28/03/2024 20:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tang lễ sư tử cái
Obsèques les de la lionne

Tác giả: Jean de La Fontaine

Nước: Pháp
Đăng bởi hongha83 vào 08/12/2010 20:11

 

Nguyên tác

La femme du Lion mourut:
Aussitôt chacun accourut
Pour s’acquitter envers le Prince
De certains compliments de consolation,
Qui sont surcroît d’affliction.
Il fit avertir sa Province
Que les obsèques se feraient
Un tel jour, en tel lieu ; ses Prévôts y seraient
Pour régler la cérémonie,
Et pour placer la compagnie.
Jugez si chacun s’y trouva.
Le Prince aux cris s’abandonna,
Et tout son antre en résonna.
Les Lions n’ont point d’autre temple.
On entendit à son exemple
Rugir en leurs patois Messieurs les Courtisans.
Je définis la cour un pays où les gens
Tristes, gais, prêts à tout, à tout indifférents,
Sont ce qu’il plaît au Prince, ou s’ils ne peuvent l’être,
Tâchent au moins de le paraître,
Peuple caméléon, peuple singe du maître ;
On dirait qu’un esprit anime mille corps ;
C’est bien là que les gens sont de simples ressorts .
Pour revenir à notre affaire
Le Cerf ne pleura point, comment eût-il pu faire?
Cette mort le vengeait; la Reine avait jadis
Étranglé sa femme et son fils.
Bref il ne pleura point. Un flatteur l’alla dire,
Et soutint qu’il l’avait vu rire.
La colère du Roi, comme dit Salomon,
Est terrible, et surtout celle du Roi Lion:
Mais ce Cerf n’avait pas accoutumé de lire.
Le Monarque lui dit: Chétif hôte des bois
Tu ris, tu ne suis pas ces gémissantes voix.
Nous n’appliquerons point sur tes membres profanes
Nos sacrés ongles; venez Loups,
Vengez la Reine, immolez tous
Ce traître à ses augustes mânes.
Le Cerf reprit alors: Sire, le temps de pleurs
Est passé; la douleur est ici superflue.
Votre digne moitié couchée entre des fleurs,
Tout près d’ici m’est apparue;
Et je l’ai d’abord reconnue.
Ami, m’a-t-elle dit, garde que ce convoi,
Quand je vais chez les Dieux, ne t’oblige à des larmes.
Aux Champs Elysiens j’ai goûté mille charmes,
Conversant avec ceux qui sont saints comme moi.
Laisse agir quelque temps le désespoir du Roi.
J’y prends plaisir. A peine on eut ouï la chose,
Qu’on se mit à crier Miracle, apothéose!
Le Cerf eut un présent, bien loin d’être puni.
Amusez les Rois par des songes,
Flattez-les, payez-les d’agréables mensonges,
Quelque indignation dont leur cœur soit rempli,
Ils goberont l’appât, vous serez leur ami.

Bản dịch của Tú Mỡ

Vợ vua Sư tử lìa đời
Bầy tôi kéo đến ngỏ lời phân ưu
Cùng hoàng thượng tỏ điều thương tiếc
Khiến dạ Vương thảm thiết càng nao
Khắp trong vương quốc mõ rao
Ngày nào tề tựu, nơi nào đưa ma
Quan lễ bộ quản gia có mặt
Sửa lễ nghi, sắp đặt đám tang
Thôi thì đủ mặt bá quan
Nhà vua đau đớn khóc than vật mình
Tiếng cử ai vang inh hang hẻm
Sư tử nào cung điện có chi
Triều thần phụ hoạ ầm ì
Cứ riêng thổ ngữ mà thi nhau gào
Tôi giải nghĩa đại trào là chốn
Kẻ vui buồn săn đón thờ ơ
Lựa theo ý thích nhà vua
Không thì cũng cố đóng trò cho ngoan
Lũ kỳ nhông thay nhan biến sắc
Loại bú dù bắt chước chủ nhân
Một linh hồn khiến nghìn thân
Ở đây rõ một nhân quần lò xo
Trở lại chuyện phường trò lâm khốc
Duy có Hươu chẳng khóc tý nào
Ừ mà Hươu khóc làm sao
Tang này kỳ thực cho Hươu trả thù
Thù cái chuyện mụ vua ngày nọ
Đã giết con giết vợ nhà Hươu
Quả Hươu chả khóc tí nào
Một thằng phỉnh nịnh liền vào tâu Vua
Xưng xưng nói, lại vu khống bậy
Chính mắt y nom thấy Hươu cười
Vua nổi giận đã ghê rồi
Huống vua Sư Tử giận thời càng ghê
Salomon đã ghi minh bạch
Nhưng Hươu nào đọc sách mà chi!
Vua rằng: "Thằng nhép rừng kia
Người ta khóc thảm, sao mi dám cười?
Vuốt rồng ta chẳng hoài hạ cố
Phanh cái thây thô lỗ nhà mi
Sói đâu, hãy đến ra uy
Rửa thù Hoàng hậu tức thì, ta coi
Xé xác đứa chết toi trái đạo
Tế hương hồn Hoàng hậu chí tôn"
Hươu ra quỳ gối tán luôn:
"Muôn tâu Bệ Hạ, mông ơn hải hà
Thời than khóc đã qua rồi ạ
Nỗi đau thương nay quả là thừa
Chí tôn Hoàng hậu hiện giờ
Hiển linh điện ngọc giường hoa huy hoàng
Kẻ hạ thần rõ ràng trông thấy
Lại nghe lời người dạy phân minh
Rằng ta xe hạc lung linh
Lên chầu Thượng Đế, Thiên Đình qua chơi
Ngươi khá miễn tục đời than khóc
Ta tiêu dao Lạc quốc vân du
Toà sen vinh nạp môn đồ
Sánh vai Bồ Tát chuyện trò thảnh thơi
Cứ để Vua một thời vật vã
Rồi sẽ nguôi: ta thoả tâm tình"
Nghe lời tâu, cả triều đình
Toáng lên: "Kỳ diệu! Hiển linh tuyệt vời!!"
Hươu đã chẳng bị lôi trị tội
Còn được vua khen ngợi, ban quà

Phỉnh vua, bịa chuyện mơ hoa
Gãi vào chỗ ngứa, liệu mà khéo mơn
Dù trăm giận nghìn thương trong dạ
Vua cắn môi cũng hoá tri âm
Anh thành ra bạn đồng tâm

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Jean de La Fontaine » Tang lễ sư tử cái