25/04/2024 11:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 27/04/2006 09:03
Nguyên tác
微茫螺黛拓滄溟，
到此須教眼放青。
白水磨成千刃劍，
寒潭飛落一天星。
怪形未已標三甲，
神力奚庸鑿五丁。
仿佛雲頹頭暗點，
高僧應有坐談經。
Phiên âm
Vi mang loa đại[1] tháp thương minh,
Đáo thử tu giao nhãn phóng thanh[2].
Bạch thuỷ[3] ma thành thiên nhẫn kiếm,
Hàn đàm phi lạc nhất thiên tinh[4].
Quái hình vị dĩ tiêu tam giáp[5],
Thần lực hề dung tạc Ngũ Đinh[6].
Phảng phất vân đồi đầu ám điểm,
Cao tăng ưng hữu toạ đàm kinh.Dịch nghĩa
Mầu lam nhạt mờ mờ nối trời xa với bể xa,
Đến đây, tưởng như trong aắt toả sắc xanh ra.
Nước bạc mài đá thành nghìn mũi gươm nhọn,
Giữa đầm vắng, hình như có một sao trời sa xuống.
Vách đá hình kì quái không dễ dùng làm bảng đề danh kẻ đỗ đại khoa,
Nếu không sức thần thì sao tạc nổi tượng lực sĩ hùng dũng như vậy.
Phảng phất mây xuống thấp, phía trên đã xẩm tối,
Chắc đã có vị cao tăng ngồi yên lặng tụng kinh.Bản dịch của Hoàng Xuân Hãn
Bể xanh lấp loáng tận trời xa,
Đây ngỡ màu xanh mắt tỏa ra.
Nước bạc mài nên nghìn mũi kiếm,
Đầm im rơi xuống một sao sa.
Quái hình chưa dễ đề khoa bảng,
Thần lực đâu đà tạc tượng ma.
Phảng phất mây rà đầu xẩm tối,
Cao tăng đang tụng chốn chiền già.
[1] Là một thứ bột màu lam xưa dùng để chế thử mực xanh vẽ lông mày. Tác giả cố ý dùng chữ loa ở đây vì nghĩa nó là ốc.
[2] Ý câu này là: đến đây, nhìn đâu cũng thấy màu, mình có cảm tưởng chính mắt mình phát màu xanh ra, chứ không phải vật ngoài có màu ấy.
[3] Nước bạc: trỏ nước bể thường có sóng bạc, chứ không phải trỏ riêng sóng. Sóng vỗ vào chân lèn làm hỏm chân, chứ không mài nhọn đá.
[4] Sao trời. Nếu vế này tả cảnh ban ngày thì phải hiểu rằng mặt nước long lanh phản xạ tia sáng tung toé lên như có sao sa xuống, nếu nghĩ rằng nó tả cảnh ban đêm thì có lẽ muốn nói sắc lân tinh lậploè trên mặt nước.
[5] Trỏ ba bậc đậu thi đinh thời xưa (Nhất giáp có ba nấc: Trạng nguyên, Bảng nhãn và Thám hoa; Nhị giáp tức là Hoàng giáp; Tam giác tức là Tiến sĩ).
[6] Tên một lực sĩ trong thần thoại. Tương truyền đời xưa vua Tần hiến cho vua Thục một gái đẹp. Vua Thục sai lực sĩ Ngũ Đinh đi đón. Trên đường thấy một con rắn lớn, bò vào hang đá. Ngũ Đinh đuổi theo, bị đá sập đè chết. Sau bị hoá ra tượng đá khổng lồ. Tác giả mượn hai việc liên quan đến tảng đá và tượng đá để ngụ ý đến những hình thù vĩ đại, kì dị, hùng tráng của các đảo lèn, nhất là khi trời gần tối.