Chủ đề: Khuê oán ca (Ho Nansorhon, dịch thơ Nhật Chiêu)

Tôi tình cờ đọc được bản dịch Khuê oán ca của Nhật Chiêu trên Thi Viện. Bản dịch đẹp thật, mà đáng tiếc là dịch giả chọn thể thơ 5 chữ nên bỏ qua hơi nhiều ý của nguyên bản. Ở đây có cao thủ tiếng Hàn nào có thể dịch lại không ạ?

Xin được post nguyên bản ở đây.

엊그제 젊었더니 어찌 벌써 이렇게 다 늙어 버렸는가?
어릴 적 즐겁게 지내던 일을 생각하니 말해야 헛되구나.
이렇게 늙은 뒤에 서러운 사연 말하자니 목이 멘다.
부모님이 낳아 기르며 몹시 고생하여 이 내 몸 길러낼 때,
높은 벼슬아치의 배필은 바라지 못할지라도 군자의 좋은 짝이 되기를 바랐더니,
전생에 지은 원망스러운 업보요, 부부의 인연으로
장안의 호탕하면서도 경박한 사람을 꿈같이 만나,
시집간 뒤에 남편 시중들면서 조심하기를 마치 살얼음 디디는 듯하였다.
열다섯, 열여섯 살을 겨우 지나 타고난 아름다운 모습 저절로 나타나니,
이 얼굴 이 태도로 평생을 약속하였더니,
세월이 빨리 지나고 조물주마저 다 시기하여
봄바람 가을 물, 곧 세월이 베틀의 베올 사이에 북이 지나가듯 빨리 지나가
꽃같이 아름다운 얼굴 어디 두고 모습이 밉게도 되었구나.
내 얼굴을 내가 보고 알거니와 어느 님이 나를 사랑할 것인가?
스스로 부끄러워하니 누구를 원망할 것인가?
여러 사람이 떼를 지어 다니는 술집에 새 기생이 나타났다는 말인가?
꽃 피고 날 저물 때 정처 없이 나가서
호사스러운 행장을 하고 어디어디 머물러 노는가?
집 안에만 있어서 원근 지리를 모르는데 임의 소식이야 더욱 알 수 있으랴.
겉으로는 인연을 끊었다지만 임에 대한 생각이야 없을 것인가?
임의 얼굴을 못 보니 그립기나 말았으면 좋으련만,
하루가 길기도 길구나. 한 달 곧 서른 날이 지루하다.
규방 앞에 심은 매화 몇 번이나 피었다 졌는가?
겨울밤 차고 찬 때는 진눈깨비 섞어 내리고,
여름날 길고 긴 때 궂은 비는 무슨 일인가?
봄날 온갖 꽃 피고 버들잎이 돋아나는 좋은 시절에
아름다운 경치를 보아도 아무 생각이 없다.
가을 달빛이 방 안에 비추어 들어오고 귀뚜라미 침상에서 울 때
긴 한숨 흘리는 눈물 헛되이 생각만 많다.
아마도 모진 목숨 죽기도 어렵구나.
돌이켜 여러 가지 일을 하나하나 생각하니 이렇게 살아서 어찌할 것인가?
등불을 돌려 놓고 푸른 거문고를 비스듬히 안아 벽련화곡을 시름에 싸여 타니,
소상강 밤비에 댓잎 소리가 섞여 들리는 듯,
망주석에 천 년 만에 찾아온 특별한 학이 울고있는 듯,
아름다운 손으로 타는 솜씨는 옛 가락이 아직 남아 있지마는,
연꽃 무늬가 있는 휘장을 친 방이 텅 비었으니 누구의 귀에 들릴 것인가?
구곡 간장이 끊어지는 듯 슬프다.
차라리 잠이 들어 꿈에나 임을 보려 하니,
바람에 지는 잎과 풀 속에서 우는 벌레는 무슨 일이 원수가 되어 잠마저 깨우는가?
하늘의 견우성과 직녀성은 은하수가 막혔을지라도,
칠월 칠석 일 년에 한 번씩 때를 어기지 않고 만나는데,
우리 임 가신 후는 무슨 장애물이 가리었기에 오고 가는 소식마저 그쳤는가?
난간에 기대어 서서 임 가신 데를 바라보니,
풀 이슬은 맺혀 있고 저녁 구름이 지나갈 때
대 수풀 우거진 푸른 곳에 새소리가 더욱 서럽다.
세상에 서러운 사람 많다고 하겠지만
운명이 기구한 젊은 여자야 나 같은 이 또 있을까?
아마도 임의 탓으로 살 듯 말 듯 하구나.

