Nguyễn Huy Hoàng

Tóc em lạc trong rừng,
chân em chạm chân tôi.
Say ngủ em lớn hơn cả đêm
mà giấc mơ của em vừa vặn căn phòng này.
Chúng ta là bao, những kẻ thật nhỏ bé!
Ngoài kia chiếc taxi đi qua
chở trên mình những bóng ma.
Dòng sông chảy đi
                                 luôn luôn
chảy lại.

Ngày mai có là một ngày khác?

Như một đứa trẻ, trái đất sẽ đi ngủ,
ít ra như người ta nói.
Nhưng con chưa mệt, nó nói.
Và bà mẹ nói, Có thể con chưa mệt nhưng mẹ đã mệt rồi—
Bạn có thể thấy nó trên gương mặt bà, ai cũng có thể.
Vậy là tuyết phải rơi, giấc ngủ phải đến.
Bởi bà mẹ đã ngán đến tận cổ đời mình
và cần sự yên tĩnh.

Tôi muốn viết gì đó
một cách thật đơn giản
về tình yêu
hoặc về nỗi đau
đến mức ngay cả
khi đang đọc
bạn cũng cảm thấy nó
và trong khi đọc
bạn tiếp tục cảm thấy nó
và dù là câu chuyện của tôi
nó sẽ phổ biến,
dù là đơn nhất
nó sẽ thân quen với bạn
để trước khi kết thúc
bạn sẽ nghĩ—
không, bạn sẽ nhận ra—
rằng nãy giờ là
chính bạn sắp xếp từ ngữ,
rằng nãy giờ là
những từ ngữ mà bạn chính bạn,
từ trái tim mình,
nói ra.

(Trong giấc ngủ tôi mơ thấy bài thơ này)

Một người tôi yêu từng đưa tôi
một chiếc hộp chứa đầy bóng tối.

Phải mất nhiều năm tôi mới hiểu
rằng đây cũng là một món quà.

Tôi sẽ nói với bạn điều này: ngày nào
cũng có người chết. Và đó chỉ là khởi đầu.
Ngày nào, trong nhà tang lễ, cũng có goá phụ ra đời,
những đứa trẻ mồ côi mới. Họ ngồi tay chắp lại,
cố toan tính cho cuộc sống mới này.

Rồi họ ở nghĩa trang, với một số
là lần đầu. Họ hoảng sợ vì khóc,
đôi lúc vì không khóc. Có người nghiêng qua,
bảo họ làm gì tiếp, có thể là
nói một vài lời, đôi lúc
ném đất vào huyệt mộ.

Và sau đó, ai nấy về nhà,
nơi đột nhiên đầy những vị khách.
Goá phụ ngồi trên sô pha, hết sức trang nghiêm,
để mọi người xếp hàng lại gần,
đôi lúc nắm tay bà, đôi lúc ôm bà.
Bà lựa lời nói với mọi người,
cảm ơn họ, cảm ơn vì họ đã đến.

Trong tim mình, bà muốn họ ra về.
Bà muốn được trở lại nghĩa trang,
trở lại trong phòng bệnh, bệnh viện. Bà biết
điều đó là không thể. Nhưng nó là hy vọng duy nhất,
ước muốn được quay trở lại. Và chỉ một chút,
không hẳn xa như buổi hôn lễ, nụ hôn đầu.

Đêm nay tôi thấy mình trong ô cửa sổ tối như
hình ảnh của cha tôi, cuộc đời ông
trôi đi như thế này,
nghĩ về cái chết, đến mức loại trừ
những vấn đề nhục cảm khác,
nên cuối cùng cuộc đời ấy
thật dễ dàng từ bỏ, vì
nó chẳng chứa đựng gì: ngay cả
giọng mẹ tôi cũng chẳng thể khiến ông
thay đổi hay quay lại
vì ông tin
rằng một khi ta chẳng thể yêu người khác
thì ta chẳng có chỗ trên thế giới này.

Khi bạn đọc, một con gấu trắng thung dung
đi tiểu, nhuộm tuyết
màu nghệ tây,

và khi bạn đọc, nhiều vị thần
nằm giữa đám dây leo: những con mắt đá đen
đang theo dõi những thế hệ của lá,

và khi bạn đọc
biển đang lật những trang tối,
đang lật
những trang tối của nó.

