29/03/2024 12:58Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Hán Quảng 1
漢廣 1

Tác giả: Khổng Tử - 孔子

Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 28/09/2005 21:15

 

Nguyên tác

南有喬木、
不可休息。
漢有遊女、
不可求思。
漢之廣矣、
不可泳思。
江之永矣、
不可方思。

Phiên âm

Nam hữu kiều mộc,
Bất khả hưu tức.
Hán hữu du nữ,
Bất khả cầu ti.
Hán chi quảng hĩ!
Bất khả vuống (vịnh) ti.
Giang chi dượng (vĩnh) hĩ!
Bất khả phỏng (phương) ti.

Dịch nghĩa

Núi nam có cây cao mà trụi cành, cho nên không có bóng mát.
Khiến không thể nghỉ ngơi ở dưới đấy được.
Sông Hán có những người con gái đi dạo chơi,
Mà không thể cầu mong gì được (vì đã đoan trang không như thuở trước).
Sông Hán rộng vậy!
Cho nên không thể lặn qua được.
Sông Trường giang dài vậy!
Cho nên không thể dùng bè mà đi được.

Bản dịch của Tạ Quang Phát

Núi nam có cây trụi cao,
Mọi người chẳng thể tựa vào nghỉ ngơi.
Các cô sông Hán dạo chơi,
Đoan trang chẳng thể trao lời cầu mong.
Kìa con sông Hán mênh mông,
Chớ toan lặn lội mà hòng vượt qua.
Trường giang mờ mịt chảy xa,
Kết bè chẳng thể dùng mà lướt đi.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc hứng mà tỷ.
- kiều: cây cao ngất mà không nhánh.
- ti (tư): tiếng trợ từ ở cuối câu (gồm tất cả những ti trong toàn thiên này).
- sông Hán: từ núi Ba Trủng sơn ở phủ Hưng Nguyên chảy ra, đến núi Đại biệt ở quận Hán Dương thì chảy vào Trường giang. Theo tục ở vùng sông Trường giang và sông Hán, con gái ưa đi dạo chơi từ thời Hán Nguỵ trở về sau cũng thế. Còn có thể nhận thấy như thế ở khúc Đại đê.
- vịnh (đọc vuống cho hợp vận): lặn, lội ngầm dưới nước.
- Giang thuỷ: hay Trường giang, từ núi Dân sơn ở quận Vĩnh Khang chảy ra, hướng về phía đông và hợp với sông Hán chảy lên đông bắc ra biển.
- vĩnh (đọc dượng cho hợp vận): dài.
- phương (đọc phỏng cho hợp vận): cái bè.

Đức hoá của Văn vương từ gần mà ra xa, bắt đầu từ khoảng sông Trường giang, sông Hán để biến cải phong tục dâm loạn của vùng ấy. Cho nên những người con gái đi dạo chơi, người ta trông thấy, nhưng biết là đoan trang tịnh nhất, chẳng phải có thể cầu mong được như thuở trước nữa, nhân thế mới lấy cây cao trụi cành mà khởi hứng, lấy sông Trường giang và sông Hán mà so sánh, nhắc đi nhắc lại mà ca vịnh.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Khổng Tử » Hán Quảng 1