26/04/2024 22:27Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 30/03/2020 10:19
Nguyên tác
莊肅宮垣夜漏平，
秋池金鏡共澄清。
樓臺倒影銀河派，
花樹成陰白玉京。
燭隱機微堪比擬，
高梯遊玩費晶瑩。
萬家盈手無私照，
千里同心有賴明。
Phiên âm
Trang túc cung viên dạ lậu bình,
Thu trì kim kính cộng trừng thanh.
Lâu đài đảo ảnh ngân hà phái,
Hoa thụ thành âm bạch ngọc kinh.
Chúc ẩn cơ vi kham tỉ nghĩ,
Cao thê du ngoạn phí tinh dinh.
Vạn gia doanh thủ vô tư chiếu,
Thiên lý đồng tâm hữu lại minh.Dịch nghĩa
Cung cấm trang nghiêm trong đêm đã khuya,
Ao thu cùng với ánh trăng sáng trong một màu.
Những lâu đài soi mình bên dòng nước trong như dải Ngân Hà,
Những cây hoa rợp bóng tắm mình giữa vùng sáng như bạch ngọc.
(Vì mãi) xét xem những khốn khổ của dân nên nào được thưởng thức ánh trăng,
(Cho nên) du ngoạn trên lầu cao để khỏi phí ánh trăng soi sáng.
Anh trăng vô tư chiếu khắp mọi nhà,
Trong vùng vạn dặm đều cùng được ánh trăng sáng tỏ.Bản dịch của Phan Thuận An, Phạm Đức Thành Dũng, Phan Thanh Hải, Nguyễn Phước Hải Trung
Thâm nghiêm cung cấm giữa canh khuya,
Trong vắt ao thu trăng nước hoà.
Liền dãi lâu đài in lóng lánh,
Sáng ngời hoa thụ rực nguy nga.
Thưởng nguyệt suy tư dân khốn khó,
Lên lầu ngẫm ngợi cảnh bao la.
Vô tư trăng toả đi muôn chốn,
Bốn bể soi cùng vạn dặm xa.
Lời dẫn: “Ngự Viên trung: Thu tiêu tịch tĩnh, cấm thát thâm nghiêm. Minh huy vạn trượng giáng không hạo khiết kim ba chi ảnh, Trừng triệt nhất loan lam thuỷ quang ngưng ngọc dịch chi trì. Túc điểu kinh đề hoa thụ ám xuyên chấn dực, Du ngư phù vịnh tinh hà hư nhiếp dao thần. Thiên nhiên cảnh trí hữu tình, Tổng thị nguyệt minh như trú.” 御園中：秋宵寂靜，禁闥深嚴。明輝萬丈絳空皓潔金波之影，澄澈一灣藍水光凝玉液之池。宿鳥驚啼花樹暗穿振翼，游魚浮泳星河虛囁搖唇。天然景致有情，總是月明如晝。 (Trong vườn Ngự Viên: Đêm thu lặng lẽ, cửa cấm thâm nghiêm. Rực rỡ lầu son vạn trượng trong ánh trăng trong vắt, Thấu suốt nước thắm một dòng chốn ao ngọc sáng soi. Chim tối kinh hoảng cất cánh bay qua vùng lá, Cá đêm tung tăng nhấp môi đớp lấy bóng trăng sao. Cảnh trí thiên nhiên thật hữu tình, Tràn ngập ánh trăng như ngày đến.)
Ngự Viên là khu vườn nằm ở phía bắc vườn Thiệu Phương, tức là ở góc đông bắc của Tử Cấm Thành. Các công trình kiến trúc trong vườn cơ bản đều được xây dựng từ năm 1821. Trong vườn có hồ Ngọc Dịch và một con lạch nhỏ gọi là Tiểu Ngự hà, dẫn nước từ tây qua đông, nhận nước của hồ Phúc Hoằng ở phía bắc, đến nhập lại, rồi phân ra làm hai nhánh: một nhánh chạy tới hồ Ngọc Dịch, một nhánh chạy đến cống nước ở của Đông An. Gần hồ Phúc Hoằng có điện Thiên Thần. Giữa hồ có đắp một hòn núi gọi là núi Tú Nhuận, trên núi có đỉnh Vọng Hà. Các công trình này đều được xây dựng năm 1821. Đến năm 1891, triều Thành Thái, đình Vọng Hà bị triệt giải. Phía bắc Tiểu Ngự hà có Trí Nhân đường, cũng làm năm 1821. Về sau, vua Thành Thái làm lại và đổi tên thành Thái Bình Ngự Lãm thư lâu. Cạnh đó có lầu Thuý Quang (tầng trên thờ trời, tầng dưới thờ các vì sao), chùa Hoằng Ân (thờ Phật) và miếu uy linh Tướng Hựu (thờ Quan Công). Các công trình trên đều được xây dựng dưới thời Thiệu Trị, đến triều Thành Thái thì triệt giải hoàn toàn. Ngoài ra trong vườn còn có nhiều hòn giả sơn và cầu nhỏ bắc qua Tiểu Ngự hà.
Do nằm ngay trong Tử Cấm Thành nên Ngự Viên là khu vườn mà các vua Nguyễn thường xuyên dạo chơi, thưởng cảnh làm thơ. Tuy nhiên Ngự Viên chỉ rực rỡ vàng son dưới thời các ông vua Nguyễn đầu triều. Từ thời Thành Thái trở đi, nhiều công trình kiến trúc của vườn đã bị triệt giải, quy mô của vườn cũng đã thay đổi nhiều. Sang thời Bảo Đại, khoảnh đất phía bắc Ngự Viên đã được sử dụng để xây toà nhà lầu Ngự Tiền Văn Phòng (khoảng năm 1932). Đến nay, dấu vết của Ngự Viên xưa có chăng chỉ là hồ Ngọc Dịch, Tiểu Ngự hà và một số hòn giả sơn...