27/04/2024 06:51Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 23/12/2013 09:48
Phiên âm
Cổ thú yên thâm túc vũ dư,
Nham hoa vô tế nhiễu khâm cư.
Thiên phong vãn chiếu liên bình lục,
Vạn lý phù vân quyển thái hư.
Nam quốc sơn hà chung bất động,
Tây nhung kỹ lãng dục hà như?
Tự văn cửu bệ cần thôi cốc[1],
Nhật vọng Cam Tuyền[2] tấu tiệp thư.Dịch nghĩa
Ở nơi đồn thú binh cũ, khói mây dày đặc, sau trận mưa đêm trước,
Hoa núi khắp nơi, bao quanh thân áo ta,
Ánh chiếu trên nghìn ngọn núi, chiếu qua đồng nội,
Mây nổi ngoài muôn dặm, cuốn khắp trời xanh.
Núi sông nước Nam quyết không thể lay chuyển,
Giặc cướp phương Tây muốn làm trò trống gì?
Dường nghe trên chín bệ đã cất nhắc vị đại tướng,
Hằng ngày mong mỏi trông thấy Cam Tuyền báo tin thắng trận.Bản dịch của Nguyễn Tú
Mưa xong, đồn cũ khói sương sa
Hoa núi bao quanh thân áo ta
Ráng chiếu ngàn non xuyên cỏ nội
Mây bay muôn dặm suốt trời tà.
Núi sông nước Việt không lay chuyển
Giặc cỏ phương Tây muốn cướp a?
Nghe nói Chín Tầng đà cử tướng
Hằng mong thắng trận báo tin ra.
Lệ Sơn là một dãy núi thuộc xã Văn Hoá, huyện Tuyên Hoá, Quảng Bình. Ở đây thời chiến tranh Trịnh - Nguyễn có lập đồn binh canh phòng. Một lần vào tiết thanh minh, Thiện vương Miên Thẩm ra Quảng Bình tìm thăm Nguyễn Hàm Ninh. Hai ông cùng đàm đạo văn chương thế sự. Trong câu chuyện, Miên Thẩm báo tin cho ông biết tàu Tây Dương đang ngấp nghé ngoài Biển Đông, chuẩn bị tấn công xâm lược nước ta. Nguyễn Hàm Ninh bèn rủ bạn cùng trèo lên một ngọn núi khá cao ở Lệ Sơn để nhìn ra Biển Đông. Đứng trên đỉnh núi, Nguyễn Hàm Ninh làm bài thơ này.
[1] Đầy bánh xe, nghĩa bóng là cử đại tướng đi đánh. Theo Sử ký, Phùng Đường truyện, khi phong chức đại tướng thì vua tự đẩy xe cho đại tướng mà bảo: trong nước thì quyền ta, ngoài mặt trận thì quyền đại tướng. Đây chỉ việc Tự Đức cử Nguyễn Tri Phương.
[2] Tên một quả núi ở tỉnh Thiểm Tây, trên núi có cung Cam Tuyền của nhà Hán. Đời Hán Văn Đế, Hung Nô xâm lấn Trung Quốc, khói lửa suốt từ núi Cam Tuyền tới huyện Trường An.