27/04/2024 10:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 23/01/2020 12:24
Nguyên tác
若單種豆誰言害，
豆種人來漸至多。
不似佛慈將德濟，
又如鼠毒造居窠。
憲南非易成西土，
大越難詳變客家。
王帝替天行大化，
未知羊犬遠之何。
Phiên âm
Nhược đơn chủng đậu thuỳ ngôn hại,
Đậu chủng nhân lai tiệm chí đa.
Bất tự Phật từ tương đức tế,
Hựu như thử độc tạo cư khoà.
Hiến Nam phi dị thành Tây thổ,
Đại Việt nan tường biến khách gia.
Vương đế thế thiên hành đại hoá,
Vị tri dương khuyển viễn chi hà.Dịch nghĩa
Nếu riêng trồng đậu không thôi thì có ai nói,
Nhưng người của xứ sở có đậu, ngày cứ đến thêm nhiều (chỉ người phương Tây).
Họ có như Phật từ bi đem đức độ cứu ai đâu,
Mà lại giống như chuột độc ác khoét để ở.
Dù rằng Hiến Nam không dễ trở thành nơi của người Tây,
Nhưng nước Đại Việt thì chắc đâu không thành chốn ăn ở của khách.
Bậc đế vương thay trời hành đạo lớn,
Há chưa rõ bọn dê chó từ xa đến đây có việc gì?Bản dịch của Dương Văn Vượng
Riêng trồng đậu có hại chi,
Những người xứ đậu cũng đi theo liền.
Chẳng như Phật cứu dân hèn,
Mà như chuột độc khoét làm hang sâu.
Hiến Nam dễ hoá Tây đâu,
Ai rằng đất Việt không tầu khách cư.
Thay trời đạo lớn phải suy,
Chó dê xa tới làm gì hiểu chưa?
Thôn Hoa thuộc khu vực phố Hiến, thị xã Hưng Yên.
Tháng 8 năm Kỷ Dậu (1669), chiếc thuyền đầu tiên của người Pháp đến đàng ngoài chở một số giáo sĩ Pháp. Họ khai là tàu Công ty Đông Ấn đến thông thương, thực ra bí mật hoạt động tôn giáo. Sau đó Công ty Đông Ấn được phép mở thương quán ở phố Hiến.