Nguyên bản tiếng Hàn cổ:

엇그제 저멋더니 ᄒᆞ마 어이 다 늘거니.
少年行樂(소년 행락) 생각ᄒᆞ니 일러도 속절업다.
늘거야 서른 말ᄉᆞᆷ ᄒᆞ자니 목이 멘다.
父生母育(부생모육) 辛苦(신고)ᄒᆞ야 이내 몸 길러 낼 제
公侯配匹(공후 배필)은 못 바라도 君子好逑(군자 호구) 願(원)ᄒᆞ더니
三生(삼생)의 怨業(원업)이오 月下(월하)의 緣分(연분)ᄋᆞ로,
長安遊俠(장안 유협) 輕薄子(경박자)를 꿈가치 만나 잇서,
當時(당시)의 用心(용심)ᄒᆞ기 살어름 디듸는 ᄃᆞᆺ,
三五二八(삼오 이팔) 겨오 지나 天然麗質(천연여질) 절로 이니,
이 얼골 이 態度(태도)로 百年期約(백년 기약)ᄒᆞ얏더니,
年光(연광)이 훌훌ᄒᆞ고 造物(조물)이 多時(다시)ᄒᆞ야,
봄바람 가을 믈이 뵈오리 북 지나듯
雪鬂花顔(설빈 화안) 어ᄃᆡ 두고 面目可憎(면목 가증) 되거고나.
내 얼골 내 보거니 어느 님이 날 괼소냐.
스스로 慚傀(참괴)ᄒᆞ니 누구를 원망ᄒᆞ리.

三三五五(삼삼 오오) 冶遊園(야유원)의 새 사람이 나단 말가.
곳 피고 날 저물 제 定處(정처) 업시 나가 잇어,
白馬金鞭(백마 금편)으로 어ᄃᆡ 어ᄃᆡ 머므는고.
遠近(원근)을 모르거니 消息(소식)이야 더욱 알랴.
因緣(인연)을 긋쳐신들 ᄉᆡᆼ각이야 업슬소냐.
얼골을 못 보거든 그립기나 마르려믄,
열두 ᄯᅢ 김도 길샤 설흔 날 支離(지리)ᄒᆞ다.
玉窓(옥창)에 심ᄀᆞᆫ 매화 몃 번이나 픠여진고.
겨을 밤 차고 찬 제 자최눈 섯거 치고,
여름날 길고 길 제 구ᄌᆞᆫ비ᄂᆞᆫ 므스 일고.
三春花柳(삼춘 화류) 好時節(호시절)의 景物(경물)이 시름업다.
가을 ᄃᆞᆯ 방에 들고 蟋蟀(실솔)이 床(상)에 울 제,
긴 한숨 디ᄂᆞᆫ 눈물 속절업시 혬만 만타.
아마도 모진 목숨 죽기도 어려울사.

도로혀 풀쳐 혜니 이리ᄒᆞ여 어이ᄒᆞ리.
靑燈(청등)을 돌라 노코 綠綺琴(녹기금) 빗기 안아,
碧蓮花(벽련화) 한 곡조를 시름 조ᄎᆞ 섯거 타니,
瀟湘夜雨(소상 야우)의 댓소리 섯도ᄂᆞᆫ ᄃᆞᆺ,
華表(화표) 千年(천년)의 別鶴(별학)이 우니ᄂᆞᆫ ᄃᆞᆺ,
玉手(옥수)의 타는 手段(수단) 녯 소래 잇다마다,
芙蓉帳(부용장) 寂寞(적막)ᄒᆞ니 뉘 귀에 들리소니,
肝腸(간장)이 九曲(구곡) 되야 구븨구븨 ᄭᅳᆫ쳐서라.

