28/04/2024 06:47Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Nước: Nga
Đăng bởi Biển nhớ vào 02/02/2007 09:27
Nguyên tác
Погиб Поэт! -- невольник чести --
Пал. оклеветанный молвой,
С свинцом в груди и жаждой мести,
Поникнув гордой головой!..
Не вынесла душа Поэта
Позора мелочных обид,
Восстал он против мнений света
Один, как прежде... и убит!
Убит!., к чему теперь рыданья,
Пустых похвал ненужный хор
И жалкий лепет оправданья?
'Судьбы свершился приговор!
Не вы ль сперва так злобно гнали
Его свободный, смелый дар
И для потехи раздували
Чуть затаившийся пожар?
Что ж? веселитесь... он мучений
Последних вынести не мог:
Угас, как светоч, дивный гений,
Увял торжественный венок.
Его убийца хладнокровно
Навел удар... спасенья нет:
Пустое сердце бьется ровно,
В руке не дрогнул пистолет.
И что за диво?., издалека,
Подобный сотням беглецов,
На ловлю счастья и чинов
Заброшен к нам по воле рока;
Смеясь, он дерзко презирал
Земли чужой язык и нравы;
Не мог щадить он нашей славы;
Не мог понять в сей миг кровавый,
На что он руку поднимал!..
И он убит -- и взят могилой,
Как тот певец, неведомый, но милый,
Добыча ревности глухой,
Воспетый им с такою чудной силой,
Сраженный, как и он, безжалостной рукой.
Зачем от мирных нег и дружбы простодушной
Вступил он в этот свет завистливый и душный
Для сердца вольного и пламенных страстей?
Зачем он руку дал клеветникам ничтожным,
Зачем поверил он словам и ласкам ложным,
Он, с юных лет постигнувший людей?..
И прежний сняв венок -- они венец терновый,,
Увитый лаврами, надели на него:
Но иглы тайные сурово
Язвили славное чело;
Отравлены его последние мгновенья
Коварным шепотом насмешливых невежд,
И умер он -- с напрасной жаждой мщенья,
С досадой тайною обманутых надежд.
Замолкли звуки чудных песен,
Не раздаваться им опять:
Приют певца угрюм и тесен,
И на устах его печать.
А вы, надменные потомки
Известной подлостью прославленных отцов,
Пятою рабскою поправшие обломки
Игрою счастия обиженных родов!
Вы, жадною толпой стоящие у трона,
Свободы, Гения и Славы палачи!
Таитесь вы под сению закона,
Пред вами суд и правда -- все молчи!..
Но есть и божий суд, наперсники разврата!
Есть грозный суд: он ждет;
Он не доступен звону злата,
И мысли и дела он знает наперед.
Тогда напрасно вы прибегнете к злословью:
Оно вам не поможет вновь,
И вы не смоете всей вашей черной кровью
Поэта праведную кровь!Bản dịch của Tạ Phương
Người chết rồi, Nhà Thơ! - chết vì danh dự -
Chết trong oan nghiệt những lời đồn,
Đã gục xuống mái đầu từng ngẩng cao kiêu hãnh,
Viên đạn trong tim và khát vọng rửa hờn…
Hồn nhà thơ trắng trong không chứa nổi
Nỗi nhục ê chề trong lời xúc phạm nhỏ nhen,
Và, chống lại cường quyền, Người đã đứng lên,
Chỉ một mình, như trước… và bị giết!
Người đã chết! Nhưng những lời thổn thức,
Khúc tụng ca rỗng tuyếch lại vang lên,
Bọn sát nhân còn biện bạch đê hèn.
Khi bản án số mệnh Người đã xử.
Không phải các ngươi thì còn ai nữa
Rắp tâm đuổi xua tự do, bất khuất của thiên tài?
Và các ngươi không ngần ngại mua vui
Bằng trò thổi bùng đám lửa dần tàn lụi.
