18/04/2024 09:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi hongha83 vào 21/05/2012 09:08
Nguyên tác
客來無酒酒無錢，
那得長安出醴泉。
官舍如冰虛裏白，
臣心似水淡中玄。
醉翁不在蓴皆趣，
知己相逢竹未賢。
卻笑詩懷窮益壯，
推敲猶自學青蓮。
Phiên âm
Khách lai vô tửu, tửu vô tiền,
Na đắc Trường An xuất lễ tuyền.
Quan xá như băng hư lý bạch,
Thần tâm tự thuỷ đạm trung huyền.
Tuý Ông[1] bất tại thuần[2] giai thú,
Tri kỷ tương phùng trúc vị hiền[3].
Khước tiếu thi hoài cùng ích tráng,
Thôi xao[4] do tự học Thanh Liên[5].Dịch nghĩa
Khách đến không rượu, muốn có rượu lại không tiền
Đâu được như ở Trường An có suối rượu ngọt tuôn chảy
Nơi công đường như băng, trống trải và trắng trong
Lòng bầy tôi tựa nước, đạm bạc và thanh thản
Tuý Ông không ở lại, mà hưởng cái thú ăn rau thuần
Tri kỷ gặp nhau, nhưng chưa được như bạn hiền rừng trúc
Những nực cười thay, hồn thơ lúc quẫn lại càng hùng tráng
Đắn đo từng chữ, học theo phong cách của Thanh LiênBản dịch của Lâm Giang
Khách vào không rượu lại không tiền
Mong ở Trường An suối rượu tuôn
Thanh bạch tựa băng nhà trống trải
Trắng trong như nước, lẽ u huyền
Tuý Ông chẳng thú vui rau dút
Tri kỷ gặp nhau kết bạn hiền
Cùng quẫn, lòng thơ càng mãnh liệt
Thôi xao học mãi bác Thanh Liên
Phạm Thời Thấu chưa rõ là ai.
[1] Là tên hiệu của Âu Dương Tu, một nhà văn nổi tiếng đời Tống, làm quan đến Tham tri chính sự (Phó Tể tướng). Sau vì bất đồng chính kiến với Vương An Thạch nên ông đi ở ẩn với hiệu là Lục Nhất cư sĩ.
[2] Rau dút. Trương Hàn đời Tấn bị Tề Vương Quýnh giáng chức làm Đông tào duyên, nhân có gió thu nổi lên, ông nhớ tới cái thú “canh rau dút gỏi cá vược” ở quê nhà, nên bỏ quan trở về. Ở đây kết hợp hai ý “Tuý Ông” và “rau dút” để ý nói không có rượu, thì cơm dưa muối cũng vui.
[3] Bạn hiền ở rừng trúc, tức Trúc Lâm thất hiền (Bảy người hiền tài trong rừng trúc) gồm: Kê Khang, Nguyễn Tịch, Sơn Đào, Hướng Tú, Lưu Linh, Tử Hàn, Vương Nhung. Bảy người này có tửu lượng khá. Ý trong bài muốn nói: Bạn tri kỷ gặp nhau nhưng không có rượu để cùng ngồi uống.
[4] Giả Đảo, nhà thơ đời Đường khi lên kinh đô thi, tức cảnh làm thơ. Có câu: “Tăng thôi nguyệt hạ môn” (Thầy tăng đẩy cửa chùa dưới ánh trăng), cứ băn khoăn có nên đổi chữ “thôi” (đẩy) thành chữ “xao” (gõ) hay không, vừa suy nghĩ, vừa dùng tay làm động tác đẩy và gõ. Giữa lúc ấy, Hàn Dũ đi tới hỏi nguyên do, rồi đề nghị sửa là “Tăng xao nguyệt hạ môn” (Thầy tăng gõ cửa dưới ánh trăng). Sau từ “thôi xao” được dùng để chỉ việc lựa từ, chọn nghĩa khi làm thơ.
[5] Tên hiệu của Lý Bạch, đại thi hào đời Đường.