24/04/2024 17:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 12/05/2016 14:11
Nguyên tác
聖代文取人，
選俊進特異。
吾人由科途，
亦有升以序。
今科庠生元，
我家伯氏子。
穎悟自天資，
方幼既敏慧。
九歲授以書，
年內編諸史。
及其十二三，
三場涉獵備。
但為貧所構，
學力不能肆。
造詣才則然，
文章亦雄偉。
今以縣學魁，
擢冠登庠士。
人或作名談，
我之意則未。
只今窮漸通，
莫是留才意。
書功昔或撓，
今當肆所志。
文場向挫衄，
今當遲以利。
從此躡青雲，
前程輕萬里。
魁科事業奇，
此著作嚆矢。
家蔭幸方新，
先後共濟美。
更是玉于成，
私心可少慰。
非雲遽相慶，
情話書以視。
Phiên âm
Thánh đại văn thủ nhân,
Tuyển tuấn tiến đặc dị.
Ngô nhân do khoa đồ,
Diệc hữu thăng dĩ tự.
Kim khoa tường sinh nguyên,
Ngã gia bá thị tử.
Dĩnh ngộ tự thiên tư,
Phương ấu ký mẫn tuệ.
Cửu tuế thụ dĩ thư,
Niên nội biên chư sử.
Cập kỳ thập nhị tam,
Tam trường thiệp lạp bị.
Đãn vi bần sở cấu,
Học lực bất năng tứ.
Tạo nghệ tài tắc nhiên,
Văn chương diệc hùng vĩ.
Kim dĩ huyện học khôi,
Trạc quan đăng tường sĩ.
Nhân hoặc tác danh đàm,
Ngã chi ý tắc vị.
Chỉ kim cùng tiệm thông,
Mạc thị lưu tài ý.
Thư công tích hoặc nạo,
Kim đương tứ sở chí.
Văn trường hướng toả nục,
Kim đương trì dĩ lợi.
Tòng thử nhiếp thanh vân,
Tiền trình khinh vạn lý.
Khôi khoa sự nghiệp kỳ,
Thử trước tác hao thỉ.
Gia ấm hạnh phương tân,
Tiên hậu cộng tế mỹ.
Cánh thị ngọc vu thành,
Tư tâm khả thiểu uỷ.
Phi vân cự tương khánh,
Tình thoại thư dĩ thị.Dịch nghĩa
Đời thánh minh coi trọng văn tài
Chọn người giỏi và tiến cử người đặc biệt xuất sắc
Bọn ta theo con đường khoa cử
Cũng được thăng tiến theo thứ tự
Người đỗ đầu trường phủ khoa này
Là anh con nhà bác ta
Phẩm chất dĩnh ngộ do trời phú cho
Ngay từ nhỏ đã thông tuệ
Chín tuổi cho đi học
Trong năm đã học hết qua các sách sử
Đến khi mười hai mười ba tuổi
Đã học qua các thể loại đủ thi tam trường
Nhưng do nhà nghèo câu thúc
Sức học không thể phát huy được
Học nghiệp mà đến được bến bờ ắt phải có tài
Văn chương cũng hùng vĩ
Nay vì đỗ đầu ở huyện
Nên được thành học trò trường phủ
Có người bàn như thế là đã thành danh
Nhưng theo ý ta thì chưa phải
Như bây giờ vận cùng mới tạm thông
Chẳng gì hơn là lưu ý đến tài năng
Việc học, trước kia có lúc bị [cái nghèo] làm rối
Nay cần phải dốc sức thực hành chí mình
Trước đây văn trường còn kém cỏi
Nay hãy gắng rèn dũa cho sắc
Từ đó sẽ bước trên con đường công danh
Phía trước nhẹ cánh chim bằng vạn dặm
Sự nghiệp của người đứng đầu khoa thật kỳ vĩ
Tiếng tăm bay đến rất nhanh
Gia ấm nay lại mới
Trước sau cùng tốt đẹp
Quả là ngọc đã được mài giũa thành
Lòng riêng có thể an ủi ít nhiều
Chớ nói: Mừng vội trước cho nhau
Viết thư để bày tỏ nỗi lòngBản dịch của Trần Lê Văn
Đời thịnh trị kén người văn học
Chọn tuấn anh, đặc sắc khác thường
Chúng ta, khoa cử theo đường
Cũng theo thứ tự bảng vàng, tiến lên
Khoa này đỗ khôi nguyên vào phủ
Là ông anh thúc bá nhà ta
Thông minh từ thuở ấu thơ
Mới chín tuổi đã thi thư vào lòng
Trong một năm làu thông sách sử
Tuổi lên mười, lẻ độ hai, ba
Tam trường, bài đã học qua
Nhà nghèo, sức học khó mà mở mang
Có tài học, học thường tới bến
Văn chương hùng, tinh luyện hơn ai
Nay anh đầu bảng huyện rồi
Được vào trường phủ theo đòi bút nghiên
Bao người nói: đã nên danh phận
Tôi nghĩ rằng chưa hẳn thành danh
Vận cùng mới tạm thông hanh
Rất nên lưu ý tài mình nâng cao
Việc học trước, cái nghèo ngăn trở
Nay ta cần rộng mở chí ta
Văn trường trước cửa mạnh đà
Thì nay mài sắc, mới là quyết tâm
Từ nay hẳn thanh vân nhẹ bước
Con đường đi phía trước thênh thang
Khôi nguyên sự nghiệp rỡ ràng
Viết nên bài vở văn trường tuyệt hay
Phúc nhà đã vận may, hội mới
Trước sau đều nối tiếp đẹp thay
Mài nên ngọc quý là đây
Niềm vui an ủi lòng này xiết bao
Chớ nói rằng: mừng sao quá vội
Mượn lời thư trao gửi tâm tình