19/04/2024 09:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Hán
Đăng bởi Vanachi vào 25/10/2008 22:36
Nguyên tác
驅車上東門，
遙望郭北墓。
白楊何蕭蕭，
松柏夾廣路。
下有陳死人，
杳杳即長暮。
潛寐黃泉下，
千載永不寤。
浩浩陰陽移，
年命如朝露。
人生忽如寄，
壽無金石固。
萬歲更相送，
賢聖莫能度。
服食求神仙，
多為藥所誤。
不如飲美酒。
被服紈與素。
Phiên âm
Khu xa thướng đông môn[1],
Dao vọng quách bắc mộ[2].
Bạch dương[3] hà tiêu tiêu,
Tùng bách[4] giáp quảng lộ.
Hạ hữu trần tử nhân,
Diểu diểu tức trường mộ[5].
Tiềm mị[6] hoàng tuyền hạ,
Thiên tải vĩnh bất ngụ.
Hạo hạo âm dương[7] di,
Niên mệnh như triêu lộ.
Nhân sinh hốt như ký,
Thọ vô kim thạch cố.
Vạn tuế[8] cánh tương tống,
Hiền thánh mạc năng độ[9].
Phục thực[10] cầu thần tiên,
Đa vị dược sở ngộ.
Bất như ẩm mỹ tửu.
Bị phục hoàn dữ tố.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Ruổi ngựa lên cửa đông,
Ngóng bắc thành bao mộ.
Bạch dương vẻ thê lương,
Tùng bách gần bên lộ.
Dưới, người khuất đã lâu,
Âm u đêm dài phủ.
Chìm say dưới suối vàng,
Ngàn năm trong giấc ngủ.
Âm dương mãi đổi thay,
Giọt sương mai ngắn ngủi.
Trên đời gửi tấm thân,
Đâu như vàng đá thọ.
Ngàn đời tiễn đưa nhau,
Thánh hiền nào siêu độ.
Ăn mặc muốn thành tiên,
Bị thuốc làm mê ngộ.
Chi bằng uống rượu ngon,
Mặc vải tơ áo lụa.
Đây là bài thứ 13 trong Cổ thi thập cửu thủ, phản ánh hiện thực xã hội đương thời biến động khiến con người ám ảnh về cuộc sống ngắn ngủi, mong tìm thuốc luyện thành tiên mà không thành, nên trông vào những cuộc vui trước mắt, tỏ thái độ tiêu cực với xã hội thời đó. Tám câu đầu bài thơ nói về người chết, mười câu sau nói về người đang sống.
[1] Cửa cực bắc trong ba cửa phía đông thành Lạc Dương.
[2] Xưa trên núi Bắc Mang ở phía bắc thành Lạc Dương có nhiều lăng mộ.
[3, 4] Xưa trên mộ thường trồng bạch dương hoặc tùng bách để viết mộ chí.
[5, 9] Ý nói người chết sau khi chôn sẽ vĩnh viễn ở trong bóng tối.
[6] Giấc ngủ sâu, ngủ say.
[7] Cổ nhân coi mùa xuân và hạ là dương, thu và đông là âm. Ở đây ý nói thời gian trôi.
[8] Vạn tuế ở đây chỉ từ xưa tới nay.
[] Hai câu ý nói từ xưa tới nay, đời nọ tiễn đời kia tiếp nối nhau, thánh hiền cũng không ngoại lệ, không ai có thể sống mãi không chết.
[10] Ý nói uống linh đơn và khoác thảo dược trên người. Hai chữ phục thực nối ý với chữ dược ở câu dưới.