27/04/2024 07:04Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/04/2007 14:28
Nguyên tác
仙書數卷舊生涯，
饑食松根嚼日華。
竹有千竿欄俗客，
塵無半點到仙家。
瑤階鶴唳窗斜月，
釣渚魚寒棹擱沙。
徒覺壺中風月好，
年年不用一錢賒。
Phiên âm
Tiên thư sổ quyển cựu sinh nha (nhai),
Cơ thực tùng căn[1] tước nhật hoa.
Trúc hữu thiên can lan tục khách,
Trần vô bán điểm đáo tiên gia.
Dao giai hạc lệ[2] song tà nguyệt,
Điếu chử ngư hàn trạo các sa.
Đồ giác hồ trung phong nguyệt hảo,
Niên niên bất dụng nhất tiền xa.Dịch nghĩa
Vài cuốn sách tiên vốn sinh nhai cũ
Đói thì ăn rễ tùng và hớp ánh sáng mặt trời
Trúc có cả nghìn cây để ngăn khách tục khỏi đến
Không có lấy nửa hạt bụi vướng cảnh nhà tiên (nhà trong núi)
Hạc kêu ở thềm ngọc, trăng chiếu qua song cửa
Bến câu cá lạnh lẽo, mái chèo gác trên cát
Tự mình biết có trăng đẹp trong bầu thời gian
Năm này qua năm khác chẳng hề tốn tiền mua.Bản dịch của Lê Cao Phan
Cuộc đời theo mấy cuốn sách xưa
Ăn rễ thông, ánh sáng uống thừa
Rừng trúc nghìn cây, khách tục ngán
Nhà tiên một chốn, bụi trần xa
Hạc kêu thềm ngọc, trăng nhòm cửa
Cá lặn cồn câu, thuyền gác bờ
Trăng gió một bầu ta toại hưởng
Quanh năm chẳng tốn một đồng mua.
Bản Nguyễn Trãi toàn tập của Đào Duy Anh chép bài này là Mạn hứng kỳ 2 với số thự tự số 80.
[1] Đói thì ăn rễ cây thông (hay quả thông). Theo Liệt tiên truyện, Ốc Thuyên ngày xưa tu tiên, lấy quả thông làm thực phẩm nên thân thể nhẹ nhõm, có thể đi nhanh như ngựa phi. Theo truyền thuyết, những ai sống theo chế độ này (ăn rễ thông, sống dưới ánh sáng mặt trời) có thể sống thọ đến vài ba trăm năm).
[2] Tiếng kêu của chim hạc. Trong Truyện Kiều của Nguyễn Du có hai câu thơ: “Cầm đường ngày tháng thanh nhàn; Sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao” nói về Triệu Biên đời nhà Tấn (Trung Quốc) làm quan dời đến nhiệm sở nào cũng chỉ mang theo một cây đàn (do đó chữ cầm đường) và một con hạc. Một biểu tượng về lối sống bình dị của một quan chức thanh liêm. Nguyễn Trãi nói về hạc lệ trong ý tưởng ấy, cũng như cơ thực tùng căn).