Thuỳ Dương

Buồn sao sống giữa đám súc sinh
kẻ yếu bị dập vùi, tật nguyền - giẫm đạp
hôi thối và nhuốc nhơ uế tạp
cái ác đua nhau trơ tráo tung hoành

Nhưng nhân tình trên đời cần hơn cả
để ngày kia tối tăm không còn nữa
đám súc sinh sẽ thành con số không
và trái đất đứng lên, ngời sáng, tưng bừng

Để bài ca không còn nỗi đau, tràn đầy ý nghĩa
ra đời dưới những ngón tay ta trong nhịp maribơ
để tất cả mọi người - từ Nigiê đến Cabô
đều nghe thấy âm điệu tưng bừng của châu Phi sống lại

Từ thung lũng sâu
bò ra một đoàn tàu
lặc lè buồn bã
gầm gào, rên rỉ

Tiếng kêu thất thanh
Rồi ắng lặng

Sức ta phải lo sẵn
tự giành lại chính mình

Dải đường tàu đã thấm đậm
máu chúng ta đổ tràn
những thây người da đen
rải làm thanh tà vẹt

ta đi toa hạng ba
đêm tối mịt mù

Tiếng kêu thất thanh
Rồi ắng lặng

Sức ta phải lo sẵn
tự giành lại chính mình

Từ thung lũng sâu
bò ra một đoàn tàu
gầm gào, rên rỉ...

Đã bị bán rồi
Thân lằn đòn roi
Gông cùm khoá chặt
Bị bêu rếu trên các quảng trường đất khách
Trên thân người có gì bị lột sạch sành sanh
Rồi bị dập vùi quằn quại trong cát lầm
Bị mọi người giẫm đạp
Trong mọi lúc

Rồi buộc phải suốt đời
Vâng theo Chúa và tất cả mọi người

Quên bản thân mình, dường chẳng có
Mất đất đai tiên tổ
Sống mà cũng như không

Biến thành mớ giẻ rách
bị khạc nhổ ngàn lần
Còn gương mặt
Thành cái bia để mọi người giễu cợt

Lọm khọm già nua
Từ lâu trở thành câm điếc
Sống ngoài thời gian
Ngoài không gian

Trên thân minh
Một mảnh tã cũ

Nhưng tâm hồn
Chôn sâu giấu kỹ

Bỏ mặc ngoài tai
Lời thiện ý thì thầm:
- Ôi ông già da đen đáng thương!
Ôi, người anh em da đen!

Tôi sống
Trong những xóm ngoại ô tối tăm nhất của địa cầu
Không ánh sáng
Không cuộc đời

Tôi đi
Dò dẫm trên đường phố
Chống chiếc nạng ước mơ
Chốc chốc lại đụng phải những bức tường nô lệ
Mong muốn sống là nguồn tôi thở

Những xóm ngoại ô của những người nô lệ
Những dãy nhà của bần cùng
Những ngõ hẹp của tối tăm

Ở đấy ý chí con người tan rữa
Còn con người khác nào vật dùng
Vấp ngã
Tôi chậm chạp lê chân
Qua bên những nhà ổ chuột
Qua bên những bóng hình nhân
Qua bên những nỗi sợ hãi
Qua bên bàn tay cái thây chết chìa xin

Còn đêm
Càng khuya càng tăm tối

- Bác nhỉ, đâu phải là vô ích
Matxcơva rực lửa ngày đêm
Để rơi vào tay Pháp?
Thì chúng đã có những keo đọ sức
Mà nghe đâu nào phải chuyện vừa
Dễ gì ngày Bôrôđinô
Cả nước Nga này đều ghi nhớ!

- Phải, những con người của thời ta đó
Có đâu như ở thời này
Dũng sĩ oai hùng - nào phải các chú mày!
Họ gánh chịu số phận đời nghiệt ngã
Chiến trận trở về mấy kẻ...
Nếu như chẳng phải mệnh trời
Thì Matxcơva nào họ chịu buông rơi

Ta lặng lẽ rút quân liên tiếp
Thèm được đánh, ruột gan ấm ức
Cánh bố già nuốt hận càu nhàu:
"Lính ta về rúc bếp hay sao?
Phải chăng quan trên không dám
Xé quân phục ngoại bang thành trăm manht
Trên đầu lưỡi lê Nga?"

Nhưng rồi một chiến trường rộng lớn hiện ra
Nơi đây vẫy vùng thoả chí
Bọn ta dựng công sự
Giỏng tai nghe ngóng binh tình!
Sớm mai trời vừa soi tỏ
Nòng thần công và ngọn rừng xanh
Quân Pháp đà lố nhố

Đạn thần công ta nhồi chặt nõ
Nghĩ thầm: thết bạn ta đây
Nào xin mời, anh bạn méc-xừ ơi!
Đòn chi nhau, cứ đường hoàng giáp trận
Đây sẽ dăng thành tiến đánh
Thề hy sinh đến giọt máu cuối cùng
Vì Tổ quốc quê hương!

