27/04/2024 09:13Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thơ mới năm chữ; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hiện đại
Đăng bởi Vanachi vào 26/06/2005 13:31
Một nhà cách mệnh thất bại trong một vụ ám sát, bị tống giam, đêm ấy nhằm mùa đông giá lạnh, bỗng có tên ngục tốt đưa vào cho nhà cách mệnh phong thơ của một người tình ở nhà quê. Xem xong, nhà cách mệnh lấy giấy bút làm bài này.
Từ khi trong quán khách,
Anh bứt áo ra đi...
Nước mắt em ràn rụa
Lòng anh xiết sầu bi...
Đạp chân trên đường máu,
Anh gây chuyện ly kỳ,
Rồi nước mây lưu lạc,
Rồi anh ôm tình si...
Âm thầm cùng ngày tháng.
Không biết ở thôn quê
Em có gầy như liễu,
Hay buồn như đám mây.
Thương em không dám nghĩ,
Đương lúc nước nhà nguy...
Mối thù tràn như sóng,
Lòng nào anh nỡ si...
Cách nhau ngàn vạn dặm,
Còn thấy rõ dung nghi.
Phảng phất luôn trước mắt,
Dường mới gặp hôm tê
Yêu nhau đành thú thật,
Sống thác có hề chi.
Trong lúc ngồi tưởng tượng,
Lệ em tưới bài thi
Yêu đương, thèm đọc mãi,
Dưới ngọn đèn vô tri...
Xét thân anh vô dụng,
Ưng huỷ kiếp nam nhi,
Sống chung cùng kẻ nghịch,
Hổ thẹn đến ngàn cây,
Có em anh sống gượng,
Hồn anh về thôn quê,
Theo em trong giấc ngủ,
Theo em bên bánh xe,
Nước mây còn lưu luyến,
Tiếng lòng còn lâm ly.
Tả xong niềm tâm sự,
Ruột gan đều tái tê...
Bài thơ này nguyên nằm trong bài viết “Con người mới thoát nạn ám sát Uông Tinh Vệ thi sĩ” đăng trên báo Sài Gòn các số ngày 18-11-1935 và 25-11-1935 với bút danh Lệ Thanh, trong đó có lời dẫn: “Thi văn của tiên sinh bài nào cũng hay hết, cũng xúc động được những tâm hồn lãng mạn... Chúng tôi xin trích dịch một bài sau này mà người Tầu cho là tuyệt cú. Trong bài này tiên sinh đã tập trung cả tinh thần để tạo thành một tác phẩm đích đáng. Bạn đọc nên nhận rõ chỗ tài tình và xuất chúng ở từng đoạn, từng câu: [...]”.
Như vậy đây là một đoạn thơ Hàn Mặc Tử trích dịch thơ của Uông Tinh Vệ 汪精衛 (1883-1944), một chính khách của Trung Quốc quốc dân đảng. Tuy nhiên, hiện chưa rõ bài thơ gốc là bài nào.
Trong sách Hàn Mặc Tử, tác phẩm, phê bình và tưởng niệm (NXB Văn học, 2002), Phan Cự Đệ chú thích rằng một số sách về sau như Tuyển tập Hàn Mặc Tử (NXB Văn học, Hà Nội, 1987, Chế Lan Viên tuyển tập và đề tựa), Thơ Hàn Mặc Tử (Nghĩa Bình, 1988) đã xếp nhầm bài thơ này với tiêu đề Lòng quê trong tập Gái quê. Tuy nhiên, tập Gái quê (NXB Hội Nhà văn, 2012) tái bản dựa theo hai bản chép tay từ tập thơ gốc phát hành năm 1936 có bao gồm cả bài thơ này. Như vậy, có thể sau khi đăng báo, Hàn Mặc Tử cũng in bài thơ dịch này trong tập Gái quê.