ᄎᆞᆯ하리 잠을 드러 ᄭᅮᆷ의나 보려 ᄒᆞ니,
바람의 디ᄂᆞᆫ 닢과 풀 속에 우는 즘생,
므스 일 원수로서 잠조차 ᄭᅢ오ᄂᆞᆫ다.
天上(천상)의 牽牛織女(견우 직녀) 銀河水(은하수) 막혀서도,
七月七夕(칠월 칠석) 一年一度(일년 일도) 失期(실기)치 아니거든,
우리 님 가신 후는 무슨 弱水(약수) 가렷관듸,
오거니 가거나 消息(소식)조차 ᄭᅳ쳤는고.
欄干(난간)의 비겨 셔서 님 가신 대 바라보니,
草露(초로)다 맷쳐 잇고 暮雲(모운)이 디나갈 제,
竹林(죽림) 푸른 고ᄃᆡ 새 소리 더욱 설다.
세상의 서룬 사람 수업다 ᄒᆞ려니와,
薄命(박명)한 紅顔(홍안)이야 날 가ᄐᆞ니 ᄯᅩ 이실가.
아마도 이 님의 지위로 살동말동 ᄒᆞ여라.

Các chữ Hán gặp trong nguyên bản (1)

少年行樂 - Thiếu niên hành lạc - Những niềm vui thời niên thiếu.
父生母育 - Phụ sinh mẫu dục - Cha sinh mẹ dưỡng, nói về công lao của cha mẹ sinh ra và nuôi dạy cho đến lớn.
辛苦 - Tân cổ - cay đắng nhọc nhằn.
公侯配匹 - Công hầu phối thất - bằng vai, xứng đôi với nhau
君子好逑 - Quân tử hảo cầu - bậc quân tử luôn mong muốn tìm kiếm để sánh đôi, lấy làm vợ.
願 - Nguyện
三生 怨業 - Tam sinh oán nghiệp
月下 緣分- Nguyệt hạ duyên phần
長安遊俠 輕薄子 - Trường An du hiệp khinh bạc tử - Người đàn ông kinh bạc phóng đãng gốc Trường An.
當時 用心 - Đang thì dụng tâm
三五二八 - Tam ngũ nhị bát
天然麗質 - Thiên nhiên ly chất
態度 - Thái độ
百年期約 - Bách niên kỳ ước
年光 - niên quang
造物 - tạo vật
多時 - đa thì
雪鬂花顔 - tuyết tấn hoa nhan
面目可憎 - diện mục khả tăng
慚傀 - tàm khôi

Trong khổ thứ nhất có dùng các chữ Hán như trên, tôi chỉ tra được âm Hán Việt, còn nhiều chữ không hiểu hết nghĩa, rất mong các bác chỉ giúp. Xin cảm ơn.

Các chữ Hán trong nguyên bản (2)

三三五五 -tam tam ngũ ngũ
冶遊園 - Dã du viên
定處 - định xứ
白馬金鞭 - Bạch mã kim tiên
遠近 -viễn cận
消息 - tiêu tức
因緣 - nhân duyên
支離 -chi ly
玉窓 - ngọc song
三春花柳 - tam xuân hoa liễu
好時節 - hảo thì tiết
景物 - cảnh vật
蟋蟀 - tất xuất
床 - sàng
靑燈 - thanh đăng
綠綺琴 - lục ỷ cẩm
碧蓮花 - bích liên hoa
瀟湘夜雨 - tiêu tương dạ vũ
華表 - hoa biểu
別鶴 - biệt hạc
玉手 - ngọc thủ
手段 - thủ đoạn
芙蓉帳 - phù dung trướng
寂寞 - tịch mịch
肝腸 - can trường
九曲 - cửu khúc
天上 - thiên thượng
牽牛織 - (khiên ngưu chức nữ
銀河水 - ngân hà thuỷ
七月七夕 - thất nguyệt thất tịch
一年一度 - nhất niên nhất độ
失期 - tất kỳ
弱水 - nhược thuỷ
消息 - tiêu tức
欄干 - lan can
草露- thảo lộ
暮雲 -mộ vân
竹林 - trúc lâm
薄命 紅顔 - bạch mệnh hồng nhan

Trên đây là các chữ Hán trong phần còn lại của tác phẩm. Rất mong các bác chỉ giúp.

