20/04/2024 08:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 11/07/2005 21:16
Nguyên tác
生未成名身已衰，
蕭蕭白髮暮風吹。
性成鶴脛何容斷？
命等鴻毛不自知。
天地與人屯骨相，
春秋還汝老鬚眉。
斷蓬一片西風急，
畢竟飄零何處歸？
Phiên âm
Sinh vị thành danh thân dĩ suy,
Tiêu tiêu bạch phát mộ phong xuy.
Tính thành hạc hĩnh[1] hà dung đoạn?
Mệnh đẳng hồng mao bất tự tri.
Thiên địa dữ nhân truân cốt tướng,
Xuân thu hoàn nhữ lão tu mi.
Đoạn bồng nhất phiến tây phong[2] cấp,
Tất cánh phiêu linh hà xứ quy?Dịch nghĩa
Chưa làm nên danh vọng gì, mình đã suy yếu,
Mái tóc cũng lốm đốm bạc, phất phơ trước ngọn gió chiều.
Tính ta vẫn không thay đổi, giống như chân chim hạc, có thể cắt ngắn được sao?
Mệnh ta thì nhẹ tựa lông hồng, mà nào ta có biết!
Trời đất phú cho anh bộ mày râu bạc trắng,
Mùa xuân, mùa thu qua đi lại khiến ta thêm nhiều râu tóc.
Thân nay như ngọn cỏ bồng lìa gốc, trước luồng gió tây thổi mạnh,
Không biết cuối cùng sẽ giạt đến chốn nào?Bản dịch của Nguyễn Thạch Giang
Danh phận chưa thành, thân yếu đau,
Bơ phờ tóc bạc gió may chiều.
Tính dài chân hạc đành khôn cắt,
Mệnh nhẹ lông hồng có biết đâu!
Trời đất bắt mang nghèo cốt tướng,
Tháng năm đem lại trắng mày râu.
Gió tây thổi mạnh bồng lìa gốc,
Xiêu bạt rồi đây biết chốn nào?
[1] Ống chân hạc. Sách Trang Tử, thiên Biền mẫu viết: “Phù hĩnh tuy đoản, tục chi tắc ưu, hạc hĩnh tuy trường, đoạn chi tắc bi” 鳧脛雖短，續之則憂，鶴脛雖長，斷之則悲 (Chân le dù ngắn, nối thêm thì nó lo, chân hạc dù dài, chặt bớt thì nó xót). Ý nói không thể làm trái tánh tự nhiên.
[2] Nguyễn Du có nhiều bài thơ nói đến từ này, có lẽ một số trường hợp ám chỉ nhà Tây Sơn (theo Lê Thước, Trương Chính).