18/04/2024 21:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 25/04/2020 19:50
Nguyên tác
功名逆料處良難，
一棹歸來任適閒。
放浪三生風月客，
平章萬象水雲間。
乾坤笑傲渾無跡，
吳越盈輸總不關。
勿論弓藏高著眼，
仙蹤今古杳難攀。
Phiên âm
Công danh nghịch liệu xử lương nan,
Nhất trạo quy lai nhiệm thích nhàn.
Phóng lãng tam sinh phong nguyệt khách,
Bình chương vạn tượng thuỷ vân gian.
Càn khôn tiếu ngạo hồn vô tích,
Ngô Việt doanh thâu tổng bất quan.
Vật luận cung tàng[1] cao trước nhãn,
Tiên tung kim cổ diểu nan phan.Dịch nghĩa
Đường công danh đoán trước ở lại cũng thực khó,
Một mái chèo trở về mặc sức thanh nhàn.
Buông thả cuộc đời làm khách trăng gió,
Cười ngạo đất trời, không để lại dấu vết gì.
Phẩm bình mọi vẻ ở chốn nước mây,
Sự thua được Ngô Việt đều không liên quan đến.
Chẳng phải bàn về chiếc cung bị bỏ, tầm mắt nhìn cao,
Từ xưa tới nay, bước chân bậc tiên ấy mờ mịt khó theo.Bản dịch của Trần Văn Nhĩ
Biết rằng khôn trụ với đường danh,
Một mái chèo lui thoả ý nhàn.
Làm khách gió trăng đời phóng lãng,
Bình chương văn vẻ chốn mây ngàn.
Ngạo cười trời đất, đâu còn dấu?
Còn mất Việt Ngô, chẳng bận tâm.
Cung điểu nhìn xa, không phải luận,
Dấu tiên mờ mịt khó theo chân.
Tuyển từ Yên Đổ tiến sĩ thi tập (VHv.1864).
Phạm Lãi người thời Xuân Thu, giúp Việt vương Câu Tiễn hơn hai mươi năm. Sau khi diệt nước Ngô, ông được phong thượng tướng quân. Thấy Câu Tiễn không thể chung vui khi thắng lợi, Phạm Lãi bỏ đi, thay đổi tên họ, sinh sống ở đất Đào, giỏi kinh doanh, trở thành cự phú, tự xưng là Đào Chu Công.
[1] Từ một câu của Phạm Lãi gửi cho Văn Chủng: “Giảo thố tử, cẩu tẩu phanh; Cao điểu tận, lương cung tàng” (Thỏ khôn chết, chó săn bị mổ; Chim trên cao hết, cung tốt bị bỏ), ý nói vua chúa thường hãm hại công thần khi đã xong đại sự.