18/04/2024 00:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hongha83 vào 13/09/2008 02:55
Nguyên tác
漢家宮闕斜陽裏，
五千餘年古國死。
一睡沉沉數百年，
大家不識做奴恥。
憶昔我祖名軒轅，
發祥根據在崑崙。
辟地黃河及長江，
大刀霍霍定中原。
痛哭梅山可奈何？
帝城荊棘埋銅駝。
幾番回首京華望，
亡國悲歌淚涕多。
北上聯軍八國眾，
把我江山又贈送。
白鬼西來做警鐘，
漢人驚破奴才夢。
主人贈我金錯刀，
我今得此心雄豪。
赤鐵主義當今日，
百萬頭顱等一毛。
沐日浴月百寶光，
輕生七尺何昂藏？
誓將死裏求生路，
世界和平賴武裝。
不觀荊軻作秦客，
圖窮匕首見盈尺。
殿前一擊雖不中，
已奪專制魔王魄。
我欲只手援祖國，
奴種流傳遍禹域。
心死人人奈爾何？
援筆作此《寶刀歌》。
寶刀之歌壯肝膽，
死國靈魂喚起多。
寶刀俠骨孰與儔？
平生了了舊恩仇。
莫嫌尺鐵非英物，
救國奇功賴爾收。
愿從茲以天地為爐，
陰陽為炭兮，鐵聚六洲。
鑄造出千柄萬柄寶刀兮，
澄清神州。
上繼我祖黃帝赫赫之威名兮，
一洗數千數百年國史之奇羞！
Phiên âm
Hán gia cung khuyết tà dương lý,
Ngũ thiên dư niên cổ quốc tử.
Nhất thuỵ trầm trầm sổ bách niên[1],
Đại gia bất thức tố nô sỉ.
Ức tích ngã tổ danh Hiên Viên[2],
Phát tường căn cứ tại Côn Lôn[3].
Tích địa Hoàng Hà cập Trường Giang,
Đại đao hoắc hoắc định Trung nguyên[4].
Thống khốc Mai sơn[5] khả nại hà?
Đế thành[6] kinh cức mai đồng đà[7].
Kỷ phiên hồi thủ Kinh hoa vọng,
Vong quốc bi ca lệ thế đa.
Bắc thượng liên quân bát quốc[8] chúng,
Bả ngã giang sơn hựu tặng tống[9].
Bạch quỷ Tây lai tố cảnh chung,
Hán nhân kinh phá nô tài mộng.
Chủ nhân tặng ngã kim thác đao,
Ngã kim đắc thử tâm hùng hào.
Xích thiết chủ nghĩa[10] đương kim nhật,
Bách vạn đầu lô đẳng nhất mao.
Mộc nhật dục nguyệt bách bảo quang,
Khinh sinh thất xích hà ngang tàng?
Thệ tương tử lý cầu sinh lộ,
Thế giới hoà bình lại vũ trang.
Bất quan Kinh Kha tác Tần khách,
Đồ cùng chuỷ thủ kiến doanh xích.
Điện tiền nhất kích tuy bất trung,
Dĩ đoạt chuyên chế ma vương phách.
Ngã dục chỉ thủ viện tổ quốc,
Nô chủng lưu truyền biến Vũ Vực[11].
Tâm tử nhân nhân nại nhĩ hà?
Viện bút tác thử “Bảo đao ca”.
Bảo đao chi ca tráng can đảm,
Tử quốc linh hồn hoán khởi đa.
Bảo đao hiệp cốt thục dữ trù?
Bình sinh liễu liễu cựu ân cừu.
Mạc hiềm xích thiết phi anh vật,
Cứu quốc kỳ công lại nhĩ thu.
Nguyện tòng tư dĩ thiên địa vi lô,
Âm dương vi thán hề, thiết tụ lục châu[12].
Chú tạo xuất thiên bính vạn bính bảo đao hề,
Trừng thanh Thần Châu[13].
Thượng kế ngã tổ Hoàng Đế hách hách chi uy danh hề,
Nhất tẩy sổ thiên sổ bách niên quốc sử chi kỳ tu!Dịch nghĩa
Cung khuyết nhà Hán dưới ánh tà dương
Nước cổ hơn năm nghìn năm chết rồi
Một giấc ngủ nặng nề mấy trăm năm
Mọi người không biết nỗi nhục làm nô lệ
Nhớ tổ ta xưa tên là Hiên Viên
Căn cứ phát ở Côn Lôn đất lành
Mở đất các vùng Hoàng Hà và Trường Giang
Thanh đại đao lấp loáng định Trung nguyên
Khóc than cho Mai Sơn biết làm thế nào?
