc đời.
Giá sử không có tin dữ, không đọc những dòng phân ưu nghẹn ngào trên mặt báo, không ai ngờ được Valentina đã quá tuổi 60 được mấy năm. Sự trẻ trung của Tolkunova, có lẽ bắt nguồn từ cách sống nhân hậu và mở lòng với mọi người của bà. Hầu như tất cả, ai cũng nhớ về Valentina Tolkunova như một người phụ nữ có đôi mắt sáng và nụ cười mềm mại, ấm áp. Những con người như bà giờ đây thật hiếm làm sao, những người có được hạnh phúc vì đã mong mỏi hạnh phúc cho người khác. Nữ nghệ sĩ từng nói: “Cánh cửa nhà tôi luôn rộng mở với mọi người. Bất kỳ ai, khi đến với tôi, tôi nghĩ, họ đều cần một tách trà nóng, những lời tâm tình thân mật, thật lòng, và đôi khi là một lời khuyên bè bạn… “
Tolkunova, một phụ nữ “Nga thật là Nga”, nghĩa là luôn bao bọc, luôn ôm đồm. Trong gia đình, Tolkunova chăm chồng, nuông chiều o bế con, lo việc kiếm tiền, tự tay sửa nhà sửa cửa, ai nhờ gì cũng làm, không phân biệt giàu nghèo, thân sơ… Tolkunova đánh giá cao vai trò của gia đình đối với người nghệ sĩ, nhưng cũng thú nhận rằng, những chuyến đi công diễn đã giằng người nghệ sĩ ra khỏi gia đình, ngay cả những ý nghĩ cũng hướng về các buổi biểu diễn và khán giả nhiều hơn là về những người thân. Vì thế, người nghệ sĩ khó có hạnh phúc hơn những người bình thường khác. Trong lần trả lời phỏng vấn cuối cùng tại đài truyền thanh “Ngọn hải đăng” (Mayak), Valentina Tolkunova nói rằng, mình là một người hạnh phúc bởi «nơi nào đi qua, nơi nào tôi đến, người ta cũng biết và hát những bài hát cùng tôi”. Tuy nhiên, là một phụ nữ với những nhạy cảm thường thấy về sự mong manh của hạnh phúc con người, bà vẫn nói: “Tôi cũng giống như họa sĩ Korovin, nói rằng ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời của mình là ngày hôm nay!”.
“Ngày hôm nay” mà Valentina Vasilievna Tolkunova nói đến, có hình bóng của người chồng 30 năm chung sống và cậu con trai 31 tuổi, và có dư âm của trên 300 ca khúc bà từng trình diễn trong cuộc đời nghệ sĩ của mình.
“Ngày hôm nay” của bà từ nay kéo dài mãi mãi. Làm sao khác được!
Thụy AnhBài đăng trên VNN: Nước Nga bàng hoàng trước sự ra đi của ca sĩ Tolkunova
http://vietnamnet.vn/vanhoa/201003/Nuoc-Nga-bang-hoang-truoc-su-ra-di-cua-ca-si-Tolkunova-900205/"Xin anh đừng hỏi vì sao
Tên anh em để lẫn vào trong thơ..."
Nhất định chị sẽ chuyển lời hỏi thăm của em đến "bác thành viên thứ 1000 của Thi viện"! 
Đăng nhập bằng Facebook