Fidel, Fidel, nhân dân cảm ơn ngài
vì những lời nói trong hành động và việc làm cất tiếng hát
bởi vậy mà tôi đem từ nơi xa
một ly rượu của đất nước mình:
nó là máu của một dân tộc dưới lòng đất
từ bóng tối chạm nơi cổ họng ngài,
những thợ mỏ đã sống hàng thế kỷ
lấy lửa lên từ vùng đất giá băng.
Họ xuống bên dưới biển tìm than đá
và trở lại như những hồn ma:
họ đã quen với bóng đêm vĩnh cửu,
bị cướp mất ánh sáng ban ngày,
nhưng đây là chiếc ly
của quá nhiều cực khổ và xa xôi:
hạnh phúc của những con người bị giam cầm
chất chứa bóng tối và hy vọng
những người bên trong mỏ vẫn biết
khi nào mùa xuân đến cùng hương thơm
vì họ biết con người đang tranh đấu
cho đến khi giành được sự sáng rõ tột cùng.
Và nhìn về Cuba những người thợ mỏ phương Nam,
những người con cô đơn của pampa,
những mục đồng của cái lạnh ở Patagonia,
những người cha của thiếc và của bạc,
những người kết hôn với cordillera,
khai thác đồng từ Chuquicamata,
những người đàn ông ẩn mình trong xe buýt
trong những quần thể của nỗi nhớ thuần khiết,
những người phụ nữ của cánh đồng và công xưởng,
những đứa trẻ khóc mất tuổi thơ:
chiếc ly đây, hãy nhận nó, Fidel.
Nó chứa đựng rất nhiều hy vọng
mà khi uống ngài sẽ biết chiến thắng của ngài
cũng giống rượu lâu năm của đất nước tôi:
được làm nên không bởi một mà nhiều người
và không bởi một mà nhiều cây nho,
nó không phải một giọt mà nhiều dòng sông,
không phải một đội trưởng mà nhiều trận chiến.
Và họ ở bên ngài vì ngài đại diện
cho toàn bộ danh dự cuộc tranh đấu trường kỳ của chúng tôi
và nếu Cuba sụp đổ chúng tôi cũng sụp đổ
và chúng tôi sẽ đến nâng nó dậy,
và nếu nó nở với tất cả hoa
nó sẽ nở với nhựa chính chúng tôi đem đến.
Và nếu chúng dám động vào trán
của Cuba bàn tay ngài giải phóng,
chúng sẽ thấy nắm đấm của nhân dân,
chúng tôi sẽ rút lên những vũ khí bị chôn vùi:
máu và lòng tự hào sẽ đến,
để bảo vệ Cuba thân yêu.

Đợi, một lúc đã.
Đừng tin gì cả, nếu phải thế.
Nhưng tin những khắc giờ. Chẳng phải nó
đã đưa bạn đến mọi nơi, đến tận lúc này sao?
Những sự kiện cá nhân sẽ thú vị trở lại.
Tóc sẽ trở nên thú vị.
Nỗi đau sẽ trở nên thú vị.
Những chồi non khai mùa sẽ đáng yêu trở lại.
Đôi găng tay cũ sẽ đáng yêu trở lại,
ký ức của nó là cái cho nó
biết cần đôi bàn tay khác. Và sự đau khổ
của người tình cũng vậy: cái khoảng trống vô cùng
khoét vào những sinh vật bé nhỏ chúng ta
đòi được lấp đầy; nhu cầu
có tình yêu mới là sự chung thuỷ với tình yêu cũ.

Đợi đã.
Đừng đi quá sớm.
Bạn đã mệt. Mà ai cũng đã mệt rồi.
Nhưng chưa ai đủ mệt cả.
Chỉ cần đợi một lúc và nghe:
nhạc của tóc,
nhạc của nỗi đau,
nhạc của khung cửi dệt lại tất cả tình yêu của chúng ta.
Ở đó mà nghe, đó sẽ là lần duy nhất,
quan trọng nhất để nghe
tiếng sáo của toàn bộ sự tồn tại của bạn,
tập dượt bởi những nỗi buồn, chơi đến kiệt cùng.

Bạn không thể bị tổn thương. Họ chưa cho bạn,
những vị thần vốn cai quản vận mệnh,
sự chắc chắn của cát bụi? Chẳng phải thời gian
không thể đảo ngược của bạn là dòng sông

với tấm gương mà Hêraclit thấy biểu tượng
của cuộc đời phù du? Tấm cẩm thạch chờ bạn
bạn sẽ không đọc nó. Trên đó đã khắc ghi
ngày tháng, thành phố, và lời văn mộ chí.

Người khác cũng chỉ là giấc mơ của thời gian,
chẳng phải là đồng tôi hay là vàng tinh khiết;
vũ trụ, giống như bạn, là vị thần Protê.

Cái bóng, bạn sẽ đi vào cái bóng đợi bạn,
chí tử ở tận cùng cuộc hành trình hữu hạn;
hãy biết, nói một cách nào đó bạn đã chết.