19/04/2024 14:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 17/10/2021 14:49
Nguyên tác
房山一深峪，
曰有唐詩人。
賈島昔寂寞，
狂吟驚貴臣。
髙秋吟落葉，
嵗盡祭詩神。
遺編骨尚瘦，
千載傳苦辛。
才竒命不與，
遇困名獨伸。
匪逢昌黎翁，
滅沒同灰塵。
蒼蠅附驥尾，
知己良足親。
哀予不復見，
老淚徒沾巾。
Phiên âm
Phòng Sơn nhất thâm dục,
Viết hữu Đường thi nhân.
Giả đảo tích tịch mịch,
Cuồng ngâm kinh quý thần[1].
Cao thu ngâm lạc diệp,
Tuế tận tế thi thần.
Di biên[2] cốt thượng sấu,
Thiên tải truyền khổ tân.
Tài kỳ mệnh bất dữ,
Ngộ khốn danh độc thân.
Phỉ phùng Xương Lê Ông[3],
Diệt một đồng hôi trần.
Thương dăng phụ ký vĩ[4],
Tri kỷ lương túc thân.
Ai dư bất phục kiến,
Lão lệ đồ triêm cân.Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org
Phòng Sơn thung lũng xa mờ,
Người truyền lại có nhà thơ đời Đường.
Nhớ xưa Giả Đảo cô đơn,
Cuồng ngâm thơ động, kinh tâm đại thần.
Ngâm mùa lá rụng thu thâm,
Trừ tịch cúng vái thi thần cầu thơ.
Cốt thơ rắn rỏi không ngờ,
Ngàn năm còn đấy sững sờ đắng cay.
Tài lạ nhưng mệnh không dày,
Ngộ danh đơn độc thêm đời khen chê.
Không ngờ gặp bác Xương Lê,
Rồi ra cát bụi cùng về với nhau.
Ngựa ký tuy muỗi bám đuôi,
Nhưng lòng tri kỷ không nguôi thân tình.
Ta buồn nên chẳng nhìn thêm,
Mắt già rơi lệ ướt khăn tay rồi.
Giả Đảo 賈島 (779-843) là thi nhân đời Đường, người Phạm Dương 範陽, U Châu, thuở nhỏ xuất gia làm sư tại chùa Vô Tướng 無相寺, Phòng Sơn 房山, pháp danh Vô Bản 無本. Năm 810, Giả Đảo 32 tuổi đến Trường An, rồi trở về quê; năm 812 đến Trường An lần thứ hai, cho đến năm 837 mới nhậm chức Chủ bạ huyện Trường Giang 長江縣, Toại Châu 遂州. Năm 840, đổi làm Tham quân Phổ Châu 普州參軍, năm 843 mất tại Phổ Châu, 64 tuổi, an táng tại huyện An Nhạc 安岳縣, Tứ Xuyên. Người cùng làng biết tin chung nhau xây mộ cho ông tại thôn Nhị Trạm 二站村, trấn Thạch Lâu 石樓鎮, Phòng Sơn. Tương truyền Giả Đảo đêm trừ tịch cuối năm thường cúng bái thi thần, để năm tới trí óc dồi dào hơn, sáng tác được thơ hay.
[1] Ý nói thơ Giả Đảo làm kinh động Hàn Dũ là đại thần tại chức, hai người kết bạn, rồi Hàn Dũ tiến cử Giả Đảo.
[3] Hàn Dũ (768-824), tự Thoái Chi 退之, người Hà Dương 河陽, Hà Nam 河南, tự xưng Quận vọng Xương Lê 郡望昌黎, người đời gọi Hàn Xương Lê 韓昌黎, Xương Lê Ông 昌黎翁, là bạn tri kỷ của Giả Đảo.
[2] Trước tác của người trước để lại.
[4] Ruồi muỗi bám vào đuôi ngựa ký, ngựa chạy ngàn dặm ruồi muỗi cũng đi ngàn dặm, ý nói nhờ đi theo người tài giỏi mà có danh tiếng, cũng là cách nói khiêm nhượng, không có tài mà được tiếng là nhờ người khác.