19/04/2024 20:39Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi hongha83 vào 19/08/2008 08:20
Nguyên tác
廟堂無策可平戎，
坐使甘泉照夕烽。
初怪上都聞戰馬，
豈知窮海看飛龍。
孤臣霜髮三千丈，
每歲煙花一萬重。
稍喜長沙向延閣，
疲兵敢犯犬羊鋒。
Phiên âm
Miếu đường vô sách khả bình nhung,
Toạ sử Cam Tuyền[1] chiếu tịch phong.
Sơ quái Thượng Đô[2] văn chiến mã,
Khởi tri cùng hải khán phi long[3],
Cô thần sương phát tam thiên trượng[4],
Mỗi tuế yên hoa[5] nhất vạn trùng.
Sao hỉ Trường Sa Hướng diên các[6],
Bì binh cảm phạm khuyển dương[7] phong.Dịch nghĩa
Triều đình không có cách gì để dẹp giặc
Ngồi để cho Cam Tuyền nhuốm lửa khói chiều
Ban đầu trách để cho ngựa chiến giặc vào Thượng Đô
Biết đâu nơi góc biển trông thấy rồng bay
Cô thần tóc bạc dài ba nghìn trượng
Cảnh xuân mỗi năm mỗi xa đến muôn trùng
Còn chút mừng là Hướng diên các ở Trường Sa
Quân mệt mỏi dám chống lại chó dê mạnhBản dịch của Vũ Mộng Hùng
Miếu đường thiếu hẳn chước bình nhung
Nỡ để Cam Tuyền khói lửa xông
Ngựa hí trong kinh nghe đã lạ
Rồng bay góc bể lại đành trông
Tóc sương tôi mọn ba nghìn trượng
Hoa khói thường năm một vạn trùng
Mừng thấy Trường Sa quan họ Hướng
Quân tàn dám chọi lũ cường hung
[1] Hành cung của hoàng đế nhà Hán. Câu này ý nói lửa khói báo gấp của tiền tuyến, chiếu sáng cả cung điện của hoàng đế.
[2] Kinh thành, đây chỉ Lâm An.
[3] Chỉ đế vương. Năm Kiến Viêm thứ 4, quân Kim ồ ạt xuống nam, chiến Lâm An, Cao Tông trốn đến Minh Châu (nay là Ninh Ba, Chiết Giang). Trên một chiếc thuyền biển, tháng giêng năm sau, quân Kim lại chiếm Minh Châu. Cao Tông lại trốn đến Ôn Châu.
[4] Lấy tứ thơ Thu phố ca của Lý Bạch: “Bạch phát tam thiện trượng, Ly sầu tự cá trường” (Tóc trắng ba nghìn trượng, Vì buồn ly biệt dài thế này).
[5] Chỉ chung cảnh xuân, vì triều đình chạy dài, hết nơi này đến nơi nọ, nên cảnh xuân thay đổi mỗi năm mỗi xa.
[6] Chỉ Hướng Tử Nhân. Diên các là nơi cất sách của vua nhà Hán. Hướng Tử Nhân từng làm bí thư các trực học sĩ, cho nên gọi là Hướng diên các. Hướng Tử Nhân làm tri Đàm Châu (nay là Trường Sa, Hồ Nam), quân Kim đánh đến, Hướng tổ chức quân dân kháng chiến, thành bị phá, vẫn chiến đầu không khuất.
[7] Tác giả gọi khinh miệt quân Kim.