26/04/2024 23:56Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 26/01/2020 08:52
Nguyên tác
為崇異教至生災，
得病難除固病瘥。
李范以黎人澤浹，
裴楊謂食少充懷。
東溟御堡千民死，
南海防城萬世埋。
未見良猷從上出，
先知亂世已重開。
Phiên âm
Vị sùng dị giáo chí sinh tai,
Đắc bệnh nan trừ cố bệnh sai.
Lý Phạm dĩ Lê[1] nhân trạch tiếp,
Bùi Dương vị thực thiểu sung hoài.
Đông minh[2] ngự bảo thiên dân tử,
Nam hải[3] phòng thành vạn thế mai.
Vị kiến lương du tòng thượng xuất,
Tiên tri loạn thế dĩ trùng khai.Dịch nghĩa
Bởi vì tôn sùng giáo phái lạ nên mới có tai ách này,
Mắc bệnh thì dễ, nhưng chữa cố tật ấy thì quả là rất khó.
Họ Lý, họ Phạm thì vin vào cớ nhà Lê trước đây chính tích lấy chữ nhân,
Còn họ Bùi, họ Dương thì nêu việc đời sống khổ.
Tại miền đông đồn luỹ phòng ngừa chết hàng ngàn dân vô tội,
Coi vùng biển nam đem súng đạn chống chọi không tác dụng.
Chẳng biết nhà vua có mẹo gì hay,
Chắc đời loạn mở ra rõ rệt rồi đây.Bản dịch của Dương Văn Vượng
Vì tôn dị giáo cho nên nỗi
Mắc dễ, nhưng trừ bệnh khó thay
Lý, Phạm tôn Lê triều nhân đức
Bùi, Dương nêu cuộc sống rất gay
Đông minh chống chọi nhiều người chết
Nam hải phòng ngừa kế chẳng hay
Còn đợi mưu cao trên chín bệ
Chắc rằng đời loạn đến rồi đây
Bài thơ được chép trong sách Cổ hương ký của Nguyễn An Thái, hiện ở làng Xuân Lai, xã Xuân Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình.
[1] Năm Mậu Ngọ (1858), bọn Lý Thừa, Phạm Văn Phụng, Bùi Văn Tống, Dương Văn Thuật cùng số người theo đạo Gia-tô lấy danh nghĩa phục hưng triều Lê liên lạc với cố đạo Pháp quấy nhiễu duyên hải Bắc kỳ.
[2] Miền đông. Chỉ việc triều Tự Đức chống cố đạo và dân Nam Định tín ngưỡng dị giáo.
[3] Tháng 7 năm Mậu Ngọ (1858), 12 tàu chiến Pháp tấn công Đà Nẵng, các pháp súng đồn luỹ quân Nguyễn không chống cự gì được.