27/04/2024 09:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/02/2016 22:25
Nguyên tác
戰場又把弔文開，
颯遝邊聲一一來。
國語名齊盲左史，
鬼雄歌到屈平哀。
揭竿斬木堪千古，
怨鶴啼猿併幾回。
至竟書生空筆陣，
報君只此亦悲哉。
Phiên âm
Chiến trường hựu bả điếu văn khai,
Táp đạp biên thanh nhất nhất lai.
Quốc ngữ danh tề Manh Tả[1] sử,
Quỷ hùng ca đáo Khuất Bình[2] ai.
Yết can trảm mộc[3] kham thiên cổ,
Oán hạc đề viên[4] tính kỷ hồi.
Chí cánh thư sinh không bút trận,
Báo quân chỉ thử diệc bi tai.Dịch nghĩa
Lại mở bài văn điếu ở chiến trường ra đọc,
Như nghe tiếng gió từ biên cương dồn dập đưa về.
Quốc ngữ nổi danh như bộ sử của họ Tả mù,
Lời ca “Quỷ hùng” bi ai ngang Khuất Bình.
Giương sào làm cờ, chặt gỗ làm giáo có thể sánh với ngàn thuở,
Việc hạc oán vượn kêu đã mấy phen rồi.
Tới mức thư sinh đánh giặc bằng ngòi bút suông,
Báo ơn vua chỉ có bấy nhiêu, cũng đau xót thay!Bản dịch của Nguyễn Quảng Tuân
Lại đọc bài văn điếu nghĩa binh,
Tin đưa, biên giới bỏ thân mình
Lời nôm nào kém văn Manh Tả
Ca khúc đâu thua điệu Khuất Bình.
Gươm gỗ, cờ sào bền mấy độ,
Vượn kêu, hạc oán trải bao tinh.
Nhà nho ngòi bút dùng đâm giặc,
Báo đáp ân vua, thảm thiết tình.
Dịch nghĩa và chú thích của Cao Tự Thanh.
[1] Tức Tả Khâu Minh thời Xuân Thu, có soạn bộ Tả thị xuân thu.
[2] Tức Khuất Nguyên, người nước Sở thời Chiến Quốc, làm thơ Ly tao, Quốc thương có câu “Hồn phách nghị hề vi quỷ hùng” (Hồn phách mạnh chừ làm ma hùng).
[3] Tức “Yết can vi kỳ trảm mộc vi qua”, chữ trong Sử ký, Trần Thắng Ngô Quảng liệt truyện, chỉ việc Trần Thắng lãnh đạo nông dân khởi nghĩa chống nhà Tần, quân lính đều dựng tre làm cờ, chặt gỗ làm giáo, đây chỉ vũ khí thô sơ của nghĩa dân Cần Giuộc.
[4] Tích Mục Vương nhà Chu đem quân đi đánh giặc, quân và tướng đều biến hình, tướng hoá thành vượn và hạc, binh lính hoá thành cát và sâu, đây chỉ việc thua trận.