27/04/2024 05:59Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 14/03/2015 21:37
Nguyên tác
我丈時英特，
宗枝神堯後。
珊瑚市則無，
騄驥人得有。
早年見標格，
秀氣沖星斗。
事業富清機，
官曹正獨守。
頃來樹嘉政，
皆已傳眾口。
艱難體貴安，
冗長吾敢取。
區區猶曆試，
炯炯更持久。
討論實解頤，
操割紛應手。
篋書積諷諫，
宮闕限奔走。
入幕未展材，
秉鈞孰為偶。
所親問淹泊，
泛愛惜衰朽。
垂白亂南翁，
委身希北叟。
真成窮轍鮒，
或似喪家狗。
秋枯洞庭石，
風颯長沙柳。
高興激荊衡，
知音為回首。
Phiên âm
Ngã trượng thì anh đặc,
Tông chi Thần Nghiêu[1] hậu.
San hô thị tắc vô,
Lục ký nhân đắc hữu.
Tảo niên kiến phiêu cách,
Tú khí sung tinh đẩu.
Sự nghiệp phú thanh ky,
Quan tào chính độc thủ.
Khoảnh lai thụ gia chính,
Giai dĩ truyền chúng khẩu.
Gian nan thể quý an,
Nhũng trường ngô cảm thủ.
Khu khu do lịch thí,
Quýnh quýnh cánh trì cửu.
Thảo luận thực giải di[2],
Thao cát phân ưng thủ.
Khiếp thư tích phúng gián,
Cung khuyết hạn bôn tẩu.
Nhập mạc vị triển tài,
Bỉnh quân thục vi ngẫu.
Sở thân vấn yêm bạc,
Phiếm ái tích suy hủ.
Thuỳ bạch loạn nam ông,
Uỷ thân hy bắc tẩu.
Chân thành cùng triệt phụ,
Hoặc tự tang gia cẩu[3].
Thu khô Động Đình thạch,
Phong táp Trường Sa liễu.
Cao hứng kích Kinh, Hành,
Tri âm vi hồi thủ.Dịch nghĩa
Bác của tôi thật là người xuất sắc thời nay,
Gốc gác là con cháu Đường Cao Tổ.
Đá san hô ngoài chợ tất không bán,
Nhưng giống ngựa nòi người ta lại có được.
Từ lúc bé đã thấy hiện dáng dấp rồi,
Vẻ thanh thoát át cả ánh sao trời.
Về công việc tỏ ra có nhiều sáng kiến,
Trong hàng quan lại một mình giữ vai trò chính.
Vừa mới gia nhập vào guồng máy hành chính,
Các người xung quanh đều đã ngợi khen.
Tuy vất vả nhưng người vẫn giữ tính điềm đạm,
Tôi không dám kể vòng vo.
Cứ chăm chắm mà thử nghiệm,
Khăng khăng nắm giữ mục tiêu cho lâu.
Khi thảo luận thật là mềm mỏng,
Gặp vấn đề phức tạp thì mổ sẻ cho đến nơi.
Trong cặp sách lúc nào cũng có sẵn lời can gián vua,
Trong cung vua, ông tự giới hạn tránh lăng xăng.
Giữ chức chưa thi thế tài năng,
Làm việc không có người cộng tác.
Với tôi vì thân tình nên hỏi tới cuộc đời trôi nổi,
Rộng lòng thương nên than tiếc hộ cho những năm sống thừa.
Ông già miền nam tóc bạc bù xù,
Ông già miền bắc ít khi chịu quị luỵ cái thân.
Rồi trở thành con cá diếc bị kẹt nơi vết xe,
Hoặc giống như con chó của nhà đang có đám tang.
Đá nơi hồ Động Đình trong mùa thu khô cạn,
Cơn gió vùi dập bờ liễu nơi Trường Sa.
Cao hứng nên khuấy động cả hai vùng Kinh Châu và Hành Châu,
Vì người am hiểu mình nên mới quay đầu lại mà trông ngóng.Bản dịch của Phạm Doanh
Ông bác tôi người thời nay giỏi,
Rõ đúng là dòng dõi vua Đường.
San hô ngoài chợ ai đương,
Giống ngựa quí người lại thường kiếm ra.
Từ tấm bé, tỏ ra có hạng,
Trông vẻ người chói sáng tới sao.
Sự nghiệp có lắm mưu cao,
Quan trường nắm giữ thu vào một tay.
Việc hành chính gần đây mới nhận,
Mà nhiều người đã tán tụng rồi.
Gian nan mong thân thảnh thơi,
Tôi đây chẳng dám nhiều lời vòng vo.
Cứ chăm chắm cần cù trải nghiệm,
Lại khăng khăng mà bám cho lâu.
Vui tươi bàn luận trước sau,
Mổ sẻ phức tạp tay dao lành nghề.
Túi sách chứa lời chê, can gián,
Nơi cửa vua chẳng dám lăng xăng.
Làm quan chưa trổ hết lòng,
Chăm lo công việc biết cùng với ai.
Vì tình thân hỏi đời phiêu bạc,
Lòng rộng mở nên tiếc năm dư.
Ông nam tóc bạc bù xù,
Cụ bắc ít để thân xu phụ người.
Kẹt rãnh xe, để rồi như cá,
Hay giống như con chó nhà tang.
Thu Động Đình, đá khô rang,
Gió Trường Sa thổi rạp hàng liễu xanh.
Cao hứng náo nức Kinh, Hành,
Vì người bạn thiết lòng thành trông theo.
(Năm 769)
[1] Đường Cao Tổ, vua sáng nghiệp nhà Đường, tên Lý Uyên 李淵, tự Thúc Đức 叔德, danh xưng Thần Nghiêu Đại Thánh Quang Hiếu Hoàng Đế 神堯大聖光孝皇帝, ở ngôi từ 618 đến 626.
[2] Tươi cười.
[3] Có vẻ bất đắc chí, chữ từ Sử ký. Khổng Tử đi sang nước Trịnh, lạc khỏi đám học trò, một mình đứng xớ rớ bên cửa đông. Người nước Trịnh có tới hỏi Tử Cống rằng cửa đông có một người, có trán giống vua Nghiêu, cái cổ giống ông Cao Dao, vai hệt ông Tử Sản, nhưng từ lưng trở xuống thì kém ông Vũ tới ba tấc, điệu bộ rầu rầu như con chó của nhà đang có đám tang (“luy luy nhược tang gia chi cẩu” 累累若丧家之狗). Tử Cống thuật lại cho Khổng Tử, ông vui vẻ cười nói tả hình dáng thì ta đâu có được như vậy, nhưng nói rằng giống con chó của nhà đang có đám tang thì đúng lắm, đúng lắm!