Tôi xin bổ sung nghĩa một số từ còn thiếu

三生 tam sinh = ba kiếp (tiền kiếp, kiếp hiện tại và vị lai)
怨業 oán nghiệp = nghiệp chướng từ nỗi oán hận
月下 nguyệt hạ = dưới trăng
緣分 duyên phận = duyên phận
當時 đương thì = lúc đó
用心 dụng tâm = chăm chút
三五二八 tam ngũ nhị bát = mười lăm, mười sáu (tuổi)
天然麗質 thiên nhiên lệ chất = vẻ đẹp tự nhiên
態度 - Thái độ
百年期約 - Bách niên kỳ ước = ước hẹn trăm năm
年光 - niên quang = tuổi trẻ
造物 - tạo vật
多時 - đa thì = nhiều lúc
雪鬂花顔 - tuyết mấn hoa nhan = tóc mai như tuyết, mặt đẹp như hoa
面目可憎 - diện mục khả tăng = mặt mũi đáng ghét
慚傀 - tàm khôi = ?
三三五五 -tam tam ngũ ngũ = túm năm tụm ba
冶遊園 - Dã du viên = ?
定處 - định xứ = một nơi xác định
白馬金鞭 - Bạch mã kim tiên = bạch mã roi vàng
遠近 -viễn cận = gần xa
消息 - tiêu tức = tin tức
因緣 - nhân duyên
支離 -chi ly = chia tách
玉窓 - ngọc song = cửa sổ ngọc
三春花柳 - tam xuân hoa liễu = liễu lúc đương ra hoa mùa xuân
好時節 - hảo thì tiết = thời tiết đẹp
景物 - cảnh vật
蟋蟀 - tất xuất = con dế
床 - sàng = giường
靑燈 - thanh đăng = ngọn đèn xanh
綠綺琴 - lục ỷ cầm = tên một loại đàn
碧蓮花 - bích liên hoa = hoa sen xanh
瀟湘夜雨 - Tiêu Tương dạ vũ = đêm mưa ở bến Tiêu Tương
華表 - hoa biểu = cột trang trí
別鶴 - biệt hạc = chim hạc lìa xa
玉手 - ngọc thủ = tay ngọc
手段 - thủ đoạn
芙蓉帳 - phù dung trướng = trướng vẽ hình hoa sen
寂寞 - tịch mịch
肝腸 - can trường = gan dạ
九曲 - cửu khúc = chín khúc ruột
天上 - thiên thượng = trên trời
牽牛織 - Khiên Ngưu Chức Nữ = Ngưu Lang và Chức Nữ
銀河水 - Ngân hà thuỷ = sông Ngân
七月七夕 - thất nguyệt thất tịch = đêm thất tịch 7/7 âm lịch
一年一度 - nhất niên nhất độ = mỗi năm một lần
失期 - thất kỳ = lỗi hẹn
弱水 - Nhược thuỷ = sông Nhược
消息 - tiêu tức = tin tức
欄干 - lan can
草露- thảo lộ = sương trên ngọn cỏ
暮雲 -mộ vân = mây chiều tối
竹林 - trúc lâm = rừng trúc
薄命 - bạc mệnh = mệnh bạc
紅顔 - hồng nhan = người đẹp

Cảm ơn bác Tôn Tiền tử.
Tôi xin bổ sung 冶遊園 - Dã du viên là tên riêng của tửu quán, nơi có nàng gisaeng (ca nương) trẻ đẹp mới đến tiếp khách, khiến cho tam tam ngũ ngũ đàn ông tụ tập.