Súng chọi súng hai ngày đối đáp
Trò dớ dẩn chẳng bõ bèn chi hết
Phải chờ đến sáng thứ ba
Khắp nơi nghe bàn tán nhỏ to
"Phải dùng đến đạn ria tiếp cận!"
Bãi chiến trường trận đụng đầu kinh khủng
Dần chìm sâu trong bóng đêm đen

Ta ngả lưng nghỉ trên bệ thần công
Và thâu đêm suốt sáng
Nghe lính Pháp tưng bừng sửa soạn
Phía ta công sự lặng thinh
Người sửa mũ ki-ve nhàu bẹp lấm lem
Kẻ tức giận càu nhàu nhai ria mép
Đem lưỡi lê mài sắc

Và khi trời vừa rạng tinh mơ
Bỗng ì ầm chuyển động gần xa
Từng cơ đội rùng rùng nối tiếp
Vị đại tá của bọn ta vốn dòng tuấn kiệt
Bầy tôi vua, cha của ba quân
Thương ôi, ngang một đường gươm
Ngài ngã xuống, ngủ yên trong đất lạnh

Mắt sáng ngời, lời còn sang sảng"
"Sau lưng há không phải Matxcơva?
Thì anh em hãy chết trước thành đô
Như những người anh em xưa đã chết!"
Và chúng tôi thề liều thân chẳng tiếc
Và trung thành giữ trọn lời thề
Tiến trận Bôrôđinô

Ôi mới thật là một ngày đáng nhớ
Quân Pháp như mây đen cuộn gió
Cứ theo nhau ùn đến pháo ta
Lính U-lan quân hiệu rườm rà
Binh sĩ Đra-gun tung đôi ngựa
Cứ loang loáng nhưi đèn cù vây bủa
Cứ ùn ùn lũ lượt kéo qua

Các chú mày đâu còn thấy cảnh kia!...
Quân kỳ bay rợp trời rợp đất
Lửa nhấp nhoáng trong khói tuôn mù mịt
Xoang xoảng gươm khua, đại bác rít gầm
Tay rã rời đâm chém dọc ngang
Và thây đổ máu me xây thành núi
Đạn thần công không bay đi nổi

Giặc hiểu ra bữa ấy khá nhiều
Người lính Nga xung trận ra sao?
Trận giáp chiến Nga nấy nay chưa biết!
Đất rung lên tựa như lồng ngực
Ngựa, người, hỗn độn tơi bời
Thần công như sấm dậy long trời
Hàng ngàn khẩu cùng nhau phát hoả...

Thế rồi tối dần. Sẵn sàng tất cả
Lại bắt đầu một trận mới ngày mai
Và nhất thiết không lùi...
Vừa hay rền trống lệnh
Lũ tà đạo thu quân hồi tướng
Bấy giờ ta mới đếm vết thương
Kiểm lại xem ai mất ai còn

Phải, những con người của thời ta đó
Hiên ngang và dũng cường thay!
Dũng sĩ oai hùng - nào phải các chú mày!
Họ gánh chịu số phận đời nghiệt ngã
Chiến trận trở về mấy kẻ...
Nếu chẳng là ý thượng đế Chúa trời
Thì Matxcơva nào họ chịu buông rơi!

Gã Fađây đang bán rẻ nước Nga
Đâu phải lần đầu, chắc các ngài đã biết
Gã rồi bán cả vợ, con, bán hết
Bán cả trần gian, bán cả thiên đường
Với giá hời hắn bán cả lương tâm
Chỉ đáng tiếc, đã cầm cho công quỹ!

Kể từ khi thượng đế ban cho tôi
Mắt tiên tri nhìn thấu khắp mọi nơi
Tôi đã đọc thấy bao trang tội lỗi
Và gian tham trong khoé mắt con người

Tôi dạy cho thiên hạ biết thương yêu
Và giáo huấn thiêng liêng của chân lý
Thì tất cả người thân liền giận dữ
Đá theo nhau tới tấp ném vào tôi

Lòng tan nát, tấm thân tàn ma dại
Tôi cô đơn chạy trốn khỏi thị thành
Và tôi sống giữa nội đồng hoang dã
Như chim trời, nhờ thượng đế miếng ăn

Ở nơi đây mọi chúng sinh trần thế
Quy phục tôi, giữ di huấn, nguyên sơ
Và vòm trời bao la ngàn tinh tú
Lắng nghe tôi, sáng ánh bạc, rỡn đùa

Nhưng khi tôi vội đưa chân len bước
Đi qua chốn thị thành sầm uất
Thì những kẻ già nhếch miệng nhạo cười
Bảo với bày trẻ nhỏ thơ ngây

"Nhìn gương đấy mà ghi xương khắc cốt
Hắn kiêu ngạo với chúng tao xung khắc
Đồ ngu si, hắn muốn chúng tao tin
Là Chúa trời qua miệng hắn phán truyền!

Này các con, nhìn mà ghi cho rõ
Hắn cau có, ốm o, gày võ
Nhìn mà xem, hắn rách rưới, xác xơ
Và mọi người khinh rẻ hắn nhường kia!"