25/04/2024 07:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 23/07/2011 11:10
Nguyên tác
魏帝營八極，
蟻觀一禰衡。
黃祖斗筲人，
殺之受惡名。
吳江賦鸚鵡，
落筆超群英。
鏘鏘振金玉，
句句欲飛鳴。
鷙鶚啄孤鳳，
千春傷我情。
五嶽起方寸，
隱然詎可平？
才高竟何施，
寡識冒天刑。
至今芳洲上，
蘭蕙不忍生。
Phiên âm
Nguỵ đế[1] doanh bát cực,
Nghĩ quan nhất Nễ Hành.
Hoàng Tổ[2] đấu tiêu nhân,
Sát chi thụ ác danh.
Ngô giang phú Anh Vũ,
Lạc bút siêu quần anh.
Thương thương chấn kim ngọc,
Cú cú dục phi minh.
Chí ngạc[3] trác cô phượng,
Tiên xuân thương ngã tình.
Ngũ nhạc[4] khởi phương thốn,
Ẩn nhiên cự khả bình?
Tài cao cánh hà thi,
Quả thức mạo thiên hình.
Chí kim phương châu thượng,
Lan huệ bất nhẫn sinh.Dịch nghĩa
Vua Nguỵ trấn giữ tám cõi,
Coi bằng kiến, chỉ có một Nễ Hành.
Hoàng Tổ đấu với tên trộm,
Giết hắn để mang tiếng xấu.
Sông Ngô viết bài phú Anh Vũ,
Bút hạ xuống vượt mọi người tài.
Từng tiếng, từng tiếng như tiếng ngọc vàng rung,
Từng câu, từng câu như bay như hót.
Chim chí ngạc mổ chim phượng đi lẻ,
Nghìn xuân làm xót tình ta.
Núi Ngũ Nhạc nổi lên ở phương trời hụt,
Dù có giấu mình há được yên.
Tài cao làm sao mà thi thố,
Một mình biết, chuốc lấy trời hành.
Đến nay trên bãi thơm,
Lan huệ không nỡ mọc.Bản dịch của Ngô Văn Phú
Nguỵ đế tám cõi danh vang,
Với ông, coi cũng nhỏ bằng tí ti.
Hoàng Tổ đấu trộm làm gì?
Giết rồi để chẳng ra chi với đời.
Sông Ngô, văn sướng tai người,
Phú Anh Vũ vượt mọi tài xung quanh.
Lời lời châu ngọc nối hàng,
Chữ như bay múa, câu vang vọng hoài.
Chim dữ mổ phượng đơn côi,
Nghìn xuân luống để ngậm ngùi lòng ta.
Núi cao đứng ở phương tà,
Giấu mình chắc đã chi mà được yên.
Tài cao đâu được tung hoành,
Biết riêng hứng chịu thiên hình, từng nghe.
Bãi thơm thì vẫn còn kia,
Huệ lan chẳng nỡ sinh ra chốn này.
Nễ Hành sống thời Tam Quốc, người Bình Nguyên, tự Chính Bình, là một danh sĩ ở ẩn. Khổng Dung tự Văn Cử (mưu sĩ của Tào Tháo) là bạn thân của Nễ Hành đã tiến cử ông. Nhưng khi gặp Tào Tháo, Nễ Hành tính vốn ngông nghênh đã không xem Tháo ra gì, Tháo muốn giết nhưng lại sợ mang tiếng bèn đẩy Nễ Hành đến Kinh Châu gặp Lưu Biểu với danh nghĩa dụ hàng. Lưu Biểu biết ý Tháo muốn “mượn đao giết người” liền bảo Nễ Hành sang Giang Hạ gặp Hoàng Tổ. Hoàng Tổ lòng dạ hẹp hòi, khi uống rượu nói chuyện với Nễ Hành đã nổi giận giết ông ngay. Lưu Biểu thương xót, cho người lấy xác Nễ Hành về chôn ở bãi Anh Vũ.
[1] Chỉ Tào Tháo. Tuy nhiên lúc Tào Tháo gặp Nễ Hành thì Tào Tháo vẫn còn là Thừa tướng nhà Hán chứ chưa xưng Nguỵ đế.
[2] Tướng thời Tam Quốc, trấn thủ Giang Hạ, vì hẹp hòi khi bị Nễ Hành gọi y là: “Tượng thần trong miếu” (ám chỉ vô dụng), y liền giết Nễ Hành, rồi bêu xác.
[3] Một loài chim dữ.
[4] Tên núi, có 5 ngọn: Tung Sơn, Thái Sơn, Hoa Sơn, Hành Sơn, Hằng Sơn.