25/04/2024 22:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 04/07/2008 09:05
Nguyên tác
城中幾度鬬炎涼，
漫送悠悠歲月長。
散質豈堪便世用，
嬌心羞把妒時粧。
寒松晚菊淵明徑，
獨樹孤村子美堂。
賢相儻憐門下士，
肯容群作白頭郎。
Phiên âm
Thành trung kỷ độ đấu viêm lương,
Mạn tống du du tuế nguyệt trường.
Tán chất khởi kham tiên thế dụng,
Kiều tâm tu bả đố thời trang.
Hàn tùng vãn cúc Uyên Minh[1] kính,
Độc thụ cô thôn Tử Mỹ[2] đường.
Hiền tướng thảng lân môn hạ sĩ,
Khẳng dung quần tác bạch đầu lang[3].Dịch nghĩa
Mấy độ nơi kinh kỳ ganh đua thói đời ấm lạnh,
Hững hờ đưa qua năm dài tháng rộng.
Tính chất nhàn tản, làm sao nhanh nhẩu hầu hạ thế gian được?
E lệ thẹn thùng, không dám điểm trang lộng lẫy.
Tùng già cúc muộn, vườn cũ Uyên Minh,
Xóm lẽ cây đơn, căn nhà Tử Mỹ.
Bậc hiền tướng có lòng thương yêu kẻ sĩ dưới trướng,
Thì xin cứ để cho làm quan lang bạc đầu.Bản dịch của Đào Phương Bình
Nóng lạnh ganh đua thói thị thành,
Tháng năm dằng dặc tiễn cho nhanh.
Chất nhàn phá vỡ lòng khiên tuỵ,
Nết đẹp màng chi bả lợi danh.
Xóm lẽ cây đơn, nhà Tử Mỹ,
Cúc già thông rét, luống Uyên Minh.
Ví chăng hiền tướng thương môn hạ,
Xin để quan Lang tóc trắng tinh.
Băng Hồ tướng công tức Trần Nguyên Đán, bố vợ tác giả.
[1] Đào Tiềm (365-427), đời Tấn và Lưu Tống, tự Uyên Minh, từ chối khom mình lui quan trở về với tùng cúc, lưu danh với dòng thơ nhàn dật.
[2] Đỗ Phủ (712-770), tự Tử Mỹ, một trong hai nhà thơ đời Đường nổi tiếng nhất. Trong suốt cuộc đời của mình, tham vọng lớn nhất của ông là có được một chức quan để giúp đất nước, nhưng ông đã không thể thực hiện được điều này. Cuộc đời ông, giống như cả đất nước, bị điêu đứng và cuối cùng chết trong nghèo đói.
[3] Quan lang, chỉ chức quan ở cấp rất thấp không do triều đình bổ nhiệm. Ở đây chỉ sự kiện năm 1374, tác giả và Hán Anh hai người đều là con rể của tể tướng Trần Nguyên Đán, cùng đỗ tiến sỹ nhưng khi xét bổ nhiệm tân khoa, Thượng hoàng Trần Nghệ Tông kết luận trường hợp Ứng Long và người em cọc chèo Hán Anh như sau: “Bọn chúng có vợ giàu sang, như thế là kẻ dưới mà dám phạm thượng, bỏ không dùng” (Đại Việt sử ký toàn thư).