Thành vua gai góc lấp cả lạc đà bằng đồng
Bao lần quay nhìn về Bắc Kinh
Nhiều nước mắt ca buồn mất nước
Trên bắc tám nước liên quân
Lại đem non sông của ta làm quà tặng
Quỷ trắng từ tây sang dóng chuông cảnh báo
Người Hán tỉnh giấc mộng tôi đôi
Chủ nhân tặng ta thanh kim thác đao
Lòng ta hào hùng được vật này
Chủ nghĩa sắt tôi hồng ngày nay
Trăm vạn cái đầu xem tựa một sợi lông
Tắm trăng gội mặt trời ánh trăm báu
Thân bẩy thước xem nhẹ sinh mệnh ngang tàng sao
Thề tìm sự sống trong cái chết
Hoà bình thế giới nhờ võ trang
Không xem Kinh Kha làm khách Tần
Cuối bản đồ chuỷ thủ hiên ra đầy thước
Một nhát dao trước điện tuy không trúng
Đã cướp mật hồn tên ma vương chuyên chế
Ta muốn đem một cánh tay cứu tổ quốc
Giống nô lệ đầy cả Vũ Vực
Lòng mọi người đã chết biết làm sao
Cầm bút làm bài “Bảo đao ca”
Bài ca gươm báu làm mạnh gan dạ
Gọi tỉnh nhiều linh hồn nước chết
Tinh thần hiệp sĩ của gươm báu gì sánh bằng
Đời gươm báu là dứt mọi ơn thù
Đừng chê thước sắt không phải làm vật linh thiêng
Công lớn cứu quốc nhờ ngươi mà thu được
Nguyện từ nay lấy trời đất làm lò
Âm dương lầm than, sắt kêu gọi sáu châu
Đúc thành nghìn thanh vạn thanh kiếm báu
Làm trong sạch Thần Châu
Trên để núi oai rỡ rỡ của tổ Hoàng Đế ta
Để rửa nỗi nhục lạ lùng của mấy nghìn năm sử nướcBản dịch của Nguyễn Thị Bích Hải
Cung vua Hán tà dương thấp thoáng
Năm ngàn năm, nay đắm nước xưa
Trăm năm giấc ngủ còn mơ
Bao người chẳng biết vết nhơ nô tỳ
Tổ tiên ta Phục Hy mở nước
Căn cứ xưa phát tích Côn Luân
Tự Hoàng Hà đến Trường Giang
Đại đao khai phá mở mang cõi bờ
Đau đớn khóc ngẩn ngơ tấc dạ
Đế thành xưa gai cỏ mọc đầy
Ngóng Kinh hoa dạ rối bời
Ca bài mất nước lệ rơi chan hòa
Quân tám nước sao mà đông thế
Nhà Thanh kia bán rẻ giang sơn
Bọn người da trắng Tây phương
Làm cho người Hán khinh hoàng, tan mơ
Chủ nhân nay tặng ta đao quý
Ta được đao chí khí thêm hào
Ngày nay cần có gươm đao
Dẫu cho phải chịu rơi đầu, sá chi!
Tắm nhật nguyệt quang huy sáng rực
Nhẹ tử sinh, bảy thước hiên ngang
Nguyện đem cái chết mở đường
Muốn hoà bình phải vũ trang quật cường
Kinh Kha đánh Tần vương thuở trước
Mở địa hồ nắm chắc đoản đao
Giữa triều phóng trượt mũi đao
Kinh hồn bạo chúa, anh hùng lừng danh
Muốn đem cánh tay mình cứu nước
Muôn dân cùng Tổ quốc truyền lưu
Người người mờ mịt biết đâu
Ta vung bút viết "Bảo đao ca" này
"Bảo đao ca" tràn đầy khí phách
Gọi người dang say giấc vùng lên
Bảo đao, hiệp sĩ, bạn hiền
Cùng nhau rửa sạch oan khiên một đời
Một thước sắt chớ coi thường nhé
Cứu nước nhờ vũ khí này đây!
Nguyện đem sắt thép trong đời
Lửa âm dương, bếp trời đất - nhóm lên
Muôn đao kiếm đúc nên bảo vật
Cùng nhau làm trong vắt Thần châu
Rạng danh tiên tổ dài lâu
Quốc thù quyết rửa sạch làu từ nay.
Bài này được làm vào năm 1907.
[1] Chỉ thời gian vương triều Thanh thống trị. Quân Thanh vào quan năm 1644 đến khi tác giả làm bài thơ này đã hơn 260 năm.
[2] Tức hoàng đế, tổ tiên các tộc Trung Nguyên theo truyền thuyết.
[3] Núi Côn Lôn, nơi ở của Hoàng Đế trong truyền thuyết.
[4] Truyền thuyết Hoàng Đế dùng vũ lực chinh phục chư hầu, còn đánh nhau vơi Xi Vưu ở Trác Lộc (nay là huyện Trác Lộc, tỉnh Hà Bắc).
[5] Tức Mai Hoa lĩnh, ở bên ngoài Quảng Trừ môn, Dương Châu, trên có mộ quần áo của Sử Khả Pháp, anh hùng chống Thanh cuối Minh.
[6] Kinh thành, chỉ Bắc Kinh.
[7] Tấn thư - Sách Tĩnh truyện chép: Sách Tĩnh biết trước nhà Tấn sắp loạn, từng chỉ con lạc đà bằng đồng ở trước cửa cung Lạc Dương than rằng “Có ngày nhìn thấy mày bị vùi lấp trong gai góc”, đây chỉ Minh mất vì nhà Thanh.
[8] Năm 1900, Anh, Nga, Pháp, Đức, Mĩ, Nhật, Ý, Áo, tám nước mượn cớ trấn áp Nghĩa Hoà Đoàn, tổ chức thành liên quân đánh vào Bắc Kinh.
[9] Chính phủ Thanh ký với chính phủ tám nước Điều ước Tân Sửu, Đồng ý đền 405 nghìn vạn lạng bạc trắng, và được đóng quân ở 12 điểm chiến lược quan trọng dọc theo tuyến đường sắt Kinh Sơn.
[10] Chỉ chủ trương dùng bạo lực và chiến tranh.
[11] Truyền thuyết cổ đại, vua Vũ trị thuỷ lập nên chín châu. Sau gọi Trung Quốc là Vũ vực.
[12] Bấy giờ toàn cầu chia làm sáu châu, gồm Á, Phi, Úc, Âu, Bắc Mỹ và Nam Mỹ. Câu này ý là tập chung sắt toàn thế giới.
[13] Chỉ Trung Quốc.