25/04/2024 16:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hảo liễu vào 18/01/2015 06:01
Nguyên tác
歷敭中外卅年週，
皇路清夷紀宦遊。
亭占春山今逸老，
碑傳硯嶺舊名流。
酒筵陶令開三徑，
詩陣劉家勝一籌。
東閣壽星偕伯氏，
龜齡長享仗神庥。
Phiên âm
Lịch dương trung ngoại tạp niên chu,
Hoàng lộ thanh di kỷ hoạn du.
Đình chiếm xuân sơn kim dật lão,
Bia truyền Nghiễn lĩnh[1] cựu danh lưu.
Tửu diên Đào lệnh[2] khai tam kính,
Thi trận Lưu gia[3] thắng nhất trù[4].
Đông các thọ tinh[5] giai bá thị,
Quy linh trường hưởng trượng thần hưu.Dịch nghĩa
Lịch lãm gần xa đã ba mươi năm
Đường mây thanh thản nhớ lại mấy lần thăng quan tiến chức
Ông lão sống trong đình trên núi mùa xuân đang qua
Bia núi Nghiễn lưu truyền tên tuổi hàng danh lưu xưa
Ông Đào mở tiệc mời bàn ba dãy
Thơ họ Lưu nổi tiếng hơn một bậc
Người mừng tiệc thọ là quan tước Bá
Nhờ trời tuổi rùa về hưu sống được thọBản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Ba mươi năm lịch lãm gần xa
Tiến chức thăng quan thanh thản qua
Đình dựng non xuân nhàn một lão
Bia truyền núi Nghiễn tiếng danh gia
Đào ông tiệc đặt mời ba dãy
Lưu lão thơ ngâm nổi nhất nhà
Mừng thọ nhà nhiều quan tước lớn
Ơn trời phúc hưởng tuổi hưu già
Lời tự: "Hưu trí thời kỳ" 修致辰期 (Thời kỳ về hưu).
[1] Là Nghiễn Thủ sơn 硯首山 ở huyện Tương Dương, là một trong những danh lam thắng cảnh tỉnh Hồ Bắc. Dương Hỗ 羊祜 đời Tấn, làm quan ở đất Tương Dương, quan tốt, tôi hiền, hết lòng báo đáp ân vua. Sau khi mất, dân Tương Dương thương nhớ, xây đền thờ, lập bia ghi ơn ở núi Nghiễn nơi Dương Hỗ hay lên ngắm cảnh, gọi là bia Dương Hỗ. Dân chúng nhìn bia, ai cũng rơi lệ nhớ thương. Do vậy bia Dương Hỗ còn được gọi là "Truỵ lệ bia" 墜淚碑. Xem bài "Dữ chư tử đăng Nghiễn sơn" 與諸子登硯山 của Mạnh Hạo Nhiên.
[2] Tức Đào Uyên Minh 陶淵明 (372-427), người đời Tấn, đất Tầm Dương, tính thích an nhàn, từ quan, sống với vườn tược, uống rượu làm vui. Có thời làm quan ở đất Bành Trạch, nên người đời sau cũng gọi Đào Tiềm là Đào Bành Trạch 陶彭澤.
[3] Tức là Lưu Khắc Trang 劉克莊, một thi nhân nổi tiếng cuối đời Nam Tống. Họ Lưu hay viết về vận mệnh đất nước, về thái độ tư tưởng của mình đối với giai cấp vua chúa.
[4] Nguyên chú: "Lưu Khắc Trang thi 'Tảo thối phân minh thắng nhất trù, Hành niên lục thập phục hà cầu'" 劉克莊詩早退分明勝一籌，行年六十復何求 (Thơ Lưu Khắc Trang "Biết về hưu sớm là hơn hết, đã qua sáu chục tuổi đời còn gì hơn").
[5] Người mừng thọ, mừng sinh nhật.