Tìm bài trả lời thơ

Theo tôi bản dịch  của Trần Trọng Kim là đúng ý nhất của bài thơ . Sở yêu là chỉ cái lưng nhỏ gầy , tay trắng nên nhẹ , chứ không phải nhà thơ vui thú với con gái nước Sở đâu . Nước Sở đến thời nhà thơ có cả ngàn năm rồi .Không biết Trần Trọng Kim dịch tên bài thơ là gì , nhưng theo tôi phải dịch là "Trách lòng " mới đúng .

Cám ơn anh Khôi đã cho tôi biết xuất xứ của bài thơ Nam hành biệt đệ , qua đó càng thấm hơn nỗi hận không thốt nên lời của tác giả . Với bản dịch của Thặng Vũ , tôi có cùng cảm nhận với anh : tác giả mượn hoa rơi để nói nỗi hận lòng phải nuốt vào trong , chán chường chẳng muốn phô bày . Các bản dịch ở trang này chưa thấy được điều đó , có phải chăng các cao nhân khi dịch bài này chưa tận tâm chăng . Rất tiếc , bản dịch tôi đưa lên đều bị gỡ xuống nên không có  điều kiện cho độc giả tham khảo .

Trong Hán văn ta vẫn nói dáng vẻ phương phi , nghĩa là tươi tốt , đẫy đà .圃 là vườn rau . Vậy thì phải là vườn rau tươi tốt ven suối chứ không phải là vườn rau đầy cỏ đâu . Các bác xem lại xem thế nào nhé !
Còn 灘 (than) theo tôi nên dịch là bãi (ven nước), chứ dịch là thác thì e không hợp :thuyền khó tựa vào để nấu cơm lắm . Rượu nồng bác Ton dịch thì hay rồi . Nhất chước : một cuộc rượu thì cũng đúng , nhưng không biết nhà thơ có uống với đông người không nhỉ ? Theo tôi  : một lần nâng chén giải bay ngàn sầu thì nho nhã hơn , hợp với thi nhân hơn .

Dịch nghĩa:
Rời triều về (không làm quan nữa) ngày ngày đem áo xuân đi cầm cố,
Đầu sông uống rượu đến say mới về.
Uống rượu chịu ở quê đâu chẳng có,
Ở tuổi 70 mà còn ham rượu như thế thì xưa nay cũng hiếm người như mình.
Thấp thoáng bóng bướm luồn qua đám hoa,
Nhởn nhơ con chuồn chuồn gõ đuôi lên mặt nước.
Nói nhỏ rằng phong độ (tửu lượng) thay đổi theo tuổi tác,
Cứ tạm vui hưởng chẳng nên trói buộc mình.

Dịch thơ:
Rời triều vui rượu mỗi ngày
Đầu sông cắm áo uống say mới về.
Rượu chịu chuyện thường ở quê,
Bảy mươi như thế mải mê, ít người.
Châm hoa bướm lượn dập dìu
Chuồn chuồn đạp nước ra chiều thảnh thơi.
Dễ say là tại tuổi trời
Trời cho cứ hưởng, ai ơi sá gì.

Mùa xuân ở Trung quốc là mùa gió đông , cho nên nói gió đông là nói gió mùa xuân . Thi nhân không nói gió xuân mà nói gió đông mới thi vị . Về câu này thì cụ Nguyễn Du đã dịch rất tài tình là : Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông . Hoa đào xuân này mà bảo là hoa năm ngoái . Chà chà , thi nhân phải rất cảm thông với nỗi lòng người tương tư mà để cho thời gian như ngừng trôi vậy . Hoa đào cười gió đông hay cười kẻ si tình đây ?
Câu :Nhân diện đào hoa tương ánh hồng , theo tôi rất khó dịch . Mặt người và hoa đào cùng làm hồng lẫn nhau , chuyển thành câu thơ khó quá !

Bản dịch của Nguyen Gia Dinh theo tôi là đúng và hay hơn cả . Làm sao có thể có vượn leo cành liễu được nhỉ ? Vượn thì sao có thể  "Vọng Tương đình" đây !

