20/04/2024 10:21Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi hongha83 vào 07/05/2012 08:33
Nguyên tác
天涯夜夜夢衣冠，
遊子今番拜岵山。
萬古精神餘翠蓋，
六秋風月老蒼竿。
慈悲樂國佛天上，
蘺合浮漚人世間。
翰墨書香流慶遠，
黌宮山影銳江瀾。
Phiên âm
Thiên nhai dạ dạ mộng y quan[1],
Du tử kim phiên bái Hỗ san[2].
Vạn cổ tinh thần dư thuý cái[3],
Lục thu[4] phong nguyệt lão thương can.
Từ bi lạc quốc Phật thiên thượng,
Ly hợp phù âu nhân thế gian.
Hàn mặc thư hương lưu khánh viễn,
Huỳnh Cung[5] sơn ảnh Nhuệ giang lan.Dịch nghĩa
Nơi chân trời, đêm đêm luôn mơ tới việc mũ đai
Đứa con đi xa, nay mới lên bái lạy núi Hỗ đây
Tinh thần muôn thuở, còn lại chiếc lọng biếc
Trăng gió sáu thu, dãi dầu với đám cỏ xanh
Trên tầng trời của Phật, là cõi từ bi cực lạc
Người trong thế gian tan hợp như bóng nước trôi
Bút mực thư hương, phúc nhà truyền mãi
Như bóng núi Huỳnh Cung rọi nước sông Nhuệ đầyBản dịch của Lâm Giang
Tối tối bên trời mộng áo đai
Con xa bái lạy núi Hỗ đây
Tinh thần muôn thuở che ô biếc
Trăng gió sáu thu, dãi cỏ dày
Tan hợp kiếp người như bóng nước
Từ bi cửa Phật đẹp trời mây
Thư hương bút mực lưu truyền mãi
Bóng núi Huỳnh Cung sóng Nhuệ đầy
Bài thơ trên Ngô Thì Nhậm làm sau khi phải lánh nạn năm năm, nay mới được về thăm mộ cha.
[1] Bên trời đêm đêm nằm mơ áo mũ. Câu này ý nói thời gian lánh nạn vẫn đêm đêm nằm mơ về viếng mộ.
[2] Núi Hỗ, theo Nhĩ nhã và Thuyết văn thì là núi có nhiều cây cỏ. Sau được dùng để chỉ người cha đã mất. Kinh thi 詩經 (Nguỵ phong 魏風, Trắc hỗ 陟岵) có câu: “Trắc bỉ hỗ hề, Chiêm vọng phụ hề” 陟彼岵兮，瞻望父兮 (Trèo lên núi Hỗ chừ, Nhìn ngóng cha chừ). Ở đây mượn để chỉ nơi thờ cha mẹ.
[3] Chiếc lọng biếc. Người thi đậu đại khoa được che lọng xanh biếc. Trong thơ ý nói nơi thờ cúng cha hiện nay còn chiếc lọng xanh biếc.
[4] Sáu thu, chỉ phần mộ của cha tác giả đã sáu năm (Ngô Thì Sĩ mất năm 1780, vậy bài thơ này sáng tác năm 1786).
[5] Nhà dạy học. Ở đây mượn để chỉ truyền thống thi thư của gia đình tác giả. Ngoài ra, trong câu có từ “núi” 山 và “nước” 瀾 là nói về kiểu đất (phong thuỷ) của ngôi mộ thân phụ tác giả (tức Ngô Thì Sĩ, cha của Ngô Thì Nhậm).