26/04/2024 22:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 04/07/2018 14:50
Phiên âm
Gia Định kim thành áp khấu phân,
Môn khai bát quái[1] lệ thiên văn.
Hiểm kinh Tây tặc[2] hồi giang tiệm,
Thế tráng Nam biên trĩ trại ngân.
Cửu ngũ long phi[3] giai vượng khí,
Tam thiên hổ bái[4] trúc kỳ huân.
Hân quan hưng phục cơ tiên định,
Nhất thống sơn hà điện thánh quân.Dịch nghĩa
Thành vàng Gia Định trấn áp khí của giặc giã,
Cửa mở theo bát quái, thiên văn đẹp đẽ.
Cái hiểm làm cho giặc Tây sợ, hào ở ngoài vòng thành là sông vòng lại,
Thế hùng tráng giữa trời Nam, hàng phòng tuyến làm bằng đá gỗ sừng sững làm ranh giới.
Hào cửu ngũ rồng bay, thềm chúc vượng khí,
Ba nghìn hổ lạy xây dựng nên huân công lạ.
Vui xem cơ hưng phục đã định sẵn từ trước,
Nhờ vua thánh nên thống nhất sơn hà.Bản dịch của Hoài Anh
Thành vàng trấn áp khí tà,
Cửa theo bát quái mở ra văn trời.
Sông làm hào đẩy giặc lùi,
Luỹ ken đá gỗ, rạng ngời cõi biên.
Rồng bay vượng khí bốc lên,
Ba nghìn quân hổ dựng nên công kỳ.
Cơ hưng phục trước đã suy,
Sơn hà nhất thống, nhờ vì thánh quân.
Gia Định đây là Gia Định trấn, toàn bộ vùng đất Nam bộ trước khi vua Minh Mệnh chia vùng đất này thành lục tỉnh vào năm 1835. Tên gốc của chùm thơ này là Gia Định Tam thập cảnh phân Bội văn vận phủ vận (Ba mươi cảnh Gia Định chia làm theo vần trong sách Bội văn vận phủ). Sách Bội văn vận phủ là bộ sách do vua Khang Hy nhà Thanh sắc cho soạn ra, chia mỗi vận thơ gồm những chữ nào, theo vận mà ghi hết các điển cố. Vì Trịnh Hoài Đức làm theo vận trong Bội văn vận phủ nên trong chùm thơ này có nhiều chữ đọc theo âm Hán Việt thì không bắt vần với nhau, bằng trắc cũng khác nhau.
Kim Thành do chữ “kim thành thang trì” nghĩa là thành vàng ao nước sôi, chỉ thành có tường và hào luỹ chung quanh vững chắc.
[1] Thành Gia Định được xây theo hình bát quái, xem thêm ở sách Gia Định thành thông chí của cùng tác giả Trịnh Hoài Đức.
[2] Ý chỉ quân Tây Sơn.
[3] Hào 95 trong quẻ Càn sách Chu dịch, ý chỉ ngôi vua.
[4] Ba nghìn quân mạnh như hổ lạy.