24/04/2024 21:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 30/04/2020 19:49
Nguyên tác
老來不過此江津，
回望邨坊第宅新。
水勢欲崩將盡岸，
火帆猶有未來人。
茫茫世界知何極，
碌碌浮生患有身。
俟到河清能壽幾，
百年還與鬼為鄰。
Phiên âm
Lão lai bất quá thử giang tân,
Hồi vọng thôn phường đệ trạch tân.
Thuỷ thế dục băng tương tận ngạn,
Hoả phàm do hữu vị lai nhân.
Mang mang thế giới tri hà cực,
Lục lục phù sinh hoạn hữu thân.
Sĩ đáo hà thanh[1] năng thọ kỷ,
Bách niên hoàn dữ quỷ vi lân.Dịch nghĩa
Từ khi già rồi không qua lại bến sông này,
Nay nhìn làng phố, dinh thự, nhà cửa đổi mới cả.
Nước lên to, bờ mấp mé như muốn vỡ,
Con tàu thuỷ còn chưa có người đi.
Thế giới mênh mang biết thế nào là cùng?
Kiếp phù sinh lận đận nghĩ mà lo cho thân thế!
Đợi lúc sông trong hỏi còn sống được bao lâu,
Trăm tuổi đi rồi lại làm bạn với quỷ!Bản dịch của Trần Văn Nhĩ
Già lão bến này lâu chẳng qua,
Phố làng dinh thự mới đây à?
Nước sông lên mạnh e dê vỡ,
Tàu thuỷ nằm yên đợi khách qua.
Thế giới mênh mang đâu giới hạn?
Phù sinh lận đận sợ thân ta.
Chờ sau được lúc sông trong nhỉ,
Trăm tuổi đi rồi, bạn với ma.
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).
Châu Giang là một nhánh của sông Đáy, chảy qua thị xã Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Qua câu 2, có thể Nguyễn Khuyến làm bài này khi đã về hưu và buộc phải lên làm gia sư cho nhà Hoàng Cao Khải.
[1] Bài luận về vận mệnh của Ly Khang viết: “Hoàng Hà thanh, thánh nhân sinh” 黃河清，聖人生 (Khi nào sông nước Hoàng Hà trong thì thánh nhân ra đời), chỉ cảnh thiên hạ thái bình.