23/04/2024 16:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 30/09/2005 11:02
Nguyên tác
桑之未落，
其葉沃若。
于嗟鳩兮，
無食桑葚。
于嗟女兮，
無與士耽。
士之耽兮，
猶可說也。
女之耽兮，
不可說也。
Phiên âm
Tang chi vị lạc,
Kỳ diệp ốc nhược.
Hu ta cưu hề!
Vô thực tang trâm (thậm).
Hu ta nữ hề!
Vô dữ sĩ trâm (đam).
Sĩ chi đam hề!
Do khả thuế dã.
Nữ chi đam hề!
Bất khả thuế dã.Dịch nghĩa
Cây dâu chưa rụng,
Thì lá trơn mướt (như dung sắc em còn đẹp đẽ rỡ ràng).
Than ôi, này chim cưu!
Mi chớ ăn trái dâu nhiều (thì mi phải say).
Than ôi, này con gái.
Chớ phải lòng mê trai.
Con trai có phải lòng mê gái
Thì còn có thể gỡ ra được
Con gái mà phải lòng mê trai,
Thì không thể gỡ thoát ra được.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Thuở chưa rụng, cây dâu lả lướt
Lá trên cành trơn mướt mỹ miều.
Cưu ơi! Ta bảo mấy điều,
Trái dâu chớ có ăn hniều àm say.
Gái kia hỡi! Nghe đây ta dặn,
Chớ mê trai lòng nặng tình duyên
Trai mà mê gái đảo điên,
Cũng còn giải thoát cho yên mọi bề.
Gái theo trai lòng mê đắm đuối,
Không thể nào còn lối thoát đâu.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc tỷ mà hứng.
ốc nhược: dáng trơn mướt.
cưu: chim cốt cưu (ban cưu) giống như chim sẻ núi mà nhỏ hơn, đuôi ngắn, màu xanh đen, kêu nhiều.
thậm (trâm): trái dâu. Chim cưu ăn nhiều thì say.
đa (trâm): vui thú với nhau.
thuế: giải thoát, trút bỏ.
Nói cây dâu trơn mướt để so sánh với dung nhan sáng lạn của mình, nhưng lại nghĩ rằng không thể dựa vào đấy buông lung tình dục mà quên tỉnh ngộ quay trở lại. Cho nên mới khuyên răn con chim cưu chớ nên ăn trái dâu để khời hứng cho câu dưới, khuyên răn con gái chớ nên ham thích phài lòng con trai. Con trai mà phải lòng mê gái thì còn có thể giải thoát được, còn con gái mà phải lòng mê trai thì không thể giải thoát được. Ấy là lời tự xấu hổ ăn năm rất sâu xa của người đàn bà sau khi bị phụ bỏ. Chhủ yếu nói rằng người đàn bà không có việc gì ngoài hơn nữa, chỉ lấy trinh tín làm tiết tháo mà thôi. Một khi đã mất lòng đoan chính đi, thì những điều khác không đáng xem xét tới nữa. Không thể nói rằng con trai mê gái thật là không có hại đâu nhé.