Tên bài thơ này tôi biết có mấy bản không giống nhau . Bản thì 淮 水 別 友 人 , bản ở trang này 淮上別故人 lại phiên âm nhầm cố thành hữu . Trang web của TQ thì là 淮上与友人别(http://wenda.tianya.cn/wenda/thread?tid=3650dc5fceaccaa3), còn nội dung thì như nhau .Vì thích bài thơ này , tôi có dịch , mong được các vị chỉ giáo :
Dịch 1 :
Đầu sông Dương tử liễu đang xuân
Hoa liễu buồn như giết khách nhân
Sáo vọng Ly đình chiều gió muộn
Người Tiêu Tương kẻ hướng về Tần .

Dịch 2 :
Đầu sông Dương tử liễu xuân
Hoa buồn muốn chết khách nhân sang dòng
Ly đình tiếng sáo cứa lòng
Bạn Tiêu Tương đến , tôi  trông về Tần .

Hoa trôi nước chảy vẫn vô tình,
Gió đuổi xuân qua khắp Sở thành.
Mộng thấy quê nhà xa vạn dặm,
Trăng tà khắc khoải cuốc ba canh.
Tin nhà luống sợ tròn năm vắng,
Hoa nở xuân về, thôi tóc xanh.
Tự bảo về đi, lòng bớt lạnh,
Giang hồ lận đận có ai tranh!

Việc xác định đâu là bản gốc của bài thơ , theo tôi là rất khó và đòi hỏi phải chuyên nghiệp . Đến như bản Kiều của cụ Nguyễn Du cũng còn có rất nhiều tranh luận . Theo tôi có thể tin cậy hơn cả là tìm trên các trang web lớn của Trung quốc mà tham khảo với bản các cụ ta xưa nay vẫn dịch . Tôi có một bản đưa lên đây để các vị tham khảo .
http://zhidao.baidu.com
《春晴》
作者:王驾 朝代：唐
雨前初见花间蕊，
雨后全无叶底花。
蜂蝶纷纷过墙去，

[注释]（1）初见：刚才见到。蕊：未开的花，即花苞。
[译文]春雨之前，还见到花间露出新蕊，雨后只见花叶，就连叶子底下也找不到一朵花，采花的蜜蜂和蝴蝶，因为找不到花，纷纷飞过院墙，竟使人怀疑春天的景色还在临家的园子里

Xuân tình  
Tác giả : Vương Giá    Triều đại : Đường .

Vũ tiền sơ kiến hoa gian nhị ,
Vũ hậu toàn vô diệp đế hoa .
Phong điệp phân phân quá tường khứ ,
Khước nghi xuân sắc tại lân gia .

Chú thích : Sơ kiến : Cương tài  kiến đáo . Nhị : vị khai đích hoa , tức hoa  bao .
Phong văn :
Xuân vũ chi tiền , hoàn kiến  đáo hoa  gian lộ xuất tân nhị , vũ hậu chỉ kiến hoa diệp , tựu liên diệp tử để hạ dã trảo bất đáo nhất tạp hoa , thái hoa đích .mật. phong hoà hồ điệp , nhân vi trảo bất đáo hoa , phân phân phi quá viên tường , cánh sử nhân hoài nghi xuân thiên đích phong sắc  hoàn tại lâm gia đích viên tử lý .

Bản chữ Trung và bản phiên âm Hán Việt không khớp nhau , bản nào đúng đây ? Theo tôi , bản phiên âm Hán Việt đúng , vậy thì phải sửa bản chữ Trung một số chữ : thay lí = để ; phi lai = phân phân . Tôi có  1 bản dịch thế này :
Mưa xuân mới tạnh
Chưa mưa thấp thoáng nhị hoa tươi
Mưa tạnh , lá đầy , hoa đã rơi .
Ong bướm phân vân qua lối khác,
Hương xuân ở cả láng giềng thôi .