28/03/2024 18:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Thuỷ long ngâm - Vi Hàn Nam Giản thượng thư thọ Giáp Thìn tuế
水龍吟-為韓南澗尚書壽甲辰歲

Tác giả: Tân Khí Tật - 辛棄疾

Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi hongha83 vào 23/08/2014 15:47

 

Nguyên tác

渡江天馬南來,
幾人真是經綸手?
長安父老,
新亭風景,
可憐依舊!
夷甫諸人,
神州沉陸,
幾曾回首!
算平戎萬里,
功名本是真儒事,
君知否?

況有文章山斗,
對桐陰,滿庭清晝。
當年墮地,
而今試看,
風雲奔走。
綠野風塵,
平泉草木,
東山歌酒。
待他年整頓乾坤事了,
為先生壽。

Phiên âm

Độ giang thiên mã[1] nam lai,
Kỷ nhân chân thị kinh luân thủ?
Trường An phụ lão,
Tân Đình phong cảnh[2],
Khả liên y cựu!
Di Phủ[3] chư nhân,
Thần châu trầm lục,
Kỷ tằng hồi thủ!
Toán bình nhung vạn lý,
Công danh bản thị chân nho sự,
Quân tri phủ?

Huống hữu văn chương sơn đẩu[4],
Đối đồng âm[5], mãn đình thanh trú.
Đương niên đoạ địa,
Nhi kim thí khán,
Phong vân bôn tẩu.
Lục Dã[6] phong trần,
Bình Tuyền[7] thảo mộc,
Đông sơn[8] ca tửu.
Đãi tha niên chỉnh đốn càn khôn sự liễu,
Vi tiên sinh thọ.

Bản dịch của (Không rõ)

Qua sông thần mã về Nam
Mấy ai đã xứng tài thao lược?
Bô lão Trường An
Cảnh vật Tân Đình
Vẫn nguyên như trước
Di Phủ bao người
Non sông đắm chìm
Đòi phen ngơ ngác!
Diệt giặc trời muôn dặm lo toan
Công danh vốn chỉ nhà nho
Nào ai biết được

Huống lại nức tiếng văn chương
Trước sân bóng rợp tàu cây ngày bạc
Năm xưa trút lá
Nay thử nhìn xem
Gió mây tan tác
Đồng toả khói mờ
Suối mượt cỏ cây
Non Đông say hát
Đợi khi nào chỉnh đốn càn khôn
Xong việc sẽ chúc mừng tuổi bác
Bài từ này được viết năm Thuần Hy thứ 11 (1184) đời Tống Hiếu Tông khi tác giả ở Đới hồ. Hàn Nam Giản tức Hàn Nguyên Kết 韩元吉, tự Vô Cữu 無咎, hiệu Nam Giản, làm Sử bộ thượng thư. Khi tác giả ở Tín Châu, gần nhà Hàn, thường qua lại xướng hoạ.

[1] Chỉ việc Tấn vương vượt sông về phía nam, lập nhà Đông Tấn. Do vua nhà Tấn có họ Tư Mã nên viết thành "thiên mã".
[2] Nay ở phía nam thành phố Nam Kinh, được xây ở nước Ngô thời Tam Quốc. Thời Đông Tấn các nho sĩ thường tới đây yến ẩm, một lần có người cảm thán nói: "Phong cảnh không thay đổi, mà ngẩng mặt lên thấy núi sông đã khác", mọi người đều rơi lệ. Ở đây dùng để chỉ việc một phần non sông nhà Tống đã mất.
[3] Tên tự của tể tướng Vương Diễn 王衍 đời Tây Tấn. Ông chỉ lo sống thanh đạm mà không màng chính sự dẫn đến mất nước.
[4] Núi Thái Sơn được coi như Bắc Đẩu trong các ngọn núi.
[5] Nhà cũ của Hàn Nguyên Kết ở kinh sư trồng nhiều ngô đồng, người đời gọi là Đồng mộc Hàn gia. Ông cũng có bài ký "Đồng âm cựu thoại" 桐陰舊話. Câu này ý tả gia thế của Hàn.
[6] Tể tướng Bùi Độ 裴度 đời Đường sau khi thoái triều ẩn cư ở Lạc Dương, nhà của ông gọi là Lục Dã đường.
[7] Nhà của tể tướng Lý Đức Dụ 李德裕 đời Đường tại Lạc Dương goị là Bình Tuyền trang.
[8] Nay ở huyện Thượng Ngu, Chiết Giang. Tạ An thời Đông Tấn cư ngụ ở đây, thường ngao du sơn thuỷ, hát ca uống rượu. Ba câu này chỉ sinh hoạt của Hàn Nguyên Kết sau khi công thành danh toại.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Tân Khí Tật » Thuỷ long ngâm - Vi Hàn Nam Giản thượng thư thọ Giáp Thìn tuế