26/04/2024 23:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Nguyễn Thanh Lộc vào 13/01/2016 21:15
Nguyên tác
香水屏山勝景私，
春城萬戶迓春禧。
藍袍隨俗行三叩，
白酒逢人博一卮。
故國惟餘元日好，
此身偏被數金欺。
歸來酩酊渾無謂，
說與旁人盡解頤。
Phiên âm
Hương thuỷ, Bình sơn thắng cảnh ti!
Xuân thành vạn hộ nhạ xuân hi.
Lam bào tuỳ tục hành tam khấu,
Bạch tửu phùng nhân bác nhất chi.[1]
Cố quốc duy dư nguyên nhật hảo,
Thử thân thiên bị sổ kim khi.
Quy lai mính đính hồn vô vị,
Thuyết dữ bàng nhân tận giải di.Dịch nghĩa
Sông hương, núi Ngự riêng là nơi thắng cảnh,
Muôn nhà trong thành Phú Xuân vui đón phúc mùa xuân.
Theo tục lệ, mặc áo lam vào lạy ba lạy (trước cửa khuyết),
Gặp người quen, nhận lấy rượu trắng uống với nhau một chén.
Nước cũ chỉ còn có ngày đầu năm là vui,
Thân này riêng bị mấy đồng lương coi rẻ.
Ra về chếnh choáng, mọi việc hầu như chẳng còn ý nghĩa gì,
Nói cho người chung quanh cho vơi sầu muộn.Bản dịch của Ngô Đức Kế
Sông Hương núi Ngự cảnh riêng vui,
Nhà cửa thành xuân vẻ tốt tươi.
Xống xếnh áo xanh theo thói luỵ,
Kề cà rượu trắng gặp nhau mời.
Còn ba ngày Tết là vui nước,
Vì mấy đồng lương hoá luỵ người.
Say dở, ra về vô tích sự,
Gặp nhau nói chuyện khéo mua cười.
Lời tự: “Kinh thành tục: nguyên đán trước lam bào tạo môn bái niên, nhất ẩm nhi khứ” (Theo lệ ở kinh thành, sáng mồng một Tết, các quan mặc áo thụng xanh đến trước cửa khuyết lạy mừng tuổi, uống một chén rượu rồi về).
Bài này trích trong Phan Tây Hồ di thảo. Ông Hoàng Xuân Hãn phỏng đoán bài này được làm năm Nhâm Dần (1902) và có chép ra chữ Hán theo một bản sao mà tạp chí Sử địa gửi cho ông trước ngày giải phóng. (Theo tài liệu do bà Thu Trang cung cấp).
[1] Đây là tình hình những năm có nhiều biến động từ cuối thời Tự Đức về sau. Trong thời bình, thì sáng mồng một Tết có thết đãi triều để vua tôi chúc thọ nhau, xong có ban yến.