Khuê oán ca - Bản dịch nghĩa

Hôm qua ta vẫn còn trẻ nhưng sao mà hôm nay đã già mất rồi?
Khi nghĩ về niềm vui mà tôi đã có khi còn nhỏ, tôi cảm thấy thật vô ích khi nói về nó.
Đành chỉ nghẹn ngào kể lại câu chuyện tôi đã khiến tôi già đi như thế này mà thôi.
Được cha mẹ vất vả sinh ra và nuôi lớn lên, tôi dù không hy vọng trở thành phu nhân của một vị quan lớn, nhưng tôi vẫn hy vọng trở thành bạn đời tốt của một người đàn ông quân tử.
Dường như trong mơ, do duyên phận ba kiếp của mình hay là do nghiệp báo từ kiếp trước mà tôi gặp phải một người Tràng An phóng đãng mà phù phiếm khinh bạc, chàng đã trở thành chồng tôi.
Sau khi kết hôn, tôi đã phải hết sức thận trọng trong việc phục vụ chồng, giống như đi trên lớp băng mỏng
Khi 15-16 tuổi thì nhan sắc xinh đẹp của tôi cứ tự nhiên mà rạng rỡ hơn
Bằng tấm nhan sắc này và thái độ này tôi đã trọn đời hẹn ước với chàng.
Năm tháng tuổi trẻ theo nhau trôi qua rất nhanh và tạo vật nhiều khi thường ghen tị với hồng nhan.
Như gió mùa xuân nước mùa thu, ngày tháng trôi như thoi bay trên khung cửi
Gương mặt đẹp như hoa, tóc mai như tuyết của ta đâu rồi, mà bây giờ ta lại chán ghét chính nhan sắc của mình?
Ta tự ngắm mình trong gương và đâu biết được, ai là người sẽ yêu ta?

Nếu bạn xấu hổ về chính mình, bạn sẽ đổ lỗi cho ai?
Không lẽ lại muốn nói về một gisaeng (ca nương) mới đã xuất hiện ở Dã Du viên, nơi bọn đàn ông túm năm tụm ba lui tới?
Rồi vào một ngày hoa nở và khi trời sẩm tối chàng lên lưng ngựa bạch, tay cầm roi vàng rời nhà chẳng biết đi đâu, tìm hưởng những trò giải trí xa hoa nào.
Vì chỉ ở trong nhà, lại không biết khoảng cách địa lý gần xa nên ta chỉ còn nhận được những tin tức ngẫu nhiên về chàng mà thôi.
Dù bên ngoài đã dứt mối lương duyên, nhưng liệu ta có thể ngừng suy nghĩ về chàng chăng?
Ta hy vọng có thể thôi thương nhớ khi ta không còn gặp mặt chàng.

Một ngày thật là dài, một tháng là 30 ngày buồn bã.
Hoa mai ta trồng trước song cửa bằng ngọc của khuê phòng đã biết bao lần nở rồi tàn mất?
Đêm mùa đông lạnh lùng, tuyết ướt lẫn mưa rơi,
Ngày hè đằng đẵng, còn gì khác ngoài mưa dập vùi.
Khi xuân về thời tiết ấm áp muôn hoa nở, liễu đâm chồi
Nhưng ngay cả khi nhìn cảnh đẹp trước mặt ta cũng không còn động tâm.
Khi ánh trăng thu chiếu vào phòng, và tiếng dế kêu vang đến tận giường
Ta chỉ còn biết thở dài, rơi nước mắt vô ích và đắm chìm trong những suy nghĩ viển vông.
Khi đã sống cuộc sống khắc nghiệt như vậy thì ngay cả việc nghĩ đến cái chết cũng khó.
Khi ta suy nghĩ lần lượt về nhiều điều khác nhau, ta tự hỏi mình nên làm gì với cuộc sống của mình.
Ta khêu ngọn đèn lồng, cầm nghiêng cây lục ỷ cầm và hát khúc Bích liên hoa cho khuây khoả nỗi buồn
Nghe như tiếng lá tre rì rào hoà cùng tiếng mưa đêm trên sông Tiêu Tương
Như tiếng sếu đã lìa xa vạn năm mới trở về than vãn trước Vọng Đầu Thạch
Nhưng cho dù tài khéo của những ngón tay đẹp lướt trên dây đàn vẫn còn
Căn phòng che rèm thêu hoa sen trống rỗng, liệu tiếng đàn có vọng đến tai ai không?
Cảm giác thật buồn như vò chín khúc ruột gan.
Ta thà ngủ mãi để trong mơ có thể gặp chàng
Nhưng sao tiếng lá lay trong gió, hay tiếng côn trùng nỉ non trong cỏ cũng có thể là nguyên do phá vỡ giấc mơ của ta
Trên trời kia Ngưu lang và Chức nữ còn có thể lấp dải Ngân hà để gặp nhau mỗi năm một lần đúng vào ngày song thất không lỗi hẹn một lần nào.
Chàng ra đi vì trở ngại gì mà sao ngay cả tin tức của chàng cũng không còn?
Ta đứng tựa lan can mà nhìn theo hướng chàng đi
Khi sương đọng trên cỏ và mây chiều bay qua
Tiếng chim ca trong vườn trúc xanh ngát nghe càng buồn hơn
Dù trên thế giới này nhiều người buồn khổ lắm
Nhưng liệu còn một thiếu phụ trẻ nào có số phận bất hạnh như ta không?
Phận ta phải sống cô đơn hết cuộc đời này thôi.

