25/04/2024 11:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/10/2014 04:37
Nguyên tác
前宵咸喜濟時霖，
繼此連連細細斟。
凜冽冬中之順厚，
畯巡田上恐寒侵。
衣溫念織存餘意，
食飽思農動我心。
稼穡艱難從古重，
無時不以舉為吟。
Phiên âm
Tiền tiêu hàm hỷ tế thời lâm,
Kế thử liên liên tế tế châm.
Lẫm liệt đông trung chi thuận hậu,
Tuấn tuần điền thượng khủng hàn xâm.
Y ôn niệm chức tồn dư ý,
Thực bão tư nông động ngã tâm.
Giá sắc gian nan tòng cổ trọng,
Vô thời bất dĩ cử vi ngâm.Dịch nghĩa
Đêm trước mọi người đều mừng trận mưa cứu mùa màng,
Tiếp đó hạt mưa nối nhau rơi rả rích.
Trong mùa đông lạnh lẽo mà mưa như thế thì biết là thời tiết thuận lợi,
Người nông dân lội bì bõm trên ruộng, sợ e bị nhiễm lạnh.
Mặc ấm phải nhớ đến người dệt vải, đó là điều còn mãi trong ý ta,
Ăn no phải nghĩ đến người làm ruộng, đó là điều làm cảm động đến lòng ta.
Nỗi gian nan trong chuyện cấy gặt, từ xưa vốn được coi trọng,
Không lúc nào ta không đem nỗi gian nan ấy cất lên thành khúc ngâm.Bản dịch của Phan Thuận An
Đêm qua mừng trận mưa rào,
Từng cơn rả rích rót vào canh thâu.
Rét đông mưa giúp hoa màu,
Sợ ai ì oạp ruộng sâu lạnh lùng.
Ấm người, thợ dệt góp công,
No lòng, ta nhớ nhà nông muôn phần.
Bao giờ tôn trọng nông dân,
Ngâm nga ta đã mấy lần vì ai.
Bài thơ được viết năm Nhâm Thìn 1832. Khoảng năm 1942, Paul Boudet, một học giả Pháp đã có dịp vào trong hoàng cung Huế để khảo sát các tư liệu lịch sử, đã chụp được ảnh bản thủ bút của bài thơ này và cho đăng tấm ảnh ấy kèm theo bài viết của ông trên Bulletin des Amis du Vieux Hué, số 3, tháng 7-9 năm 1942.