Phẩm hoạ

品畫

[1] Thuật ngữ lý luận văn học, trỏ sáng tác thơ ca hàm súc với phong cách nghệ thuật nhẹ nhàng, giản dị. Tạ Xích (nhà văn, nhà nghiên cứu hội hoạ đời Tề - Nam Triều), trong cuốn Cổ hoạ phẩm lục đã dùng thuật ngữ Thần vận khí lực để bình các hoạ phẩm của Cố Khải Chi - hoạ sĩ đời Đông Hán, nhà thư pháp nổi tiếng, làm thơ hay, văn chương rất tươi đẹp. Trương Ngạn Viễn đời Đường trong cuốn Lịch đại danh hoạ ký cũng nói: "Đến như các nhân vật quỷ thần, có trạng mạo sinh động, cũng phải có thần vận thì mới trọn vẹn". Như vậy là khái niệm thần vận đầu tiên chỉ dùng trong hội hoạ. Đến đời Minh, Hồ Ứng Lân (nhà thơ, nhà phê bình văn học) mới dùng cho thơ ca. Sang đời Thanh thì hình thành hẳn thuyết thần vận thành một tiêu chuẩn để làm thơ, luận thơ. Thuyết này chú trọng thi hứng và thần cảm, phản đối sự đẽo gọt trau chuốt, quan tâm đến đặc điểm mỹ học của sáng tác thơ ca, vì vậy ảnh hưởng rất lớn. Nhưng về sau, do quá đề cao thần vận đến chỗ bài xích cả thơ hiện thực nên cuối cùng không được người đời sau tán thưởng nhiều.