Bổ sung tiểu sử tác giả

Hứa Lan Tuyết Hiên (허난설헌 蘭雪軒許 1563 –1589) tên thật là Hứa Sở Cơ (蘭楚姬 허초희) là nhà thơ, nhà văn và hoạ sĩ thời Joseon. Tên thời con gái của bà là Ngọc Huệ (玉惠, 옥혜), tự Cảnh Phiền (景樊, 경번), hiệu Lan Tuyết Hiên (蘭雪軒, 난설헌), Lan Tuyết Trai (蘭雪齋, 난설재)
Bà sinh ra và lớn lên ở Gangneung, Gangwon-do trong gia đình danh giá họ Hứa gốc Dương Xuyên (陽川), cha bà là Hứa Nghiệp (曄), anh trai bà là Hứa Bổng (篈), và em trai bà là Hứa Quân (筠) đều là những nhà văn, học giả và chính trị gia nổi tiếng.
Thời còn nhỏ bà được theo học thi ca và văn học với học giả nổi tiếng gốc Gangwon tên là Lý Đạt (이달 李達) và sớm thể hiện tài năng thiên bẩm. Năm 8 tuổi bà đã viết tác phẩm đầu tay “Quảng hàn đán bạch ngọc lâu thượng lương văn” 廣寒殿白玉樓上梁文 và được mệnh danh là thần đồng.
Vào năm 1577 (năm thứ 10 thời vua Seonjo) bà kết hôn với quan văn Kim Thành Lập (Kim Seong-rip 金誠立) nhưng cuộc hôn nhân của họ không suôn sẻ. Mặc dù trải qua hàng loạt bất hạnh, bao gồm mối bất hoà với chồng và mẹ chồng, cũng như cái chết của các con, dù chỉ sống được đến 27 tuổi, bà đã kịp để lại rất nhiều tác phẩm.
Xuất phát từ hoàn cảnh bất hạnh của chính mình, bà đã sáng tác bằng những nét vẽ tinh tế và viết nên những tác phẩm bày tỏ cảm xúc, bằng cách đó giải toả những đau khổ và tự an ủi mình, đồng thời tạo nên một thế giới thơ độc đáo. Bà đã sáng tác hơn 300 bài thơ, văn xuôi và tiểu luận khác, trong đó có hơn 200 bài còn giữ được đến ngày nay cùng nhiều tác phẩm thư pháp và hội hoạ.
Sinh thời bà không được đánh giá cao, nhưng sau khi bà qua đời, vào năm 1608 với sự nỗ lực của em trai bà là Hứa Quân (Heo Gyun 許筠) “Lan Tuyết Hiên tập” (“Nanseolheonjip” - 蘭雪軒集) - tuyển tập tác phẩm của bà được xuất bản, danh tiếng của bà được biết đến rộng rãi cả ở Trung Quốc và Nhật Bản. Bà trở thành nhà thơ thời đại Joseon được thừa nhận rộng rãi trên trường quốc tế, được thừa nhận là một trong những tác giả tiêu biểu của thời kỳ giữa triều đại Joseon.