28/03/2024 15:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Đính chi phương trung 1
定之方中 1

Tác giả: Khổng Tử - 孔子

Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 29/09/2005 23:47

 

Nguyên tác

定之方中,
作于楚宮。
揆之以日,
作于楚室。
樹之榛栗,
椅桐梓漆,
爰伐琴瑟。

Phiên âm

Đính chi phương trung,
Tác vu Sở cung.
Quỹ chi dĩ nhật,
Tác vu sở thất.
Thụ chi trăn lật,
Y đồng tử tất,
Viên phạt cầm sắt.

Dịch nghĩa

Chòm sao Đính đã ở giữa trời,
Thì làm cung thất ở Sở Khâu.
Đo theo bóng mặt trời,
Để làm cung thất ở Sở Khâu.
Trrồng cây trăn cây lật,
Cây y, cây ngô đồng, cây tử, cây tất,
Để chặt những cây ấy làm đàn cầm đàn sắt.

Bản dịch của Tạ Quang Phát

Khi sao Đính đã lên chính giữa
Lo dựng cung tại Sở Khâu ngay.
Mặt trời đo bóng ban ngày,
Dựng nên cung thất chốn này Sở Khâu.
Lại quanh đấy trồng nào trăn, lật.
Với y, đồng, tử, tất bốn cây,
Để làm cầm sắt sau này.
Chú giải của Chu Hy:

Chương này thuộc phú.

đính: chòm sao ở phương bắc, là sao để xây dựng nhà cửa. Sao này khi về đêm thì ở ngay giữa trời, đúng vào tháng 10 theo lịch nhà Hạ, lúc ấy có thể xây cất cung thất, cho nên được gọi là sao Đính Thất (sao dựng nhà).
Sở cung: cung thất ở Sở Khâu.
quỹ: đo. Dựng cây cóc tám thước mà đo bóng mặt trời mọc, mặt trời lặn để định hướng đông, hướng tây, lại tham xét bóng mặt trời giữa trưa để chính xác hướng nam, hướng bắc.
Sở thất: như Sở cung, dùng chữ thay đổi nhau như thế để hợp vận.
trăn: lật, hai thứ cây. Trái cây trăn thì nhỏ, trái cây lật thì to, đều có thể dùng vào việc cúng tế.
y: trái như trái cây tử, da như da cây vông.
đồng: cây ngô đồng, cây vông.
tử: là loại cây thu, có sớ thưa và trắng, lại có trái.
tất: thứ cây có mủ dính mà đen, có thể dùng để sơn đồ vật. Bốn loại cây này đều dùng làm đàn cầm, đàn sắt.
viên: ở, nơi.

Nước Vệ bị rợ Địch tiêu diệt. Văn Công dời sang ở Sở Khâu, xây dựng cung thất. Người trong nước yêu mến Văn Công, mới làm bài thơ này để khen tặng.

Tô thị nói rằng: trồng cây là để mong dùng cho mười năm sau. Việc không mong dùng vào công việc cận thời thì đều là như loại cây này.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Khổng Tử » Đính chi phương trung 1