20/04/2024 22:12Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/11/2014 12:42
Nguyên tác
蒸嘗俎豆日拳拳，
子孝臣忠永不愆。
樂奏簫韶欽帝舜，
禮隆尊廟頌文宣。
維持道在綱常者，
參贊功成位育焉。
第一春朝第一事，
九重一筆紀春先。
Phiên âm
Chưng thường trở đậu[1] nhật quyền quyền[2],
Tử hiếu thần trung vĩnh bất khiên.
Nhạc tấu tiêu thiều khâm đế Thuấn[3],
Lễ long tôn miếu tụng Văn Tuyên[4].
Duy trì đạo tại cương thường giả,
Tham tán công thành vị dục yên.
Đệ nhất xuân triêu đệ nhất sự,
Cửu trùng[5] nhất bút kỷ xuân tiên.Dịch nghĩa
Ngày ngày chăm lo chuyện thờ cúng
Giữ đúng không sai chuyện con hiếu tôi trung
Trỗi nhạc thổi sáo cung kính vua Thuấn
Dựng miếu làm lễ long trọng thờ đức Khổng Tử
Gìn giữ được là nhờ giếng mối cương thường
Giúp ích được là do chuyện dạy dỗ và học hỏi
Ngày đầu xuân việc trước hết
Làm bài thơ kính dâng đức vuaBản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Tháng ngày thờ phụng chuyện chăm lo
Con hiếu tôi trung mãi dặn dò
Nhạc kính Thuấn vang kèn thổi lớn
Miếu thờ Khổng dựng lễ làm to
Giữ gìn nhờ được giềng cùng mối
Giúp ích do vì dạy với tu
Sáng sớm đầu xuân khai bút hoạ
Kính dâng Thánh Thượng một bài thơ
Lời dẫn: "Khải Định tứ niên Kỷ Mùi nguyên đán. Binh bộ Viên ngoại lang" 啟定四年己未元旦。兵部員外郎 (Tết nguyên đán năm Kỷ Mùi (1919) đời Khải Định năm thứ 4. Thơ làm trong thời kỳ làm quan chức Ngoại lang ở bộ binh).
[1] Lễ vật để cúng kỵ trên bàn thờ.
[2] Siêng năng, chăm chỉ.
[3] Một vị vua Trung Quốc xưa nổi tiếng là vua hiền sáng suốt, chăm lo cho dân.
[4] Đời Đường Khai Nguyên 開元 thứ 12 tôn Khổng tử là Văn Tuyên Vương 文宣王. Xem [ĐP] tr. 643.
[5] Chỉ vua. Chín tầng chỉ nơi vua ở, hoàng cung, ngai vàng v.v. Sở từ 楚辭 có câu: "Quân môn hề cửu trùng" 君門兮九重 (Cửa vua ở cao chín tầng). Trong bài "Trường hận ca" 長恨歌 của Bạch Cư Dị nói về chuyện tình éo le trắc trở giữa Đường Minh Hoàng 唐明皇 và Dương Quý Phi 楊貴妃 có câu: "Cửu trùng thành khuyết yên trần sinh, Thiên thừa vạn kỵ tây nam hành" 九重城闕煙塵生，千乘萬騎西南行 (Khói lửa bùng nổ ở Kinh thành, Ngàn vạn binh mã đi về hướng Tây Nam). Khi An Lộc Sơn 安祿山 nổi loạn, Đường Minh Hoàng đem Dương Quý Phi chạy qua đất Thục lánh nạn. nhưng Dương Quý Phi bị ép chết ở dọc đường. Xem [ĐT3V] tr. 74.