26/04/2024 05:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 18/12/2019 23:03
Nguyên tác
顧問由來一女人，
如何先帝號陶神。
芙留故貫存家址，
梅舍新鄉有廟民。
吳賊每聞心欲破，
南非至此氣如塵。
孝忠一念君親上，
為將為醫聖母珍。
Phiên âm
Cố vấn do lai nhất nữ nhân,
Như hà tiên đế hiệu Đào thần.
Phù Lưu cố quán tồn gia chỉ,
Mai Xá tân hương hữu miếu dân.
Ngô tặc mỗi văn tâm dục phá,
Nam phi chí thử khí như trần.
Hiếu trung nhất niệm quân thân thượng,
Vi tướng vi y thánh mẫu trân.Dịch nghĩa
Hỏi người sở tại vị nữ nhân này vốn ở đâu,
Thế nào mà tiên đế ta lại gọi Đào thần?
Quê cũ Phù Lưu hãy còn nhà đất,
Rời về quê mới ở Mai Xá nay có dân làng và đền thờ.
Quân Ngô mỗi khi nghe tiếng bà thì trống ngực đập thình thình,
Còn bọn xấu cõi Nam này biết được cũng sẽ hết hơi.
Một niềm trung hiếu với vua như bố mẹ,
Là vị tướng, là thầy thuốc, ngôi thánh mẫu được mọi người trân trọng.Bản dịch của Dương Văn Vượng
Hỏi người sở tại, nữ nhân kia,
Để gọi Đào thần bởi cớ chi?
Cựu quán Phù Lưu còn đất ở,
Tân hương Mai Xá có dân thờ.
Giặc Ngô nghe thấy lòng run rẩy,
Bọn xấu phương Nam dạ nát nhừ.
Trung hiếu một niềm ngôi thánh mẫu,
Tướng làm thầy thuốc mới uy nghi.
Đào Diệu Thanh vốn quê ở xã Phù Lưu, huyện Đông Sơn, sinh ở xã Mai Xã, huyện Mỹ Lộc, phủ Thiên Trường (nay là xã Mỹ Phúc, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định). Khi quân Minh xâm chiếm nước ta, cha và anh bà cùng gia nhập nghĩa quân chống giặc. Tháng 3 năm Đinh Mùi (1427) khi quân Lê đánh thành Tam Giang bị sốt rét chết nhiều, thân phụ sai bà làm thuốc chữa được hàng ngàn người sống lại, nên được vua phong là Thần dược thân vệ tướng quân. Ngày sinh 2 tháng 6, ngày kị 22 tháng Chạp dân sở tại dùng lễ xôi gấc lợn đen để lễ.