29/03/2024 08:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Vãn xuất tả dịch
晚出左掖

Tác giả: Đỗ Phủ - 杜甫

Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 20/03/2015 18:16

 

Nguyên tác

晝刻傳呼淺,
春旗簇仗齊。
退朝花底散,
歸院柳邊迷。
樓雪融城濕,
宮雲去殿低。
避人焚諫草,
騎馬欲雞棲。

Phiên âm

Trú khắc truyền hô thiển,
Xuân kỳ thốc trượng tề.
Thoái triều hoa để tán,
Quy viện liễu biên mê.
Lâu tuyết dung thành thấp,
Cung vân khứ điện đê.
Tị nhân phần gián thảo[1],
Kỵ mã dục kê thê[2].

Dịch nghĩa

Giờ làm việc ban ngày được loa báo đủ nghe,
Cờ tươi sáng dầy đặc thẳng băng trên cột.
Khi bãi chầu về là lúc cuống hoa đã tàn,
Trở lại viện là nơi làm việc, liễu bên hông có vẻ ủ rũ.
Tuyết trên lầu tan rữa khiến thành bị ẩm ướt,
Mây nơi cung trôi đi khiến cho điện vua như thấp xuống.
Không để người bàn tán công việc nên đã đốt bản thảo tờ can gián vua,
Cưỡi ngựa mà trông thật thất thểu.

Bản dịch của Phạm Doanh

Giờ tan loa hô nhẹ,
Cờ tươi trên cột đều.
Hết chầu đài hoa rã,
Về viện, liễu ven xiêu.
Tuyết tan thành bị ẩm,
Mây cuốn điện hết cao.
Dấu việc tờ can đốt,
Cưỡi ngựa dáng lao đao.
(Năm 758)

Tả dịch đời Đường chỉ Môn Hạ tỉnh 門下省, thời Hán gọi là Thị Trung tự 侍中寺. Thời Tấn, nhân vì lo các việc dưới cửa nhà vua nên có tên Môn Hạ tỉnh. Thời Nam Bắc triều nhân đó lập thêm Trung Thư tỉnh 中書省 và Thượng Thư tỉnh尚書省 đặt dưới thị trung. Đời Tuỳ giữ nguyên định chế này. Đời Đường, năm Long Sóc thứ 2 (662) đổi Môn Hạ tỉnh thành Đông đài 東台, Hàm Hanh năm đầu (670) lấy lại tên cũ. Khi Võ Tắc Thiên 武則天 nắm quyền (684) đổi tên thành Loan đường 鸞堂, Loan đài 鸞臺. Thần Long năm đầu (705, vua Trung Tông Lý Hiển) lấy lại tên cũ. Khai Nguyên năm đầu (713) đổi thành Hoàng Môn tỉnh 黃門省, đến năm thứ 5 (718) lại lấy lại tên cũ.

[1] Tấn thư, Dương Hỗ truyện 羊祜傳 chép: Dương Hỗ từng làm quan qua hai triều vua, công việc liên quan hệ trọng. Người xung quanh hay tới cầu cạnh dò la, ông đem đốt hết các bản thảo, tấu thư.
[2] Chuồng gà. Chữ từ Hậu Hán thư 後漢書, Trần Phồn truyện 陳蕃傳: "Xa như kê thê, mã như cẩu" 車如雞栖馬如狗 (Xe như chuồng gà, ngựa giống chó), tả cảnh nhà nghèo, ngựa gầy, xe nhỏ.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Đỗ Phủ » Vãn xuất tả dịch