Vậy thì hãy vui đi…, giờ là cơ hội
Nhà thơ không chịu nổi nỗi đau tột cùng:
Đã tàn rồi khối thiên tài tựa đuốc sáng trưng,
Đã héo úa một vòng hoa lộng lẫy.
Kẻ sát nhân đã ra đòn vậy:
Khẩu súng trong tay hắn chẳng hề rung,
Người đã ngã rồi, giờ cứu chữa vô phương,
Trái tim hắn trống hoang vẫn đều nhịp đập.
Nhưng, có gì lạ ư?… Hắn từ xa tắp,
Giống hàng trăm tên đào tẩu đó đây,
Mong kiếm chút vinh hoa và sự đủ đầy,
Hắn bổ đến chúng ta như số kiếp,
Tập quán, ngữ ngôn xứ này hắn đều bất chấp,
Chẳng đoái hoài tới niềm kiêu hãnh của chúng ta;
Chẳng hiểu được trong phút giây bi thảm vừa qua
Súng hắn đã nhằm bắn vào chi nữa!…
Người đã chết - đã nằm sâu dưới mộ
Như chàng ca sỹ nọ đáng thương, -
Từng là con mồi của thói mù quáng ghen tuông,
Từng được Người ngợi ca bằng tài thơ trời phú,
Và như Người, chàng ngã dưới vuốt nanh bầy thú.
Cớ sao Người lánh xa niềm vui thanh bình, tình thân chất phác
Để bước vào thế giới đầy những tỵ hiềm, ngột ngạt
Trong khi trái tim Người cháy bừng khát vọng tự do?
Cớ sao Người dễ dàng đưa tay cho
Những kẻ đặt điều kém cỏi?
Sao Người lại tin lời ngọt ngào giả dối,
Khi từ thuở thiếu thời Người đã thấu hiểu nhân tâm?…
Chúng tháo vòng hoa trên đầu Người, thay bằng vòng khác -
Vòng mận gai có nguyệt quế quấn quanh
Những chiếc gai nhọn hoắt đã ngấm ngầm
Và tàn bạo chích châm vầng trán rạng.
Những giây phút cuối của Người bị dập vùi cay đắng
Bị đầu độc bởi lời xì xầm giễu cợt, xuẩn ngu
Người đã chết trong khát khao vô vọng trả thù,
Và hy vọng bị dối lừa – nỗi đau thầm lặng.
Đã bặt rồi những thanh âm của bài ca hùng tráng.
Chúng đâu còn được vang ngân:
Nơi ẩn mới của Nhà Thơ chật hẹp, u buồn
Đôi môi Người từ nay đã khép.
Còn các ngươi, lũ hậu duệ kiêu căng,
Của đám cha ông ti tiện, nhố nhăng,
Những mảnh vụn ghép từ gót chân nô lệ,
Từ trò cợt đùa trên hạnh phúc của những người lép vế.
Các ngươi, lũ tham lam chen chúc bên ngai,
Lũ đồ tể giết Tự do, Danh dự, Thiên tài!
Các ngươi, nấp dưới bóng triều đình, luật pháp,
Để bức lặng câm công lý và sự thật!
Nhưng, còn toà án của Chúa Trời, hỡi bè lũ xấu xa, xấc xược,
Toà án Kinh Hoàng đang đón đợi các ngươi
Toà án ấy trước tiếng vàng không mảy may rung động
Nhưng lại hiểu sâu xa ý nghĩ, việc đời.
Khi đó các ngươi có đặt điều nói xấu cũng uổng thôi:
Điều đó chẳng còn giúp gì được nữa,
Dùng tất cả máu đen trong tim mình chất chứa
Các ngươi rửa làm sao dòng máu đỏ chính nghĩa của Nhà Thơ!
(1837)
Thơ trữ tình A.Puskin, M.Lermontov, X.Exenin/ NXB Hội nhà văn, 2004